TNO Arbeid
TNO: overwerk in 2000 en 2002 sterk toegenomen
Uit de twee jaarlijkse TNO Arbeid Survey blijkt dat werknemers in loondienst in het jaar 2002 contractueel gemiddeld 32,3 uur per week werkten. Daarnaast werkten ze nog eens gemiddeld 9,5 uur per week aan betaald en onbetaald overwerk. Twee jaar eerder, in 2000, werd er 33,7 uur per week gewerkt en daarnaast nog eens 6,5 uur betaald en onbetaald overgewerkt. Er is dus een lichte teruggang gaande in aantal contractuele werkuren per week (van 33,7 naar 32,3 uur) en een zeer sterke toename in betaald en onbetaald overwerk (van 6,5 naar 9,5 uur).
TNO Arbeid volgt met de TNO Arbeidssituatie Survey sinds 2000 de ontwikkelingen in werk, werktijden en arbeidsverhoudingen in Nederland. Deze survey wordt gehouden onder een representatieve steekproef van ruim 4000 werkenden per jaar.
Het TNO-onderzoek bevestigt dus de observatie van de vakcentrales FNV, CNV en MHP eind april in de Sociaal-Economische Raad, dat er structureel steeds meer wordt overgewerkt.
Mannen meer dan vrouwen
Tabel 1 en figuur 1 geven aan dat mannen over bijna de gehele linie meer overwerken dan vrouwen.
Wegvervoer, ICT en horeca relatief veel overwerk; gezondheidszorg weinig De bedrijfstakken waar het meest wordt overgewerkt, zijn (zie tabel 2 en figuur 2): het wegvervoer, de ICT-sector en de horeca. Opvallend is dat in de gezondheidszorg relatief weinig overgewerkt wordt. Tabel 3 geeft de top-10 beroepen. Vrachtwagenchauffeurs zijn de absolute koplopers in overwerk. Daarna volgende leidinggevenden, buschauffeurs en treinbestuurders. Ook ICT-ers en docenten werken veel over.
Werkdruk en werkmotivatie belangrijke redenen overwerk Tenslotte is de vraag te stellen, waardoor overwerk gestimuleerd wordt. Daar zijn een aantal hypothesen over. Figuur 3 illustreert dat werkdruk overwerk stimuleert. Maar de oorzaken zitten niet alleen in de organisatie van het werk. Overwerk heeft ook met de werkmotivatie van de werknemer te maken, zoals figuur 4 laat zien. Hoe sterker werknemers betrokken zijn op hun werk of hoe 'bevlogener' ze zijn, hoe meer ze overwerken.
Tabel 1: Aantal overwerkuren per week naar leeftijd en geslacht (gemiddeld over 2000-2002; alleen werknemers)
Tabel 2: Aantal werkuren en overwerkuren p.w. naar bedrijfstak (gemiddeld over 2000-2002; alleen werknemers)
Tabel 3: De top-10 beroepen wat betreft overwerkuren (2000-2002)