Cito
Conferentie `Examens van morgen'
Citogroep neemt initiatief voor vernieuwing examens
`Bij de Citogroep vinden we het noodzakelijk om over veranderingen in
examens te discussiëren. Tot nu toe hebben we dat alleen een beetje
voor onszelf gehouden en in een beperkte kring. Er is echter het
nodige veranderd. We hebben deuren en ramen opgegooid. We nemen graag
het initiatief als het om innovatie van onze diensten gaat. Niet
langer defensief, maar juist initiërend, opiniërend en anticiperend.
Tenslotte maken we al die verschillende examens niet om onszelf bezig
te houden, maar omdat examens een belangrijk doel dienen.
Veranderingen in de maatschappij leiden tot veranderingen van die
doelen. En omdat wij graag midden in de samenleving staan en onze
maatschappelijke verantwoordelijkheid willen nemen, willen we graag
samen de direct betrokkenen, het onderwijs, nadenken over de toekomst
van de centrale examens.'
Dat zei drs. Marten Roorda, algemeen directeur van de Citogroep, in
zijn openingswoord voor de conferentie `Examens van morgen', die op 31
maart in het Beatrixgebouw in Utrecht werd gehouden. Aan deze
conferentie namen ruim 600 onderwijsmensen en bij examens betrokkenen
deel. Zij waren afkomstig uit het vmbo, havo en vwo.
Na Marten Roorda voerden ook prof. dr. Fons van Wieringen, voorzitter
van de Onderwijsraad, drs. Jan Bouwsma, voorzitter van de Cevo
(Centrale examencommissie vaststelling opgaven) en drs. Jan Wiegers,
directeur unit Voortgezet onderwijs van de Citogroep het woord. De
conferentie werd afgesloten met een paneldiscussie. In het panel
zaten, naast Jan Wiegers, demissionair minister Van der Hoeven,
AOb-voorzitter Dresscher, de voorzitter van het college van bestuur
van de Hogeschool Utrecht De Greef, VVO-voorzitter Hettema en
bestuurslid VSNU Sminia.
De in Arnhem gevestigde Citogroep ontwikkelt in opdracht van de Cevo
de centrale examens in het voortgezet onderwijs. De Citogroep levert
ook producten en diensten op het gebied van toetsing en evaluatie aan
primair, voortgezet en beroepsonderwijs, aan het hoger onderwijs en
aan binnen- en buitenlandse overheden en bedrijven. Aanleiding voor de
Citogroep om de conferentie te houden was het rapport van de
Onderwijsraad over de examens: `Examinering in ontwikkeling' uit
november 2002.
Veranderingen
Veranderingen in de maatschappij leiden tot veranderingen in het
onderwijs en dus tot veranderingen in examens. Dat was, kort
samengevat, de inhoud van de conferentie. In vele workshops kwam dit
thema aan de orde. `Kunnen leerlingen straks zelf kiezen wanneer en
hoe ze examen doen? Welke rol spelen examens bij kwaliteitszorg? Welke
mogelijkheden bieden computers? Hoe kunnen examens aansluiten bij
reële situaties in de toekomstige werkkring van leerlingen? Hoe kunnen
praktijk en theorie in examens worden geïntegreerd? Hoe maak je
examens voor basisberoepsgerichte leerlingen die recht doen aan deze
leerlingen? Hoe omvangrijk moet een centraal examen zijn?' Dat waren
enkele van de thema's die aan de orde kwamen.
Klachten
Tijdens de conferentie besteedde drs. Jan Wiegers van de Citogroep
aandacht aan de analyse van de klachten die het Landelijk Aktie
Komitee Scholieren (LAKS) in 2002 ontving. Zo'n 68.000 klachten
scoorde het LAKS tijdens die examens.
Uit die analyse blijkt dat een kleine 60 procent van de klachten ging
over de moeilijkheid van de examens, 27 procent over de lengte en een
kleine 30 procent over onduidelijkheden. Vwo-ers klagen het meest
(47%), daarna havo (44%) en vmbo slechts 9%. Kandidaten gaven
overigens nauwelijks toelichting op hun mening over de examens. Dat
was wel gevraagd. Ze volstonden vaak met een nadere aanduiding zoals
`Dit waardeloze examen was idioot moeilijk'. Hoewel de klachtenlijn
een goede rol vervult, blijkt uit het aantal en de inhoud van de
klachten niet dat de kwaliteit van de examens achteruit gaat.
Uit de analyses van LAKS-klachten blijkt verder dat het
klachtenbestand vervuild werd met klachten over niet bestaande
examens, dubbeltellingen en het indienen van een klacht bij het ene
examen die bedoeld was voor een ander. Om met de klachten wat te
kunnen doen beveelt de Citogroep aan om het klachtenformulier te
verbeteren. Ook moeten klagers preciezer aan geven wat hun klacht is.