Uitspraak Rechtbank Amsterdam in zaak AF8332 Zaaknr: H.02.2176 / 250..

Uitspraak Rechtbank Amsterdam in zaak AF8332 Zaaknr: H.02.2176 / 250932 Bron: Rechtbank Amsterdam
Datum uitspraak: 7-05-2003
Datum publicatie: 7-05-2003
Soort zaak: civiel - civiel overig
Soort procedure: eerste aanleg - enkelvoudig

H.02.2176 / 250932
(AV)
vonnis 7 mei 2003

RECHTBANK IN HET ARRONDISSEMENT AMSTERDAM
EERSTE ENKELVOUDIGE CIVIELE KAMER
VONNIS

i n d e z a a k v a n:

, optredend voor zich
en optredend als wettelijk vertegenwoordiger van de minderjarige ,
wonende te ,
eiser,
procureur mr. I. Meijer,

tegen:

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid SANOMA UITGEVERS B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde,
procureur mr. E.M. Polak.

Partijen worden hierna en Sanoma, ge-noemd.

VERLOOP VAN DE PROCEDURE

De rechtbank is uitgegaan van de volgende processtukken en/of proceshandelingen:

- dagvaar-ding met bewijsstukken van 20 augustus 2002,
- conclusie van antwoord met bewijsstukken,
- ambtshalve gewezen tussenvonnis van 13 november 2002 waarbij een comparitie van partijen is gelast,

- proces-verbaal van comparitie van partijen van 10 maart 2003,
- het vragen van vonnis.

GRONDEN VAN DE BESLISSING

1. Vaststaande feiten

Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend dan wel niet (voldoende) betwist, als-mede op grond van de in zoverre niet bestreden in-houd van overgelegde bewijs-stuk-ken, staat het volgende vast.

a. en (hierna: ) wonen in een grachtenpand te .

b. heeft samen met zijn partner in oktober 2001 geadopteerd en oe-fent het ouderlijk gezag over uit.

c. Sanoma is uitgeefster van (onder meer) het geïllustreerde weekblad Story.

d. In Story nummer 19 van 7 mei 2002, is op pagina's 16 en 17 onder de kop "Ein-delijk... Dit is ! Zo lief is als papa" een artikel afgedrukt met de volgende tekst:
"Geen 'Herberg de Leeuw', geen kijkcijfers, kritiek of contracten...Gewoon even knuffelen met je baby zonder ook maar iets anders aan je hoofd te hebben. geniet intens van zijn vaderschap en dat begrijpen wij maar al te goed. Want de zeven maanden oude is werkelijk om óp te vreten! Net terug van een eindje fietsen door de zonnige Amsterdamse binnenstad rusten en zijn schattige zoontje uit op de bank voor het raam van het statige grachtenpand waarin de cabaretier, zijn vriend en een super gelukkig gezinnetje vormen. En iedereen mag weten hoe trots is. In 'Herberg de Leeuw' kan hij het niet laten over zijn zoontje te praten en wie langs zijn huis komt, kan het met eigen ogen aanschouwen: had zich geen lievere papa dan kunnen wensen!"

e. Bij voornoemd artikel zijn in totaal vijf foto's afgedrukt van en . Vier van de vijf foto's zijn door de fotograaf van Story gemaakt met een fototoe-stel, voorzien van een telelens, staande op de openbare weg aan de overzijde van de Prinsengracht, door het van spiegelend glas voorziene woonkamerraam van op één-hoog. Op die foto's is te zien die zit met op zijn schoot. Op de vijfde foto zijn en fietsend door Amsterdam te zien.

