Zonsverduistering bij zonsopkomst door velen gefotografeerd

Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut

Achtergrond

Zonsverduistering bij zonsopkomst door velen gefotografeerd
Bijzondere gebeurtenis op zaterdag 31 mei

De zonsverduistering bij zonsopkomst van 31 mei was vrijwel overal in ons land goed te volgen. Op tal van sites zijn foto's te vinden, onder andere Hemelwacht van Theo Jurriëns in Groningen, Marco Verstraeten vanuit de duinen van Callantsoog (Noord-Holland), Johan Effing in Losser. Albert van der Duin maakte een panoramaofoto. Zie ook de site van Carl Koppeschaar en kennislink.

Zonsverduistering bij zonsopkomst op 31 mei 2003 gefotografeerd door Eric Muller, Bocholt, België.

De zoneclips was bijzonder: de maan stond zó ver van de aarde dat hij de zonneschijf niet helemaal bedekte, een zogenaamde ringvormige verduistering. Voor waarnemers in Noord-Schotland en in IJsland bleef er tijdens het maximum nog een ring van zonlicht over, maar door bewolking was dat niet zichtbaar.

Het maximum van de eclips

=In Noord-Nederland al enkele minuten na zonsopkomst, om 05.33 uur in Groningen,
Aan de Gronings-Friese Waddenkust is dan zo'n 90% van de zonnediameter bedekt door de maan en dat is daar praktisch evenveel als bij de eclips van 11 augustus 1999.
=In Midden-Nederland is het maximum ook rond 05.33 uur (Utrecht).
=In Zuid-Nederland is het maximum rond 05.30 uur (Maastricht). De zon komt daar iets later op waardoor het maximum er net vóór zonopkomst valt. De grootte van de eclips is daar nog 89 %.
=Voor België gelden ongeveer dezelfde tijden (maximum in Antwerpen 05.34 uur, Ukkel 05.36 uur, Luxemburg 05.34 uur)

Reageert de natuur: de vogels

Een hard antwoord is daarop niet te geven omdat een vergelijkbare eclips van deze grootte in de afgelopen decennia niet heeft plaatsgevonden in onze streken, tenminste niet in het voorjaar en rond zonsopkomst. Juist in mei is er een grote populatie vogels die in het broedseizoen 's ochtends hun gezang laat horen. Wie vaker vroeg uit de veren is, heeft gemerkt dat het gezang van de vogels al ruim voor zonsopkomst op z'n hoogtepunt is. Het is nu dus de vraag of de vogels gaan reageren op de afnemende hoeveelheid schemeringslicht (misschien zijn hun ogen daarvoor gevoeliger dan die van de mens, misschien ook niet). Beginnen ze tegen half zes bijvoorbeeld opnieuw weer meer te zingen als het echt merkbaar donkerder zou worden? Stoppen ze daarmee abrupt als de zon ineens boven de horizon verschijnt? Het zijn vragen waar nu nog geen duidelijk antwoord op is te geven. Op 31 mei krijgen we een eenmalige kans om dat te controleren want in de komende 78 jaar doet zich vrijwel niet weer zo'n bijzondere omstandigheid voor. Ook als het bewolkt is, is een waarneming van het vogelgezang de moeite waard, wellicht is ook dat dan anders dan op een 'normale' bewolkte mei-ochtendschemering. Op de website www.weerboek.nl staat extra informatie over hoe vogelgeluiden het best zijn vast te leggen.

Wat kunt u doen met uw waarnemingen?

Afhankelijk van uw interesse is er veel met uw eigen waarnemingen te doen. Vogelliefhebbers verzamelen hun gegevens en delen ze bijvoorbeeld op de vereniging met de andere leden. Heeft u van de eclips straks een bijzondere registratie gemaakt dan is het wellicht aardig om dat te melden aan de medewerkers van het programma. Op dit moment is nog niet duidelijk of de natuur echt zal reageren op de eclips en onder welke weersomstandigheden alles plaats vindt. Heeft u toch een mooi resultaat geboekt met uw waarnemingen, meldt dit dan per e-mail aan vroege vogels.

Het is niet de bedoeling dat u uw registraties en foto's opstuurt naar de redactie omdat verwerking daarvan op dit moment niet mogelijk is. Wellicht is er in de toekomst wel een mogelijkheid en daarom is een korte melding dat u een bijzondere registratie heeft gemaakt voldoende. Vermeld in de subjectline van uw e-mail alléén de tekst "ZONSVERDUISTERING 31 mei 2003". In het bericht zelf kunt u kort weergegeven wat u heeft waargenomen en waar dat is gebeurd. Ook al is het op dit moment niet mogelijk om alle waarnemingen te verzamelen voor verdere uitwerking, het is wel degelijk van belang om waarnemingen te doen en in ieder geval te bewaren!

Meer informatie

Verder verwijzen we voor meer informatie en waarneemacties op www.weerboek.nl met eclipsinformatie voor Nederland en België van Jacob Kuiper, de site van de stichting De Koepel, Hemelwacht van Theo Jurriëns en een Amerikaanse site met gegegevens van deze eclips.

Met dank aan Jacob Kuiper, KNMI

Zon-en maansverduisteringen in het weer nader verklaard

zaterdag 31 mei 2003