Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Antwoorden op kamervragen over gemeenteraadsleden, gemeenteraadsvergaderingen en de gemeenteraad van Gulpen-Wittem
19 mei 2003
Wel hebben individuele raadsleden op grond van artikel 147a van de Gemeentewet het recht om initiatiefvoorstellen (voorstellen voor door de raad te nemen beslissingen) in te dienen ter behandeling in de raad. Behandeling van deze voorstellen is derhalve in beginsel niet afhankelijk van een raadsmeerderheid. Wel kan de raadsmeerderheid regels over de indiening en behandeling van initiatiefvoorstellen stellen, bijvoorbeeld in het reglement van orde. Te denken valt daarbij aan de eis dat het initiatiefvoorstel schriftelijk bij de voorzitter van de raad of het presidium moet worden ingediend of de eis van voorafgaande behandeling door een raadscommissie. Het recht om initiatiefvoorstellen in te dienen ter behandeling in de raad, betekent derhalve niet zonder meer dat deze initiatiefvoorstellen ook op de agenda van de eerstvolgende raadsvergadering worden geplaatst. Dit hangt af van de regels die de raad voor de behandeling van initiatiefvoorstellen heeft gesteld.
Van belang is dat een bepaalde drempelsteun niet als procedurele voorwaarde voor het indienen van initiatiefvoorstellen gesteld kan worden. Hiermee komt dus ook individuele raadsleden en kleine raadsfracties de mogelijkheid toe om voorstellen in te dienen. Evenmin is het mogelijk te bepalen dat de raad bij meerderheid kan besluiten een initiatiefvoorstel niet in behandeling te nemen. Daarmee zou namelijk het recht van ieder raadslid, om een initiatiefvoorstel in te dienen, onderuit worden gehaald. Wordt aan de door de raad gestelde regels voldaan, dan moeten deze voorstellen ook behandeld worden.
Ten slotte wijs ik er op dat op grond van het modelreglement van orde voor de gemeenteraad dat in het kader van de Vernieuwingsimpuls dualisme en lokale democratie is uitgebracht individuele raadsleden het recht toekomt om ter vergadering een motie in te dienen. Ook voor dit recht is geen drempelsteun vereist. Indien de motie betrekking heeft op een niet op de agenda opgenomen onderwerp, dan vindt op basis van dit modelreglement de behandeling van de motie plaats nadat alle op de agenda voorkomende onderwerpen zijn behandeld.
3. Antwoord
4. Antwoord
Antwoorden op vragen van het kamerlid
1. Vraag
Bent u van mening dat individuele gemeenteraadsleden het recht moeten hebben om onderwerpen op de agenda van een gemeenteraadsvergadering te zetten?
1. Antwoord
Nee. Ik ben van mening dat individuele raadsleden en raadsminderheden in beginsel invloed moeten kunnen hebben op de agenda van de raadsvergadering. Een algemeen recht van raadsleden om onderwerpen op de raadsagenda te plaatsen is naar mijn mening echter ongewenst. Op grond van de Gemeentewet komt een individueel raadslid ook geen algemeen recht toe om onderwerpen op de agenda van de raad te plaatsen. Het is ter beslissing van de raad welke onderwerpen in zijn vergadering worden behandeld. Het is dan ook de raad die bij meerderheid van stemmen de agenda voor de raadsvergadering vaststelt. Zou elk individueel raadslid het recht toekomen om agendapunten voor de vergadering aan te dragen, dan zou het effectief functioneren van de raad in gevaar kunnen komen. Een raadsminderheid die bij herhaling onderwerpen op de agenda plaatst, waarover de raadsmeerderheid niet wenst te beraadslagen, kan de besluitvorming van de raad ernstig belemmeren.
2. Vraag
Kent u de ervaringen van de tweekoppige PvdA-fractie in de gemeenteraad van Gulpen-Wittem, wier voorstellen voor een agendapunt regelmatig worden verworpen door de meerderheid van de gemeenteraad?
2. Antwoord
Ja, voor zover het gaat om de ervaringen die te lezen zijn op
3. Vraag
Vindt u het bij meerderheid verwerpen van agendapunten voor gemeenteraadsvergaderingen in lijn met de dualisering van het gemeentebestuur, die onder andere de positie van (individuele) raadsleden moet versterken? Bent u bereid bij de evaluatie van de dualiseringsoperatie na te gaan in hoeverre individuele raadsleden invloed kunnen uitoefenen op de agenda van gemeenteraadsvergaderingen?
Ik acht het een ongewenste ontwikkeling indien serieuze en relevante agendapunten van individuele raadsleden bij herhaling en zonder deugdelijke motivering door de raadsmeerderheid van de agenda van de raadsvergadering worden gehaald. Ik ben dan ook bereid bij de evaluatie van de Wet dualisering gemeentebestuur na te gaan in hoeverre individuele raadsleden invloed kunnen uitoefenen op de agenda van de raadsvergadering. Mocht uit deze evaluatie blijken dat individuele raadsleden in de praktijk weinig invloed hebben op de agenda van de raadsvergadering, dan zal dit gelet op de bezwaren genoemd in het antwoord onder 1 er overigens niet toe leiden dat in de Gemeentewet een algemeen en ongeclausuleerd recht van raadsleden om onderwerpen op de agenda te zetten wordt opgenomen. Wel kan dit er toe leiden dat in het kader van de Vernieuwingsimpuls dualisme en lokale democratie hieraan aandacht wordt besteed. Het betreft immers in hoge mate een kwestie van cultuur binnen een gemeenteraad. Overigens heb ik nog geen concrete activiteiten voor ogen.
4. Vraag
Bent u bereid de gemeenteraden aan te bevelen om hun reglementen van orde zodanig op te stellen, dat individuele raadsleden in principe het recht hebben punten op de agenda van gemeenteraadsvergaderingen te zetten? Bent u zonodig bereid een voorstel tot wijziging van de Gemeentewet van deze strekking in te dienen?
Gelet op mijn antwoord onder 1 en 3 beantwoord ik deze vragen thans ontkennend. Vanuit de gedachte dat wellicht in meer gemeenten onduidelijkheid bestaat over het plaatsen van onderwerpen op de raadsagenda, ben ik wel bereid meer informatie hierover te verschaffen via de Vernieuwingsimpuls dualisme en lokale democratie.
1) De ervaringen zijn onder andere verwoord in brieven aan de burgemeester van Gulpen-Wittem, de gouverneur van Limburg en de minister van BZK, te lezen op