2. De vordering

2.1 vordert bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad: 1. te verklaren voor recht dat Sanoma met het (laten) maken van de foto's van en in en rondom het huis van inbreuk (heeft ge)maakt op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van en althans jegens hen onrechtmatig heeft gehandeld;
2. te verklaren voor recht dat Sanoma met de publicatie van de litigieuze foto's in-breuk (heeft) gemaakt op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levens-sfeer van en althans jegens hen onrechtmatig heeft gehandeld; 3. Sanoma te verbieden om de litigieuze foto's van en nog verder openbaar te (doen) maken en/of te (doen) verveelvoudigen, op straffe van een dwangsom van EUR 15.000,-- per overtreding; 4. Sanoma te verbieden om door enige publicatie of door enige feitelijke gedraging de persoonlijke levenssfeer van en aan te tasten, op straffe van een dwangsom van EUR 15.000,-- per overtreding;
5. Sanoma te bevelen de litigieuze foto's en negatieven en ook de overige foto's en negatieven die Sanoma in deze serie heeft gemaakt en niet heeft gepubliceerd bin-nen drie dagen na betekening van dit vonnis te vernietigen, met afgifte aan van het bewijs hiervan; 6. Sanoma te veroordelen tot betaling aan van een bedrag van EUR 45.000,--, althans tot betaling van een zodanig bedrag als de rechtbank juist zal achten, als vergoeding voor de door en geleden (immateriële) schade als ge-volg van het (onrechtmatig) handelen van Sanoma (meer in het bijzonder als ge-volg van de inbreuken op het recht op eerbieding van de persoonlijke levenssfeer), welk bedrag door direct zal worden overgemaakt aan een erkend goed doel;
7. Sanoma te veroordelen tot plaatsing van een tekst, in een uitgave van Story, ver-schijnend binnen twee weken na betekening van dit vonnis op pagina 2 of 3 van het bewuste nummer van Story, ter grootte van tenminste ¼ pagina, met vetge-drukte kop luidende: "
De rechtbank te Amsterdam is in haar vonnis van .... tot het oordeel gekomen dat de publicatie over in Story nummer 19 van 7 mei 2002 jegens en zijn zoon onrechtmatig is. De afgedrukte foto's zijn een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van en zijn zoon nu wij hen op on-geoorloofde wijze in hun huis hebben gefotografeerd. De rechtbank heeft deze rectificatie bevolen, aan welke veroordeling wij hierbij voldoen. Sanoma Uitge-vers BV", althans tot plaatsing van een zodanige tekst als de rechtbank juist zal achten;
8. Sanoma te veroordelen tot betaling van EUR 950,-- ter zake van buitengerechtelijke kosten;
9. Sanoma te veroordelen in de kosten van dit geding.

2.2 stelt hiertoe dat hoewel hij zich realiseert dat hij als "public figure" de aan-dacht trekt van de media en dat over zijn geadopteerde zoontje meer en anders wordt gepubliceerd dan over menig ander kind, Sanoma met de hiervoor 1.e. vermelde foto's te ver is gegaan doordat deze zijn genomen door het woonkamerraam van zijn huis, dat zich bovendien op de eerste verdieping bevond. De foto's geven een intiem huiselijk ta-fereel weer. stelt zich op het standpunt dat het mogelijk moet zijn dat hij zich in zijn eigen huis veilig voelt zonder bevreesd te (hoeven) zijn voor persfotografen die er op uit zijn een foto te maken van die intimiteit en, door deze te publiceren in een veel gelezen weekblad, lezers van dat blad in die intimiteit te laten delen. Juist omdat een "public figure" is en toch al zo weinig persoonlijke levenssfeer overhoudt, moet hij zich in en rondom zijn huis vrij kunnen voelen en zich vrij kunnen bewegen. Sanoma heeft een grens overschreden door en door het raam van hun huis te fotograferen. Deze wijze van nieuwsgaring is ontoelaatbaar en buiten elke pro-portie. heeft in verschillende interviews benadrukt dat hij zich niet leent voor publicaties in weekbladen al Story, hetgeen derhalve bij Sanoma bekend is, althans be-kend behoort te zijn. Aldus steeds .

2.3 Sanoma heeft met het maken en publiceren van de foto's, volgens , inbreuk gemaakt op het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer van en , zodat zij een redelijk belang, als bedoelt in artikel 21 van de Auteurswet, hebben zich tegen (verdere) openbaarmaking te verzetten.

2.4 Subsidiair beroept zich op artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek, omdat de wijze waarop en de omstandigheden waaronder de foto's van en zijn gemaakt, onrechtmatig zijn jegens en .

2.5 Een publicatieverbod voor de toekomst acht opportuun omdat gegronde vrees voor herhaling bestaat.

2.6 stelt als gevolg van de publicatie van de foto's schade te hebben geleden be-staande uit gevoelens van angst, verdriet en irritatie. en vorderen hier-voor een bedrag van EUR 45.000,-- aan (immateriële) schadevergoeding. Voor het vorderen van dit bedrag speelt, aldus , tevens mee dat de door Sanoma gepleegde in-breuk op de privacy van en slechts uit commerciële bedoelingen is be-gaan en dat een veroordeling tot een aanzienlijke schadevergoeding Sanoma zal weer-houden van dergelijke onaanvaardbare inbreuken.

