Gemeente Mierlo


28-03-2003
Nieuwe regels voor bouwen en verbouwen

De rijksoverheid heeft in de Woningwet vastgelegd wanneer u wel of geen bouwvergunning nodig heeft en aan welke regels u zich daarbij moet houden. Vanaf 1 januari jongstleden zijn deze spelregels vernieuwd. De regels verschillen per bouwwerk en per situatie. Het is daarom niet mogelijk een kort lijstje te presenteren van bouwwerken die al dan niet vergunningplichtig zijn. Voordat u met (ver)bouwwerkzaamheden begint, is het raadzaam dat u zich goed informeert. Door het ministerie van VROM zijn naar aanleiding van deze wetswijziging een aantal folders over veel voorkomende situaties zoals het bouwen van bijgebouwen en overkappingen, het plaatsen van dakkapellen en erfafscheidingen, het aanbrengen van (schotel)antennes en zonnepanelen. Deze folders zijn gratis verkrijgbaar bij de gemeente (afd. Bouw en Woningtoezicht)

Hieronder ziet u in grote lijnen de belangrijkste wijzigingen van de Woningwet zoals deze sinds 1 januari gelden.

Bouwvergunning, ja of nee?
Als u gaat verbouwen moet u daar meestal een bouwvergunning voor hebben. Voor een aantal bouwwerken is geen bouwvergunning nodig, als u aan bepaalde voorwaarden voldoet. Alle andere (ver)bouwplannen moeten worden voorgelegd aan de gemeente. Deze toetst ze dan vooraf op een aantal door de wet voorgeschreven punten. Sommige (kleinere) bouwwerken doorlopen een 'lichte' bouwvergunningprocedure en ondergaan daarbij een minder uitgebreide toets dan bouwwerken die aan een 'reguliere' bouwvergunningprocedure worden onderworpen.

De regels verschillen per bouwwerk en per situatie. Ze schrijven bepaalde voorwaarden voor waaraan moet worden voldaan om bouwvergunningvrij te mogen bouwen. Als uw bouwwerk aan één van deze voorwaarden niet voldoet, dan geldt de vergunningvrijheid niet meer. Het is daarom niet mogelijk u een kort lijstje van bouwwerken te presenteren die ofwel bouwvergunningvrij ofwel
licht-vergunningplichtig zijn.

De Woningwet kent drie categorieën bouwwerken:

Bouwvergunningvrije bouwwerken
Meestal zijn kleine bouwwerken, zoals een afscheiding tussen balkons of dakterrassen, zonweringen of rolluiken, maar ook dakkapellen en bijgebouwen aan de achterkant van een woning, bouwvergunningvrij. Het gaat dan met name om kleine bouwwerken aan de zij- of achterkant van het huis. U kunt deze bouwactiviteiten uitvoeren zonder dat u daarvoor eerst toestemming van de gemeente nodig heeft.

Licht-vergunningplichtige bouwwerken
Kleinere bouwwerken, zoals een dakkapel of bijgebouw aan de voorkant van een woning, zijn meestal licht-vergunningplichtig. De gemeente toetst deze bouwwerken aan het bestemmingsplan, de welstandseisen, de monumentenvergunningvereisten, de stedenbouwkundige voorschriften uit de gemeentelijke bouwverordening en eisen met betrekking tot constructieve veiligheid uit het Bouwbesluit.

Regulier-vergunningplichtige bouwwerken
Alle overige bouwwerken, bijvoorbeeld een dakopbouw, zijn regulier bouwvergunningplichtig. Ook hier wordt aan het bestemmingsplan, de welstandseisen, monumentenvergunningvereisten en de stedenbouwkundige voorschriften uit de gemeentelijke bouwverordening getoetst. Voorts beoordeelt de gemeente het plan vooraf op alle technische eisen uit het Bouwbesluit.

Let op: een aantal zaken zijn nooit bouwvergunningvrij Bouwen of verbouwen in, op, aan of bij een (rijks-, provinciaal of gemeentelijk) monument mag nooit bouwvergunningvrij. Dat geldt ook voor gebouwen die liggen in een door het rijk aangewezen beschermd stads- of dorpsgezicht.
En als het bijgebouw of de overkapping deel gaat uitmaken van een tijdelijk bouwwerk, zoals een woonkeet, een recreatiewoning of een woonwagen, dan is dat nooit bouwvergunningvrij. Ook mag er niet vergunningvrij gebouwd worden als het bestemmingsplan dat aangeeft. Bijvoorbeeld als de grond (het 'erf') de bestemming 'openbaar groen' of 'buitengebied' heeft.

