Ministerie van Defensie


---

Kamervragen en antwoorden
---

Beantwoording vragen van het lid Karimi over de PRTs respectievelijk het lid Van Bommel over ISAF e

03-06-2003

Graag bied ik u hierbij, mede namens de Minister van Defensie, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid Karimi en, in aanvulling daarop, door het lid Van Bommel, over respectievelijk de Provincial Reconstruction Teams in Afghanistan en ISAF en de toekomst in Afghanistan. Deze vragen werden ingezonden op 28 april 2003 met kenmerk 2020310900 en op 2 mei 2003 met kenmerk 2020311100.

De Minister van Buitenlandse Zaken

Mr. J.G. de Hoop Scheffer

Antwoord van de heer De Hoop Scheffer, minister van Buitenlandse Zaken, mede namens de heer Kamp, minister van Defensie, op vragen van het lid Karimi (GroenLinks) over de Provincial Reconstruction Teams in Afghanistan.

1. Kent u het artikel (1) ISAF and its future in Afghanistan van Dr. Farooq Azam, president van het Afghanistan Studies Forum?

Ja.

2 . Hoe beoordeelt u de analyse van toenemende onveiligheid in Afghanistan en mogelijk conflicten tussen ISAF en de acties van Amerikaanse eenheden tegen de Taliban?

In vergelijking met anderhalf jaar geleden is de situatie in Afghanistan sterk verbeterd. Desondanks blijft de veiligheidssituatie, zoals ook uit het genoemde artikel blijkt, kwetsbaar. Regionale en lokale leiders blijven op gespannen voet staan met elkaar en met de overgangsregering. Het streven naar staatsvorming en de opbouw van centrale veiligheidsstructuren versterkt de bestaande animositeit. De taak van ISAF is om de overgangsregering in Kaboel en directe omgeving bij te staan bij het scheppen en handhaven van een veilige situatie. Er is in het akkoord van Bonn in december 2001 bewust gekozen voor een bescheiden internationale presentie. Uitgangspunt was het ownership duidelijk bij de Afghanen te laten, mede vanwege de Afghaanse gevoeligheden en de militaire mogelijkheden ter plaatse. In het genoemde artikel wordt overigens een verkeerd beeld geschetst van het mandaat van ISAF. Terwijl de operatie Enduring Freedom in een groot deel van Afghanistan is begonnen met op stabilisatie gerichte operaties, onder meer in de vorm van Provincial Reconstruction Teams, vergt de aanwezigheid van Al Qaida en Taliban in de zuidoostelijke provincies van Afghanistan nog steeds directe actie van de coalitie-troepen. Zonder deze blijvende alertheid in de strijd tegen Al Qaida en Taliban zou deze aanwezigheid nadrukkelijker een veiligheidsrisico kunnen gaan vormen, ook voor Kaboel en directe omgeving. Wat dat betreft zijn ISAF en de operatie Enduring Freedom complementair. Vanzelfsprekend wordt in goed overleg voorkomen dat de activiteiten van beide operaties met elkaar in strijd raken. Zoals bekend beschikt US Central Command om deze reden over de authority to deconflict. In praktijk is het niet nodig gebleken van deze bevoegdheid gebruik te maken, omdat vertegenwoordigers van US Central Command, de Afghaanse overgangsregering en ISAF hun activiteiten met elkaar coördineren.

3 . Is bij u informatie bekend over bewapening van warlords door de Verenigde Staten om hen te helpen bij de jacht op Taliban-/Al Qaeda leden? Zo ja, hoe ziet u dit in relatie tot de taak van ISAF en het creëren van veiligheid in Afghanistan?

Het is dezerzijds alleen bekend dat de VS tijdens de strijd tegen het Taliban-regime, in het najaar van 2001, krijgsheren hebben gesteund die deel uitmaakten van de zogenaamde Noordelijke Alliantie. De militaire steun van de Noordelijke Alliantie is van groot belang geweest voor het verloop van de operatie Enduring Freedom. Door de laatste verzetshaarden op te ruimen en hergroepering van Al Qaida en Taliban te voorkomen blijft deze operatie bijdragen aan de stabilisering van Afghanistan en de uitvoering van het akkoord van Bonn. ISAF heeft niet tot taak veiligheid in geheel Afghanistan (zie ook onder 2) te creëren. Deze verantwoordelijkheid is in het akkoord van Bonn uitdrukkelijk voorbehouden aan de Afghanen zelf.

4. Herinnert u zich uw antwoord dat u de Provincial Reconstruction Teams niet principieel afwijst, maar dat er nog veel vragen over bestaan? (2)

Ja.

5. Heeft u inmiddels meer informatie over de PRTs? Zo ja, hoeveel van dit soort teams zijn reeds actief en waar, en wat is hun mandaat en taakopvatting? Zo neen, waarom niet?

