Gemeente Amsterdam
Geroofde IAV-archieven na 63 jaar retour
26 mei 2003 - IIAV
In de Tweede Wereldoorlog werd het archief van het Internationaal
Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV) door de nazi's geplunderd. Via
via zijn de archieven in Moskou beland en pas in 1992 ontdekt door een
NRC-correspondent. Na ruim 11 jaar van diplomatiek overleg is het
materiaal na 63 jaar eindelijk teruggekeerd op het IIAV! Op
maandagmiddag 26 mei wordt dit heugelijke feit gevierd. Dan ontvangt
het IIAV uit handen van Nationaal Archief directeur Maarten van Boven
het originele paspoort van Aletta Jacobs, één van de vele onderdelen
van de geroofde archieven. Een verslag van deze feestelijke dag wordt
binnenkort op www.iiav.nl gepubliceerd.
Ter ere van dit historische en heugelijke feit heeft het IIAV een
boekje laten schrijven, een tentoonstelling samengesteld en een online
dossier gemaakt.
Moet terug. Privaat eigendom
De geschiedenis van de oudste IIAV-archieven - de verzegeling van het
archief, de diefstal, de zoektochten na de bevrijding, de
'wiedergutmachung', de vondst in Moskou en de pogingen het materiaal
terug te krijgen - is meeslepend. Wat deze archieven zo bijzonder
maakt en hoe verbijsterend lang de zoektocht ernaar duurde, staat te
lezen in 'Moet terug. Privaat eigendom', onlangs geschreven door Vilan
van de Loo. Het boekje is te bestellen op www.iiav.nl, klik op
'publicaties' en dan op 'bestellen'.
Tentoonstelling
Ter ere van de teruggave is een tentoonstelling samengesteld waarin
een gedeelte van het oude archiefmateriaal dat al die jaren in Moskou
verbleef, te bewonderen is. Bijvoorbeeld het originele paspoort van
Aletta Jacobs (dat na de overhandiging direct een plek krijgt op de
tentoonstelling), de oprichtingsakte van het IAV en de rede die Rosa
Manus hield bij de opening. Daarnaast zijn er o.a. prachtige oude
foto's en buitenlandse en Nederlandse tijdschriften van rond de
eeuwwisseling te zien. De tentoonstelling is vanaf dinsdag 27 mei tot
eind september te bezichtigen op het IIAV.
Online dossier
In het dossier "Geroofde archieven na 63 jaar terug bij het IIAV"
vindt u een korte geschiedenis van de geroofde IAV-archieven en een
tiental geretourneerde stukken ter illustratie. Het dossier is te
vinden op: www.iiav.nl/iav-archieven
Wie geen sporen nalaat in de geschiedschrijving, verdwijnt uit beeld.
Dat begreep Rosa Manus, grondlegster van het huidige IIAV. Sinds de
oprichting in 1935 staat het verzamelen en beschikbaar stellen van
informatie over en van de positie van vrouwen en vrouwenstudies -
historisch en actueel, nationaal en internationaal - centraal. Vandaar
dat de roof een gat sloeg in de verzameling. Directeur Joke Blom: "We
zijn daarom ontzettend verheugd over hetgeen is teruggekeerd. Want
dankzij de aanwezigheid van de oorspronkelijke archiefstukken kunnen
we onderzoekers nieuwe kansen bieden om het bestaande beeld van onze
geschiedenis aan te vullen en te verdiepen. Op het IIAV heten wij
iedereen die kennis wil nemen van onze rijke collectie over de positie
van vrouwen in het verleden en heden van harte welkom."
© Gemeente Amsterdam