Regels bij bouwvergunningvrij bouwen
Bij het bouwvergunningvrij (ver)bouwen in, op, aan of bij uw woning geldt een aantal regels:
Erf en dak niet volbouwen
In de nieuwe Woningwet wordt het woord `erf` genoemd. Dit is het al dan niet bebouwde perceel of gedeelte daarvan dat direct gelegen is bij het gebouw en dat in feitelijk opzicht is ingericht ten dienste van het gebruik van dat gebouw.

Uw zij- of achtererf mag niet voor meer dan de helft bebouwd zijn. Als dit wel het geval is, zult u een bouwvergunning moeten aanvragen. Deze regel voorkomt dat binnenterreinen worden volgebouwd en geldt voor:
* aan- en uitbouwen zoals een serre, berging, garage, bijkeuken,
* vrijstaande bijgebouwen zoals een schuur, garage, kweekkas, tuinhuisje,

* overkappingen zoals een carport.

Afmetingen en plaats
Een voorwaarde voor bouwvergunningvrij bouwen is dat de overkapping of het bijgebouw slechts uit één bouwlaag bestaat en dat het bouwwerk op de grond staat. Verder moet het bouwwerk aan nog een aantal andere voorwaarden voldoen om bouwvergunningvrij gebouwd te mogen worden. Het gaat dan met name om de afmetingen en de situering ten opzichte van de openbare ruimte en het erf van de buren. In principe moet er altijd een ruimte zijn van 1 meter tussen het bouwwerk en de grens met de buren, het openbaar groen of de openbare weg. Als dit niet het geval is, is het bouwwerk wel vergunningplichtig.
Over het algemeen kan gesteld worden dat bouwen aan de voorkant van een woning en bij hoekwoningen ook aan de zijkant van een woning, meer invloed heeft op de kwaliteit van de leefomgeving dan bouwen aan de achterkant. Op die plaatsen mag er dus niet zo snel bouwvergunningvrij worden gebouwd.

Bouwbesluit: hoe te bouwen.
Als u gaat bouwen moet u altijd aan het Bouwbesluit (wettelijk vastgelegde technische minimumeisen) voldoen, ook als vooraf geen bouwvergunning nodig is. Als u hier niet aan voldoet kunnen burgemeester en wethouders u dwingen het bouwwerk zodanig aan te passen dat het geen gevaar meer oplevert of het zelfs af te breken. Uw bouwadviseur kan u meer vertellen over het Bouwbesluit (meer informatie over het Bouwbesluit vindt u op www.vrom.nl/bouwbesluit).

Bestemmingsplan aanhouden.
In de voorwaarden voor bouwvergunningvrij bouwen worden voor een aantal bouwwerken ook voorwaarden genoemd die een relatie hebben met het gebruik van dat bouwwerk. Wordt het bouwwerk ergens anders voor gebruikt, dan moet een bouwvergunning worden aangevraagd. Aan- en uitbouwen aan de woning mogen bijvoorbeeld alleen vergunningvrij worden gebouwd als deze bestemd zijn 'ter vergroting van het woongenot'. Als u in deze aanbouw een winkeltje wilt beginnen moet u een bouwvergunning aanvragen. Bij de bouwvergunningsprocedure wordt ook getoetst aan het bestemmingsplan.

Redelijke eisen van welstand
Een bouwvergunningvrij bouwwerk kan vooraf niet aan welstandseisen worden getoetst. Toch zijn er grenzen aan wat u mag bouwen. Als u een bouwwerk maakt dat 'in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand', dan kan de gemeente ingrijpen. Daarvoor is een zogenoemde excessenregeling ingesteld. Op grond van die regeling kunt u gedwongen worden uw 'al te lelijke bouwwerk dat ernstig uit de toon valt' aan te passen. Het kan zijn dat uw buren de gemeente hierop wijzen en gevraagd hebben die regeling toe te passen. Maar ook het gemeentelijk bouwtoezicht zélf kan ingrijpen tijdens de gebruikelijke controle van uw bouwwerk. Het is daarom verstandig de gemeente vooraf naar de welstandseisen te vragen.

Buren
Behalve de diverse wettelijke documenten die ervoor zorgen dat er verantwoord wordt gebouwd en verbouwd, bestaat ook het burenrecht. Dit is opgenomen in het Burgerlijk Wetboek en regelt de gewenste omgangsvormen. Overleg dus met uw buren als u iets wilt veranderen aan de buitenkant van uw huis.

Nadere informatie.
De nieuwe regels zijn soms erg lastig. Als u wilt gaan (ver)bouwen is het raadzaam even bij de gemeente te informeren. Zo voorkomt u dat u bouwt in strijd met de regels.