3. Het verweer

3.1 Sanoma bestrijdt de vordering en betwist dat zij met het publiceren van de foto's een on-toelaatbare inbreuk heeft gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van en . Het feit dat geen medewerking verleent aan publicaties in onder andere Story, betekent volgens Sanoma niet dat Story dus niet over hem zou mogen publiceren. Zulks zou te meer gelden daar zelf wereldkundig heeft gemaakt dat hij samen met zijn vriend/echtgenoot een kind zou adopteren. Adoptie door een homostel is een nieuwsfeit waaraan de media aandacht besteden. Er is over de adoptie van dan ook veelvuldig in dag- en weekbladen gepubliceerd. Aangezien een bekende Nederlanders is heeft hij, aldus Sanoma, meer aandacht te dulden dan de gemiddelde Nederlander. Nu ook zelf openlijk heeft gesproken over de adoptie van , moet hij zich de aan-dacht en belangstelling van de media voor dit aspect van zijn privé-leven in nog sterkere mate laten welgevallen. Daarbij is van belang dat het recht op bescherming van de per-soonlijke levenssfeer van en geen absoluut recht is maar afgewogen dient te worden tegen andere belangen, waaronder de vrijheid van meningsuiting, aldus Sanoma.

3.2 Sanoma betwist een inbreuk op artikel 21 van de Auteurswet te hebben gemaakt door het publiceren van de bewuste foto's. De foto's geven een onschuldig, huiselijk tafereel weer dat voor iedere voorbijganger zichtbaar was. Van een ontoelaatbare wijze van nieuwsgaring is dan ook geen sprake. Evenmin zijn de foto's zodanig intiem dat Sano-ma van publicatie had moeten afzien. Zowel de tekst van het artikel als de context waarin de foto's zijn geplaatst, zijn terughoudend en geven aan dat Story zich inleeft in, en meeleeft met in diens rol van vader. Van een redelijk belang op grond waarvan meent zich tegen publicatie te kunnen verzetten, is dan ook geen sprake.

3.3 Een beroep op artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek faalt volgens Sanoma even-eens. Sanoma ziet niet in waarom niet-schending van artikel 21 van de Auteurswet wel onrechtmatig handelen zou opleveren, aangezien niet in geschil is dat de foto's portret-ten zijn in de zin van de Auteurswet, zodat de aanvullende werking van de zorgvuldig-heidsnormen niet tot een andere uitkomst kan leiden.

3.4 Sanoma is bereid de foto's, zoals hiervoor onder 1.e vermeld, niet meer te publiceren. Sanoma is eveneens bereid voornoemde foto's almede de overige foto's die in deze se-rie zijn gemaakt en de negatieven te vernietigen.

3.5 Sanoma betwist het door gevorderde verbod voor de toekomst om door pu-blicatie of door enige feitelijke gedraging de persoonlijke levenssfeer van aan te tasten. Sanoma stelt dat een dergelijk ruim geformuleerd verbod neerkomt op pre-ventieve censuur.

3.6 Ten aanzien van de gevorderde (immateriële) schadevergoeding stelt Sanoma zich pri-mair op het standpunt dat zij niet onrechtmatig heeft gehandeld en dus niet gehouden is enige (immateriële) schadevergoeding te betalen. Subsidiair betwist Sanoma dat schade van de publicatie heeft ondervonden en meer subsidiair stelt Sanoma dat het gevorderde bedrag van EUR 45.000,-- buitensporig hoog is, gelet op het feit dat het om publicatie van volstrekt onschuldige foto's gaat, geplaatst in een neutrale, genuanceerde context.

3.7 Ook de gevorderde rectificatie wordt door Sanoma betwist. Volgens Sanoma is van on-juiste of onvolledige feiten in dit geval geen sprake, zodat voor rectificatie geen rechts-grond bestaat.

3.8 Ten slotte betwist Sanoma de gevorderde buitengerechtelijke kosten alsmede de proces-kostenveroordeling.

4. Beoordeling

4.1 Gelet op de toelichting in de dagvaarding richt de vordering van zich op de vier gepubliceerde foto's die van hem en binnenshuis zijn genomen.

4.2 Als uitgangspunt bij de beoordeling geldt het volgende. Nu vast staat dat de gewraakte foto's zijn gemaakt zonder een daartoe strekkende opdracht van en zonder diens toestemming, is op grond van artikel 21 Auteurswet openbaarmaking daarvan niet geoorloofd voor zover een redelijk belang van en zich tegen openbaar-making verzet. Onder het redelijk belang van artikel 21 Auteurswet valt de bescherming van de geportretteerde tegen inbreuken op zijn recht op eerbiediging van zijn persoon-lijke levenssfeer. Indien een dergelijke inbreuk is gemaakt kan het antwoord op de vraag of die openbaarmaking jegens de geportretteerde ook onrechtmatig is, slechts worden gevonden door een afweging die met inachtneming van alle bijzonderheden van het ge-geven geval ertoe strekt na te gaan welk recht zwaarder weegt: dat van de geportretteer-de gevrijwaard te blijven van inbreuken op zijn persoonlijke levenssfeer of dat van de-gene die het portret gepubliceerd heeft op vrijheid van meningsuiting (zie HR 21 januari 1994, NJ 1994/473).

