Gemeente Breda
Persberichten
20-05-2003
Fietsen in Zuid-Afrika
Perplex stond ze. Nog nooit had ze er bij stilgestaan dat je je met de
fiets zo makkelijk en zo snel kon verplaatsen. En dat zoveel
Nederlanders daar dan ook nog gebruik van maken. ''Bij ons sjouwen de
mensen wat af, ze zouden hier eens moeten komen kijken!''
Een maand lang was Elsie Molefakgotla uit Zuid-Afrika te gast in een
Tilburgse volkswijk. De wijkorganisatie had haar uitgenodigd omdat ze
in haar woonwijk zoveel succes had met buurtprojecten. Ze gaf de
volkswijk een lijst met adviezen, maar in het bijzonder nam ze één
aanbeveling mee naar huis: we moeten in Zuid-Afrika meer gaan fietsen!
Als je in Zuid-Afrika op bezoek bent, valt het je als Nederlander
bijzonder op: in de berm lopen de hele dag door groepjes mensen:
onderweg naar het werk, naar huis, naar de markt, of gewoon zo maar
een beetje slenteren langs de weg. Op de asfaltweg razen moderne
modellen auto's voorbij, net als hier. Zo'n auto is onbetaalbaar voor
de meesten. Soms is de bus een alternatief, maar ook die kost geld en
dan nog moet je vanaf de haltes vaak een heel eind lopen. Want wat ook
opvalt in Zuid-Afrika zijn de afstanden: het platteland is doorgaans
dunbevolkt en uitgestrekt, maar ook in de steden zijn de afstanden
groot. Onder apartheid moesten de townships (zwarte woonwijken) ver
weg liggen van de luxe blanke woongebieden; uit angst voor ziektes
werd er nog eens wijde cirkel omheen onbebouwd gelaten. De townships
zelf zijn ook vaak nog eens bijzonder uitgestrekt: als je op een hoog
punt staat zie je een zee van vaak vele duizenden vierkante één- of
tweekamerhuisjes zich uitstrekken; het lijken wel luciferdoosjes.
En dan zijn er voor de allerarmsten nog de illegaal gebouwde wijken
(squatter areas), met geen enkele voorziening, geen luciferdooshuisjes
en ook geen wegen dus. Hier kan al helemaal geen auto komen, en zijn
de mensen aangewezen op de benenwagen.
Juist in de townships en in de squatter-gebieden zouden fietsen een
uitkomst kunnen zijn. Een lokale thuiszorg-organisatie in de
Zuid-Afrikaanse gemeente Lekoa Vaal kreeg onlangs nog geld beschikbaar
van de Bredase organisatie MIVA om een auto aan te schaffen om haar
enorme klantenkring van aids-patiënten te kunnen bezoeken. Voor de
afgelegen plekken was dat een geweldige uitkomst, maar de tientallen
vrijwillige thuiszorgverleners zouden maar wat graag een fiets hebben
om hun patiënten te bezoeken in de wijk.
Ook voor de economische ontwikkeling in de wijken zijn fietsen
belangrijk. Kleine ondernemers hebben geen geld voor een auto, maar
kunnen hun handelswaar op de centrale markt of bij de groothandel in
de stad wel ophalen als ze een fiets hebben. In Zuid-Afrika is meer
dan de helft van de bevolking volgens de officiële statistieken
werkloos, dus een simpel transportmiddel is er absoluut goud waard
voor een initiatiefrijke kleine ondernemer.
Nou is fietsen niet echt ''cool'' voor de meeste Zuid-Afrikanen. Ze
hebben liever een auto, natuurlijk. Toch raken meer en meer
Zuid-Afrikanen ervan doordrongen dat een fiets een prima
transportmiddel is voor korte afstanden en voor niet al teveel bagage.
Ook stadsplanners en gemeentebesturen raken ervan overtuigd dat er
ruimte moet komen voor de fiets. Steden als Kaapstad en Johannesburg
zijn groter dan Rotterdam en Amsterdam en het verkeer is er beslist
drukker. Hoe kun je al die fileproblemen en vervuiling beperken: door
meer ruimte te geven aan de fiets!
Nee, dan moet je eens overdag in de buurt van een station in Nederland
rondlopen. Je ziet geen honderden, nee, je ziet wel duizenden fietsen
in en vooral buiten - de rekken. En dan te bedenken dat er in
Nederland ook nog miljoenen fietsen staan weg te roesten in schuurtjes
en tuinen. Fietsen die voor de eigenaar niet veel waarde meer hebben
inmiddels staan er immers al een glimmende ATB en een stoere
stadsfiets in de stalling. Maar voor andere wereldburgers, die in
Zuid-Afrika, zou diezelfde oude fiets een uitkomst zijn. Hij moet wel
een beetje worden opgeknapt, en dan moet-ie nog van de schuur naar het
inzamelpunt en vervolgens naar Zuid-Afrika. Voor dat laatste wordt
gezorgd.
Uw ongebruikte fiets kan via het Milieu Educatief Centrum naar Zuid
Afrika
Het enige dat van een Bredase wereldburger wordt gevraagd is het
voertuig af te geven bij het Milieu Educatief Centrum aan de
Wolfslaardreef. Dat kan nog tot en met zondag 25 mei. Van 9.00 uur tot
17.00 uur kunt u zich melden bij de balie.
Breda, 20 mei 2003