Humanistisch Verbond

Reactie en oproep
van de voorzitter van het Humanistisch Verbond, Roger van Boxtel, n.a.v oorlog Irak

Beste HV leden,

Het HV sprak zich uit tegen een aanval op Irak als die niet gesteund wordt door de VN (HV standpunt inzake een (toen nog: mogelijke) oorlog tegen Irak van 13 februari jl.)

De oorlog is toch begonnen. De Verenigde Staten en een aantal bondgenoten hebben de VN Veiligheidsraad gepasseerd en de aanval ingezet.

Het HV had dit graag anders gezien. De VN wapeninspecties waren nog niet klaar. Diplomatieke middelen waren nog niet uitgeput. Het is een verlies voor de hele wereld dat de Verenigde Naties, het belangrijkste instituut dat we hebben om internationale vrede te handhaven, hiermee ondermijnd en beschadigd is.

Het staat buiten kijf dat de Irakese bevolking al jaren lijdt onder het totalitaire en wrede regime van Saddam Hoessein. Respect voor de menselijkheid is afwezig. Niet alleen werden oorlogen tegen buurlanden geïnitieerd, er werd ook massamoord gepleegd op de eigen bevolking. Het werk van de veiligheidsdiensten maakt elke vorm van vrijheid die wij als humanisten hoog houden onmogelijk voor de burgers van Irak. Iedereen is het erover eens dat deze tiran moet verdwijnen, maar over de manier waarop dat zou moeten gebeuren had de VN het laatste woord moeten hebben. Militaire druk ondersteunde de diplomatie, maar nu heeft militair ingrijpen de diplomatie voortijdig ingehaald en beëindigd.

De toenemende neiging bij de VS-administratie om zich niets aan te trekken van de internationale rechtsorde begint in uitingen meer en meer een imperialistisch karakter te krijgen en dat is slecht voor alle internationale betrekkingen. Dat de Verenigde Staten zich daarbij exclusief de steun van God toe eigenen staat symbool voor een blind superioriteitsgevoel ten aanzien van de rest van de wereld.

Het volk van Irak dat al uitgeput was door staatsterreur en -sinds de sancties- ook door honger en gebrek aan medische zorg, krijgt nu ook nog een oorlog te verduren. Dat betreuren wij ten zeerste en onze gedachten en solidariteit gaan uit naar het Irakese volk. Wij hopen nu dat de oorlog kort duurt en bepleiten ten sterkste dat burgerdoelen vermeden worden, de Conventie van Geneve en het oorlogsrecht nageleefd worden, zodat een humane behandeling van tegenstanders en krijgsgevangenen gewaarborgd is.

Ook roepen wij Europa en de VN op nu druk uit te oefenen om de oorlog te bekorten, alle diplomatieke middelen in te zetten om ervoor te zorgen dat als de oorlog ten einde is het Irakese volk zelf kan beslissen over haar toekomst en ruime steun te bieden bij de wederopbouw van het land.

Laten wij de oppositiekrachten binnen de VS steunen, zodat de kansen voor herverkiezing van de huidige regering worden verkleind en er ook vanuit de VS zelf druk wordt uitgeoefend op de regering zich te gaan gedragen als deel van de internationale gemeenschap met verantwoordelijkheid voor de toekomst van onze planeet.

Verder roepen wij de Europese Unie en de VN op alles te doen wat in haar vermogen ligt om de te verwachten stroom Irakese vluchtelingen humaan en ruimhartig op te vangen. Humaan door ervoor te zorgen dat Irakezen nu niet na hun jarenlange ellende langdurig verdwijnen in overvolle vluchtelingenkampen met het risico van epidemieen e.d. En: niet alleen `in de regio', waar nodig

ook in Europa. Diverse buurlanden zoals Iran en Koeweit waren nog kortgeleden in oorlogen en andere conflicten verwikkeld met Irak. Turkije is bang voor een toestroom van Koerden en het gerucht gaat dat zij willen selecteren aan de grens en/of de grens willen sluiten en een vluchtelingenkamp in Noord-Irak willen. Ook huisvest bijvoorbeeld Iran nu al twee miljoen vluchtelingen , waaronder veel Afghanen. Het is niet rechtvaardig de lasten van de mislukte diplomatie enkelvoudig af te wentelen op de regio. Europa moet nu laten zien dat haar betrokkenheid bij het lot van het Irakese volk serieus is.

Als burgers kunnen wij onze solidariteit uiten door op alle mogelijke manieren druk uit te oefenen op daarvoor bestemde instanties om mee te werken aan opvang van vluchtelingen, wederopbouw en zelfbeschikking van het Irakese volk in het proces dat begint zodra de oorlog beeindigd is. En door het maatschappelijk debat daarover te voeren.

Ook kunnen wij iets doen door samenwerkende hulporganisaties straks ruimhartig te steunen om concrete humanitaire hulp te verlenen aan oorlogsslachtoffers en voor de wederopbouw van het land.

Een derde zeer belangrijk terrein waarop wij actief kunnen zijn is te helpen voorkomen dat burgers in Nederland in het kielzog van de oorlog onderling verdeeld raken en zelfs tegenover elkaar komen te staan. Na 11 september ontstonden er spanningen tussen moslims en een deel van de overige bevolking. Hopelijk hebben we geleerd van 11 september. Zeker als de oorlog gesimplificeerd wordt tot een strijd tussen het westen en de Islam kan er opnieuw wantrouwen ontstaan tussen groepen burgers. Wij doen een dringende oproep aan humanisten en anderen om een dergelijke polarisatie te voorkomen, vooroordelen te ontmantelen, de nuance en verbondenheid te zoeken door in gesprek te gaan en te blijven met Nederlandse moslims en anderen. Nodig uw buren, dorp- of stadsgenoten uit voor een gesprek over de oorlog en de gevoelens daarover, organiseer buurtbijeenkomsten of een publiek debat. Zoek de dialoog. Spreek mensen erop aan als u hoort dat ze opmerkingen maken naar aanleiding van de oorlog die polarisatie tussen moslims, joden en anderen bevorderen. Neem uw verantwoordelijkheid voor het bijdragen aan verbondenheid tussen mensen. Zodat de oorlog niet ook hier woedt en als splijtzwam werkt tussen mensen.

Het HV riep hiertoe ook op in een advertentie in de dagbladen Volkskrant, Trouw en Parool vrijdag 21 en zaterdag 22 maart: Laat de oorlog de dialoog tussen burgers niet frustreren.

Roger van Boxtel,
Voorzitter Humanistisch Verbond
26 maart 2003

vrijdag 28 maart 2003