4.3 De rechtbank is van oordeel dat hoewel de gewraakte foto's op zichzelf onschuldig te noemen zijn, de omstandigheid dat deze zijn gemaakt door het woonkamerraam van dat zich bovendien op één-hoog bevindt, met zich brengt dat een inbreuk is ge-maakt op de persoonlijke levenssfeer van en . Immers, ook een bekende Nederlander als heeft er recht op zich in zijn eigen huis vrij en onbespied te wanen. Het verweer dat het tafereel ook voor een voorbijganger zichtbaar was overtuigt niet, alleen al omdat zich op één-hoog bevond en de ruiten op die verdieping voorzien zijn van spiegelend glas. Voor een voorbijganger zouden de op de foto's ge-toonde taferelen met het blote oog bovendien niet zo duidelijk en van zo dichtbij waar-neembaar zijn geweest als in Story met de kennelijke hulp van een telelens is gebeurd.

4.4 Daarmee komt de rechtbank toe aan de vraag of voornoemde inbreuk, gelet op het recht van Sanoma op vrijheid van meningsuiting, ook onrechtmatig is. Bij deze belangenaf-weging mag de rechtbank rekening houden met de aard van het feit of de feiten waarop de perspublicatie betrekking heeft en met de belangen die het betrokken persorgaan in het algemeen of met de desbetreffende publicatie in het bijzonder beoogt te dienen (zie HR 4 maart 1988, NJ 1989, 361). In het onderhavige geval is de nieuwswaarde van het door Story gepubliceerde artikel en de daarbij afgedrukte foto's gelegen in de omstan-digheid dat samen met zijn partner een kind heeft geadopteerd. De rechtbank is van oordeel dat met betrekking tot de foto's die door het woonkamerraam van zijn genomen, het recht van en gevrijwaard te blijven tegen in-breuken op hun persoonlijke levenssfeer zwaarder weegt dan het recht van Sanoma op vrijheid van meningsuiting. De omstandigheid dat over de adoptie van reeds veel-vuldig in dag- en weekbladen is gepubliceerd, rechtvaardigt niet een inbreuk op het recht van en op een privé-leven binnenshuis.

4.5 Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen en beslist, zal de rechtbank de door gevorderde verklaring voor recht toewijzen dat Sanoma met het (laten) maken van de foto's van in het huis van een inbreuk (heeft ge)maakt op het recht op eerbieding van de persoonlijke levenssfeer van en . Eveneens ligt voor toewijzing gereed de gevorderde verklaring voor recht dat Sanoma met de pu-blicatie van de foto's (die zijn genomen door het woonkamerraam van ) in-breuk heeft gemaakt op het recht op de persoonlijke levenssfeer van en .
Nu Sanoma heeft toegezegd de vier binnenshuis-foto's niet meer te publiceren, alsmede deze foto's en de overige foto's in die serie door de fotograaf van Sanoma gemaakt en de bij voornoemde foto's behorende negatieven te vernietigen, kan de vordering van op die punten als onweersproken worden toegewezen.

4.6 De gevorderde verklaring voor recht dat Sanoma inbreuk heeft gemaakt op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van en althans jegens hen onrechtmatig heeft gehandeld door het maken van foto('s) rondom het huis van , zal de rechtbank afwijzen. Gesteld noch gebleken is dat Sanoma foto's heeft gemaakt rondom het huis van . Tegen de door Story gepubliceerde foto van en op de fiets richten de bezwaren van zich niet. Andere fo-to's rondom het huis zijn niet ter sprake geweest. Er valt dus niets te toetsen. Een alge-meen verbod is (zie rechtsoverweging 4.7) niet toewijsbaar.

4.7 Met Sanoma is de rechtbank van oordeel dat het door gevorderde aan Sano-ma op te leggen verbod om door enige publicatie of door enige feitelijke gedraging de persoonlijke levenssfeer van en aan te tasten, te ruim geformuleerd is en in strijd zou zijn met het recht van Sanoma op vrijheid van meningsuiting. Het gevor-derde verbod zal dan ook worden afgewezen.

