Embargo op de publicatie tot donderdag 27 maart 2003, 12.30 uur
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Sociale Wetenschappen
24 maart 2003
Sociaal isolement in Nederland omvangrijker dan verwacht
In Nederland leeft zes procent van de bevolking sociaal geïsoleerd. Deze groep voelt zich eenzaam en heeft een erg klein persoonlijk netwerk om zich heen. Dit is een van de uitkomsten van een grootschalig onderzoek van dr. Roelof Hortulanus, drs. Anja Machielse en dr. Ludwien Meeuwesen van de faculteit Sociale Wetenschappen, beschreven in het boek 'Sociaal isolement: Een studie over sociale contacten en sociaal isolement in Nederland'. Machielse beschrijft daarnaast ook de leefsituatie van sociaal geïsoleerden in het boek 'Niets doen, niemand kennen. De leefwereld van sociaal geïsoleerde mensen.' Naar aanleiding van deze publicaties vindt op 27 maart aanstaande het congres 'Sociaal isolement in Nederland' in Den Haag plaats.
Sociaal isolement in Nederland
Over sociaal isolement was tot voor kort weinig bekend. Hortulanus,
Machielse en Meeuwsen wilden hier verandering in brengen en hebben daartoe
2500 respondenten één of meerdere malen geïnterviewd. Zijn onderscheiden
vier typologieën: sociaal weerbaren, contactarmen, eenzamen en sociaal
geïsoleerden. Zes procent van de Nederlandse bevolking leeft in een sociaal
isolement. Bijna tweederde van de bevolking daarentegen is sociaal weerbaar:
zij hebben veel persoonlijke sociale contacten en voelen zich daar ook goed
bij. De overige 30% bestaat uit twee groepen: één groep die een klein
netwerk heeft, maar daar op zichzelf tevreden over is, de contactarmen. Deze
groep loopt een zeker risico als er iets met dat kleine netwerk gebeurt. De
andere groep bestaat uit mensen die weliswaar een groot netwerk hebben, maar
zich daar toch eenzaam bij voelen. Sociaal isolement komt onder alle lagen
van de bevolking voor. Het blijkt een relatief zelfstandig verschijnsel te
zijn dat niet simpelweg te herleiden is tot factoren als iemands leeftijd,
burgerlijke staat of arbeidssituatie.
Meer informatie via het persbericht op www.uu.nl/nieuws.
Leefwereld sociaal geïsoleerden
Het boek van drs. Anja Machielse beschrijft hoe sociaal geïsoleerden hun
leefsituatie zelf interpreteren en hoe zij zich aan de omstandigheden hebben
aangepast. Sociaal geïsoleerde mensen onderhouden in hun persoonlijke leven
geen betekenisvolle contacten met familie, vrienden of kennissen. Zij hebben
niemand die hen kan steunen bij problemen of tegenslagen in het leven. Door
het ontbreken van persoonlijke relaties in de naaste omgeving zijn zij
minder zelfredzaam dan mensen die deel uitmaken van een goed functionerend
netwerk. Bovendien nemen ze nauwelijks deel aan de samenleving en keren zich
daar in hun opvattingen en gedragingen meer van af.
Bij het ontstaan van sociaal isolement kunnen factoren zoals ingrijpende
levensgebeurtenissen, persoonlijke of maatschappelijke omstandigheden een
rol spelen. Maar vooral persoonskenmerken zoals sociale vaardigheden en de
wijze waarop mensen omgaan met moeilijke situaties zijn van belang.
Meer informatie via het persbericht op www.uu.nl/nieuws.
Beleidsmatige aandacht
Sociaal isolement heeft grote gevolgen voor het individuele welzijn en het
maatschappelijke functioneren van mensen. De onderzoekers stellen dan ook
dat het van groot belang is dat er meer beleidsmatige aandacht komt voor de
leefsituatie en overlevingsstrategieën van sociaal geïsoleerde medeburgers.