Algemene Rekenkamer

Persbericht Algemene Rekenkamer

- 14 mei 2003 -

Geen zicht op uitvoering activeringsbeleid

Reïntegratie alleenstaande ouders blijft achter

Het beleid van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is dat gemeenten alle bijstandsgerechtigden benaderen met een activeringsaanbod, de zogenoemde sluitende aanpak. Dit moet er toe leiden dat iedereen op termijn werkt of maatschappelijk actief is. Alleenstaande ouders vormen tezamen ruim een kwart van alle bijstandgerechtigden. Van de alleenstaande ouders had in oktober 2002 tweederde een activeringsaanbod gehad. Ongeveer een kwart van de alleenstaande ouders in de bijstand had een (deeltijd)baan of verrichtte vrijwilligerswerk. Slechts een klein gedeelte (6%) verlaat de bijstand, omdat ze genoeg verdienen met hun werk. Dit staat in het rapport Alleenstaande ouders in de bijstand , dat de Algemene Rekenkamer vandaag publiceert.

De inspanningen van gemeenten om alleenstaande ouders in de bijstand aan een baan te helpen, blijven achter bij de inspanningen die voor andere bijstandsgerechtigden worden geleverd. Alleenstaande ouders volgen minder vaak een reïntegratietraject en hebben vaker een ontheffing van de plicht om werk te zoeken.

Veel alleenstaande ouders al lang niet aan het werk Een volledige uitvoering van de sluitende aanpak is van belang, omdat ruim de helft van de alleenstaande ouders al meer dan drie jaar niet aan het werk blijkt te zijn. Dat het voor alleenstaande ouders vaak moeilijk is om aan het werk te gaan, komt door een gebrek aan kinderopvang, opleiding en door sociaal-medische problemen.

Veel alleenstaande ouders hebben een ontheffing van de verplichting om werk te zoeken of een opleiding te volgen. Gemeenten doen te weinig om de reden van de ontheffing weg te nemen. Een grote groep alleenstaande ouders heeft wel arbeidsverplichtingen, maar wordt daaraan niet gehouden (de facto ontheffingen).

SZW heeft geen betrouwbare informatie over activeringsbeleid De Algemene Rekenkamer constateert dat de minister van SZW onvoldoende zicht heeft op de resultaten van het activeringsbeleid voor alleenstaande ouders in de bijstand. De minister maakt met gemeenten afspraken over het aantal reïntegratietrajecten en over de uitstroom naar werk. Over de resultaten van het beleid heeft de minister echter geen betrouwbare informatie. De uitkomsten van dit onderzoek zijn dan ook gebaseerd op representatief onderzoek dat de Algemene Rekenkamer zelf bij achttien gemeenten heeft uitgevoerd.

Kloof tussen beleid en uitvoering
De minister van SZW vindt het rapport een goede aanleiding om nog eens kritisch te kijken naar het activeringsbeleid voor alleenstaande ouders in de bijstand en naar de bestaande knelpunten. De minister wijst op een aantal initiatieven ter verbetering van de informatievoorziening. De Algemene Rekenkamer wacht de ontwikkelingen met enige zorg af, omdat er in de afgelopen jaren weinig voortgang is geboekt op dit gebied.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten geeft in haar reactie aan dat niet alle alleenstaande ouders in de bijstand een activeringsaanbod hebben gehad vanwege een gebrek aan capaciteit. Dit is volgens de Algemene Rekenkamer opnieuw een voorbeeld van rijksbeleid waarvan


- mede door gebrek aan sturing van het Rijk en daaropvolgende keuzes in de uitvoeringsfase - te weinig terecht komt. Zij is van mening dat beleidsambities en uitvoeringspraktijk in balans moeten worden gebracht.
Feiten en cijfers
In 2001 bedroeg het aantal bijstandsgerechtigden 352.000. Ongeveer 95.000 (27%) van hen is alleenstaande ouder, van wie 96% vrouw is. Het totaal aan bijstandsuitkeringen (Abw) bedroeg in 2002 ¬ 4,3 miljard.

Oplegging arbeidsverplichtingen



Algemene Rekenkamer