4.8 Ten aanzien van de gevorderde (immateriële) schadevergoeding overweegt de recht-bank het volgende. heeft aan de gevorderde hoogte van de schadevergoeding (mede) ten grondslag gelegd dat Sanoma de gepleegde inbreuk op de privacy van en slechts uit commerciële bedoelingen heeft begaan en dat een veroorde-ling tot een aanzienlijke schadevergoeding Sanoma zal weerhouden van dergelijke on-aanvaardbare inbreuken. miskent hiermee dat het Nederlandse rechtstelsel de zogenaamde "punitive damages" niet kent. Het Nederlandse rechtstelsel kent alleen een schadevergoedingsplicht ten aanzien van daadwerkelijk geleden (immateriële) schade. Daarnaast is er de mogelijkheid dat de rechter de schade begroot op de winst en veroor-deelt tot winstafdracht. Dat heeft echter niet gevorderd. heeft ge-steld schade te hebben geleden als gevolg van angst, verdriet en irritatie. De rechtbank acht daarvoor een bedrag van EUR 5.000,-- in overeenstemming met de wettelijke maatsta-ven. De rechtbank houdt daarbij rekening met de omstandigheid dat de foto's slechts eenmaal zijn gepubliceerd en op zich onschuldig te noemen zijn.

4.9 De gevorderde veroordeling van Sanoma tot plaatsing van een tekst als genoemd hier-voor onder 2.1 sub 7 in een uitgave van Story, verschijnend binnen twee weken na bete-kening van dit vonnis, acht de rechtbank niet toewijsbaar. Aan de wettelijke vereisten (zie artikel 6:167 van het Burgerlijk Wetboek) voor een door de rechter op te leggen rectificatie is niet voldaan.

4.10 heeft een bedrag aan buitengerechtelijke kosten gevorderd. De rechtbank hanteert het uitgangspunt dat het moet gaan om verrichtingen die meer omvatten dan een enkele (eventueel herhaalde) aanmaning, het enkel doen van een schikkingsvoorstel, het inwinnen van eenvoudige inlichtingen of het op gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier.
heeft wel gesteld dat de gevorderde kosten daadwerkelijk zijn gemaakt, maar nagelaten is een omschrijving te geven van de verrichtingen, anders dan die ter voorbe-reiding van de processtukken en ter instructie van de zaak.
Derhalve dient er van te worden uitgegaan, dat vóór de aanvang van het geding geen andere of meer kosten zijn gemaakt dan die welke ter voorbereiding van een geding in het algemeen redelijk en noodzakelijk zijn. Die kosten moeten worden aangemerkt als betrekking hebbende op verrichtingen waarvoor de artikelen 237 tot en met 240 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering bedoelde kosten een vergoeding plegen in te sluiten.
De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke kosten moet daarom worden afge-wezen.

4.11 De uit te spreken veroordelingen kunnen alleen uitgesproken worden op vordering van . In zijn vordering, ingesteld als wettelijk vertegenwoordiger van , moet niet-ontvankelijk worden verklaard wegens het ontbreken van de wettelijk vereiste machtiging van de kantonrechter (zie artikel 1:349 in samenhang met artikel 1:253k van het Burgerlijk Wetboek).

4.12 Sanoma zal, als de op hoofdpunten in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van het geding.

BESLISSING

De rechtbank:

- verklaart niet-ontvankelijk in zijn vordering als wettelijk vertegenwoordiger van ;

en recht doende op de vordering van :

- verklaart voor recht dat Sanoma met het (laten) maken van de foto's van en in het huis van inbreuk (heeft ge)maakt op het recht op eerbiediging van de per-soonlijke levenssfeer van en ;

- verklaart voor recht dat Sanoma met de publicatie van de foto's (die zijn genomen door het woonkamerraam van ) inbreuk heeft gemaakt op het recht op de persoon-lijke levenssfeer van en ;

- verbiedt Sanoma om de litigieuze foto's van en nog verder openbaar te (doen) maken en/of te (doen) verveelvoudigen;

- beveelt Sanoma de litigieuze foto's en negatieven en ook de overige foto's en negatie-ven die Sanoma in die serie heeft gemaakt en niet heeft gepubliceerd binnen drie dagen na betekening van dit vonnis te vernietigen, met afgifte aan van het bewijs hiervan;

- veroordeelt Sanoma aan te betalen een bedrag van EUR 5.000,-- (vijfduizend euro);

- veroordeelt Sanoma in de kosten van dit geding tot aan deze uitspraak aan de zijde van begroot op EUR 1.732,56;

- verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;

- wijst af het meer of anders gevorderde.

Gewezen door mr. W. Tonkens-Gerkema, lid van genoemde kamer, en uitge-sproken ter open-bare terecht-zitting van 7 mei 2003 in tegen-woordig-heid van de griffier.

woensdag 7 mei 2003