De Provincial Reconstruction Teams richten zich op het vergroten van de invloed van het Afghaanse centrale gezag buiten Kaboel en omgeving, het bevorderen van een verbetering in de veiligheidssituatie en het faciliteren en stimuleren van wederopbouwactiviteiten. Op deze manier trachten de PRTs, rekening houdend met de bevoegdheden van UNAMA en de zelfstandigheid van de hulpverleningsorganisaties, bij te dragen aan het oplossen van de diepere oorzaken van regionale en lokale instabiliteit in Afghanistan. De PRTs doen dit onder meer door de onderstaande activiteiten: - opbouwen van relaties met lokale autoriteiten; - wederopbouw van elementaire administratieve infrastructuur op regionaal en lokaal niveau; - monitoren van ontwikkelingen op veiligheidsgebied, mede ten behoeve van VN, IOs en NGOs; - waar mogelijk, de Afghaanse autoriteiten en UNAMA bijstaan bij de hervorming van de Afghaanse veiligheidsstructuren; - assisteren bij de coördinatie van civiel-militaire activiteiten. Hierbij wordt nauw contact gehouden met het centrale Afghaanse gezag, UNAMA en andere bij de wederopbouw betrokken organisaties. Alle projecten die door de PRTs worden uitgevoerd vallen binnen de prioriteiten die door de Afghaanse overheid zijn gesteld. Dit generieke concept kan bij elk team worden aangepast aan de lokale omstandigheden en wordt bovendien voortdurend geëvalueerd. De teams bestaan hoofdzakelijk uit militairen, maken deel uit van operatie Enduring Freedom en worden aangestuurd door het coalitiehoofdkwartier in Bagram. Er zijn op dit moment drie PRTs operationeel, te weten in Gardez, Bamian en Konduz. Het Verenigd Koninkrijk heeft besloten een PRT te leiden in Mazar-e-Sharif. Het streven van de VS is nog dit jaar PRTs te beginnen nabij andere belangrijke steden in Afghanistan (Jalalabad, Kandahar, Herat en Parvan nabij Kabul).

6. Bent u bereid de Kamer een analyse te sturen van de veiligheidssituatie in Afghanistan, met daarin speciale aandacht voor voortzetting dan wel uitbreiding van ISAF, de verhouding tussen ISAF en Amerikaanse troepen en de rol van de PRTs? Zo ja, op welke termijn?

De Kamer wordt regelmatig op de hoogte gehouden van de veiligheidsontwikkelingen in Afghanistan. In de bovenstaande antwoorden is de Kamer tevens geïnformeerd over de specifieke aspecten waarnaar thans wordt gevraagd. Indien daartoe aanleiding bestaat ontvangt u nadere informatie.

Antwoord van de heer De Hoop Scheffer, minister van Buitenlandse Zaken, mede namens de heer Kamp, minister van Defensie, op vragen van het lid Van Bommel (SP) over ISAF en de toekomst in Afghanistan.

1. Kunt u bevestigen dat de patrouille- en beveiligingswerkzaamheden die Amerikaanse troepen in het kader van operatie Enduring Freedom in Kaboel uitvoeren slecht gecoördineerd worden met ISAF? Kunt u toelichten hoe de samenwerking met de Amerikanen is geregeld en hoe beoordeelt u de ervaringen van de Enduring Freedom werkzaamheden in Kaboel? (3)

Voor het in de vraag gehanteerde negatieve beeld bestaat geen enkele aanleiding. Beide operaties worden grotendeels uitgevoerd in gescheiden gebieden. Alleen in specifieke gebieden in de directe omgeving van Kaboel kan het voorkomen dat militairen van beide operaties patrouilles uitvoeren. Daarover houden de beide hoofdkwartieren elkaar goed op de hoogte. Verder zijn er regelmatig besprekingen om elkaar te informeren over ontwikkelingen aan weerszijden.

2. Kunt u bevestigen dat Nederlandse troepen een Toyota Landcruiser omsingelden omdat de inzittenden daarvan een beschieting uitvoerden op het ISAF-terrein en deze inzittenden Amerikaanse soldaten bleken te zijn die letterlijk de weg kwijt waren? (4)

Nee, betrokkenheid van Nederlandse eenheden bij een dergelijk incident is ons niet bekend.

3. Hoe beoordeelt u de analyse van Dr Farooq Azam van het Afghanistan Studies Forum dat ISAF moet besluiten doortastender op te treden of zich terug te trekken?

Het mandaat van ISAF is tot stand gekomen tijdens de inter-Afghaanse conferentie in Bonn, in november-december 2001, en het daaropvolgende overleg in de VN-Veiligheidsraad. Dit heeft ertoe geleid dat ervoor gekozen is ISAF de taak te geven de Afghaanse autoriteiten te ondersteunen bij de handhaving en bevordering van de veiligheid in Kaboel en directe omgeving. Deze autoriteiten zijn, in overeenstemming met het Bonn-akkoord, tijdens de Nood Loya Jirga in juni 2002 aangewezen. De Nood Loya Jirga koos een president, Hamid Karzai, wees de belangrijkste leden van de nieuwe overgangsregering aan en bevestigde het einddoel van het Bonn-proces, namelijk algemene landelijke verkiezingen in de zomer van 2004. In het licht van de recente geschiedenis van Afghanistan was de Nood Loya Jirga in belangrijke mate succesvol. Dat neemt niet weg dat de Nood Loya Jirga ook een aantal minder positieve aspecten kende. Een daarvan is de voortzetting van de relatieve oververtegenwoordiging van de etnische Tadzjieken ten opzichte van de Pathaanse bevolkingsgroep. Ook in de overgangsregering bezetten de etnische Tadzjieken een aantal sleutelposten, vooral op veiligheidsgebied. Desondanks kan worden geconstateerd dat de resultaten en besluiten van de Nood Loya Jirga door een grote meerderheid van de Afghaanse bevolking zijn geaccepteerd. ISAF geeft uitvoering aan de toevertrouwde taken ter ondersteuning van de Afghaanse autoriteiten. Alle partijen in Kaboel, inclusief de lokale bevolking, steunen de aanwezigheid en de wijze van optreden van ISAF. Terugtrekking van ISAF zal naar onze stellige overtuiging geen positieve bijdrage leveren aan de stabiliteit in Afghanistan.

(1) www.panafghan.com (2) Kamerstuk 27 925, nr.89. (3) Bron: www.panafghan.com ISAF and its future in Afghanistan Dr Farooq Azam, president van het Afghanistan Studies Forum. (4) Christian Science Monitor, In Afghanistan friendly ire door Scott Baldauf, 19 februari jl.

Nieuws