AFRIKA MUSEUM
Wie gaat vrijuit? Slavernij en bevrijding in Oost-Afrika
Wie gaat vrijuit?
Slavernij en bevrijding in oost-afrika
29 maart t/m 30 september 2003
Binnen het brede thema 'slavernij', dat in verschillende Nederlandse
musea momenteel centraal staat, besteedt het Afrika Museum in Berg en
Dal speciale aandacht aan Oost-Afrika in de 19e eeuw. Aan de hand van
voorwerpen, (levens)grote portretten en groepsfoto's wordt een beeld
geschetst van de betrokken groepen: westerse ontdekkingsreizigers,
'Arabische' (slaven)handelaren, Afrikaanse tussenhandelaren, Europese
koloniale agenten en missionarissen.
Daarnaast heeft de Afro-Braziliaanse kunstenaar Nilton Moreira da
Silva een installatie ontworpen die het thema slavernij doortrekt naar
onze tijd.
'Het is bijna onmogelijk het lijden, de ellende en afstomping te
beschrijven van de slaven die in Zanzibar worden ontscheept. Ze worden
gelost uit een slavenschip waar ze meerdere dagen opeengehoopt hebben
gelegen, met als enig voedsel een paar korreltjes rijst.
Aan kopers is er op de slavenmarkt geen gebrek. Ieder onderzoekt het
exemplaar dat hem aanstaat, op dezelfde manier als een lastdier; men
laat het lopen, rennen, bukken, rechtop staan; men inspecteert de
tanden en onderzoekt nauwkeurig de huid. Onderwijl laat de verkoper
niets achterwege om ze aan te prijzen' (uit een ooggetuigenverslag).
Toen de eerste Spiritijnse missionarissen in 1863 aankwamen op
Zanzibar, werden ze direct geconfronteerd met de slavenmarkt, waar
jaarlijks zo'n vijftig- tot zestigduizend slaven verhandeld werden. De
sultan kreeg provisie voor iedere verhandelde slaaf.
De manieren waarop christelijke missionarissen inspeelden op
slavenhandel en slavernij in Oost-Afrika is een van de onderwerpen die
in de tentoonstelling 'Wie gaat vrijuit?' aan bod komt.
Daarnaast wordt een historische schets gegeven van de 'Arabische'
slavenhandel in het Afrikaanse binnenland. De toenemende
verstrengeling van de ivoorhandel met de slavenhandel en de
confrontatie tussen 'Arabische' handelaren en Belgische kolonialen in
Oost-Kongo wordt uitgelegd. Ook komt de beeldvorming rond de
'Arabische slavenhandelaar' in België in het begin van de 20e eeuw aan
bod.
De relatie tussen slavernij en samenleving wordt behandeld aan de hand
van het voorbeeld Duits Oost-Afrika (1884-1918). Hoewel de Duitse
kolonisatie van het koloniale Tanzania aanving na de afschaffing van
de slavernij, kan men toch alle principiële kenmerken van de tot op
heden wereldwijd geldende verwevenheid van economie en moderne vormen
van slavernij (dwangarbeid) terugvinden.
Omdat slavernij als collectieve dramatische gebeurtenis van invloed is
geweest op hedendaagse kunst, betrekt het Afrika Museum ook een
kunstenaar van Afrikaanse afkomst bij deze tentoonstelling. De
installatie 'SOS Sea of Slavery' van de Afro-Braziliaan Nilton Moreira
da Silva, die door het buitenmuseum te zien is, vormt een essentiële
aanvulling op deze expositie.
Afrika Museum, Postweg 6, Berg en Dal (bij Nijmegen)
Openingstijden:
31 maart t/m 30 oktober: maandag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur
zaterdag, zon- en feestdagen 11.00-17.00
uur
1 november t/m 30 maart: dinsdag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur
zaterdag, zon- en feestdagen 13.00-17.00
uur