Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut
Het weer nader verklaard
Zomertijd van 30 maart tot en met 26 oktober
De zomertijd begint tegenwoordig op de laatste zondag van maart en
eindigt op de laatste zondag van oktober. In de nacht van zaterdag op zondag
eind maart zijn de klokken om 2 uur een uur vooruit gezet, dus van 2 naar 3
uur (ezelsbruggetje: in het VOORjaar gaat de klok een uur VOORuit). In 2003
begint de zomertijd op 30 maart en duurt tot en met 26 oktober. De
Ministerraad heeft besloten dat de zomertijd in elk geval tot en met 2006 in
het laatste weekeinde van maart begint en eindigt in het laatste weekeinde
van oktober.
Wanneer zomertijd?
Sinds 1996 begint de zomertijd op de laatste zondag van maart en eindigt op
de laatste zondag van oktober. In de jaren 1916-1939 begon de zomertijd het
vroegst op 26 maart (1922) en eindigde het laatst op 8 oktober (1922, 1933
en 1939). In de jaren 1977-1995 was 25 maart de vroegste datum (1984, 1990)
en 1 oktober (1978) de laatste einddatum.
Zomertijd en dagelijkse gang
Door de zomertijd wordt het niet in het holst van de nacht licht. Een groot
voordeel is ook dat we 's avonds een uur langer van daglicht kunnen
profiteren. Zonder zomertijd zou het eind juni tegen half vier licht worden
en tegen half tien 's avonds donker. Dankzij de zomertijd verschuift de
daglichtperiode een uur.
Het weer stoort zich uiteraard niet aan de zomertijd, zodat ook de
gemiddelde dagelijkse gang van weersverschijnselen een uur opschuift. Zo
wordt de hoogste temperatuur van de dag meestal enkele uren na het middaguur
bereikt. Door de zomertijd valt het warmste moment gemiddeld tussen 16 en 17
uur. De laagste temperatuur van het etmaal wordt door de zomertijd ook later
bereikt, zodat de dag voor ons in het algemeen wat frisser begint en de
ochtendmist wat ontregeling van het slaap/waak ritme.
Geschiedenis (zomer)tijdregelingen
In Nederland is de zomertijd in 1977, vanwege deoliecrisis, opnieuw
ingevoerd; ook van 1916 tot 1945 was de zomertijd van kracht. Uitvinder is
de Londense aannemer William Willett, die in 1907 op een pamflet schreef:
"Gedurende de helft van het jaar schijnt de zon al een paar uur als wij nog
liggen te slapen en gaat ze al onder als we thuiskomen van ons werk. Waarom
zetten we de klok in die periode niet vooruit?" Volgens zijn becijferingen
zou de natie tweeëneenhalfmiljoen elektriciteitskosten kunnen besparen. Zijn
ideeën werden eerst belachelijk gemaakt maar twee jaar na het uitbreken van
de eerste Wereldoorlog werd de zomertijd in de hele wereld geruisloos
ingevoerd als besparende maatregel.
Tot begin de 20e eeuw had nagenoeg elke plaats in ons land zijn eigen tijd,
omdat voor de tijdbepaling werd uitgegaan van de hoogste stand van de zon.
Omdat de zon in het oosten opkomt en in het westen ondergaat werd de hoogste
zonnestand in het oosten van ons land een kwartier eerder bereikt dan in het
westen van het land.
De komst van de spoorwegen maakte invoering van een landelijke standaardtijd
noodzakelijk. Van 1909 tot 1940 kende Nederland de "Amsterdamse tijd", die
20 minuten voorliep op de Europese tijd. Overgang naar de huidige
Middeneuropese Tijd vond plaats op 16 mei 1940: op bevel van de Duitse
bezetters werd de klok toen één uur en 40 minuten vooruit gezet. Die
zomertijd duurde ook gedurende de winters van 1941 en 1942. Pas in november
1942 werd de klok weer één uur teruggezet. In de jaren 1943-1945 gold alleen
's zomers de zomertijd, maar in 1946 werd deze voor een periode van dertig
jaar geheel afgeschaft. Voor de tijdrekening die we nu kennen is de aarde
verdeeld in 24 zones, waarin een standaardtijd geldt. Als maatstaf
(universele tijd) wordt de tijd van Greenwich in Engeland genomen. Nederland
en het grootste deel van Europa liggen in de zone ten oosten daarvan, waarin
het een uur later is dan in Greenwich, de Middeneuropese Tijd.
Met dank aan Rob van Gent, Universiteit Utrecht (zie ook zijn website
wettelijke tijdregeling in Nederland) en Frank Schreutelkamp, Sterrenwacht
Sonnenborgh in Utrecht.
Zie ook: Tijdrekening in het weer nader verklaard
Zie het origineel
http://www.knmi.nl/voorl/nader/zomertijd.htm
.
Laatste wijziging: 28 maart 2003
Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI