BUREAU PETER SCHUITEN
http://www.schuiten.nl
Opvallende onderzoeken reintegratiebedrijven en gemeenten
Let op: dit persbericht bevat de uitkomsten van twee onderzoeken:
1. Orbis Arbeid en Sociale Zekerheid BV - Reïntegratiebedrijven in
Rijnmond bekritiseren aanbestedingen
en
2. Regioplan Beleidsonderzoek - Gemeenten in Rijnmond sturen
reïntegratiebedrijven onvoldoende aan.
1. Reïntegratiebedrijven in Rijnmond bekritiseren aanbestedingen
Reïntegratiebedrijven hebben stevige kritiek op de aanbestedingen van
de gemeenten en Uitvoering Werknemersverzekeringen (UWV) in Rijnmond
waarmee zij reïntegratiebedrijven inschakelen voor het aan het werk
helpen van mensen met een uitkering. De aanbestedingen zijn verre van
transparant. Ook blijft de marktwerking beperkt en zijn veel gemeenten
niet in staat de regie te voeren. Doordat de opdrachtgevers
outputfinanciering eisen, dreigen alleen kansrijke cliënten een
traject aangeboden te krijgen. Dit blijkt uit het onderzoek De
regie in reïntegratie van Orbis, uitgevoerd in opdracht van
het Platform Arbeidsmarktbeleid Rijnmond.
Het Platform Arbeidsmarktbeleid Rijnmond heeft Orbis laten
inventariseren hoe de reïntegratiebedrijven de aanbestedingsprocedure
van de 42 gemeenten en de UWV in Rijnmond ervaren. Voor het onderzoek
ondervroeg onderzoeksbureau Orbis 16 reïntegratiebedrijven in
Rijnmond. De resultaten van dit onderzoek, plus de uitkomsten van de
interviews die onderzoeksbureau Regioplan afnam onder de 42 gemeenten
en de UWV, zijn donderdag 27 maart gepresenteerd tijdens het seminar
van het Platform Reïntegratie: nieuwe ronde, nieuwe
kansen?! .
Gunning niet transparant
Uit het onderzoeksrapport van Orbis blijkt dat ondanks de wettelijke
kaders en richtlijnen elke gemeente in Rijnmond het opdrachtgeverschap
anders invult. Zo verschillen de bestekken waarop de offertes van
reïntegratiebedrijven gebaseerd worden per gemeente. Ook worden soms
voorwaarden gehanteerd waardoor nieuwe reïntegratiebedrijven bij
voorbaat niet in aanmerking komen voor de opdracht. Oude relaties
spelen een rol in het gunnen van opdrachten, met name bij de kleinere
gemeenten. Hoewel de gehanteerde procedures duidelijk zijn voor de
offranten, is de keuze die een opdrachtgever maakt voor een bepaald
reïntegratiebedrijf niet transparant.
Weinig kennis over cliënten
De gemeenten en de UWV hebben weinig kennis van hun cliënten. Door het
ontbreken van deze kennis zijn de opdrachtgevers onvoldoende in staat
tot het geven van een goede opdracht en vervolgens tot het voeren van
de regie. De invoering van klantmanagement bij de gemeente ervaren de
reïntegratiebedrijven als een positieve ontwikkeling.
Opdracht onduidelijk
Contracten bevatten resultaatsverplichtingen in termen van duurzame
plaatsing en trajectduur. Zo dient bijvoorbeeld 50 procent van de
cliënten duurzaam geplaatst te worden binnen een jaar. Uit het
onderzoek van Orbis blijkt dat vaak niet duidelijk wordt afgesproken
wat dit betekent: of het percentage de 'aangeleverde' cliënten betreft
of dat 50 procent van de cliënten met een positief intakegesprek
geplaatst dient te worden. Ook zien sommige gemeenten in Rijnmond een
werkplek in de sociale werkvoorziening als plaatsing en andere niet.
Een bijkomend probleem zijn de 'draaideurcliënten' die herhaaldelijk
na een werkduur van een half jaar of langer terugstromen in de
UWV-bestanden. Zowel UWV als de gemeenten hebben geen zicht op deze
groep, terwijl reïntegratiebedrijven ze steeds vaker tegenkomen.
Alleen kansrijke cliënten maken kans
De reïntegratiebedrijven willen duidelijkheid over wat als plaatsing
gezien wordt. Met name omdat opdrachtgevers massaal zijn overgegaan
tot één of andere vorm van outputfinanciering: no cure less
pay' en 'no cure no pay . Gemeenten en de UWV leggen zo het
risico bij de opdrachtnemers, de UWV betaalt alleen indien het traject
slaagt. De reïntegratiebedrijven moeten de gepleegde investeringen
voorfinancieren. Veel bedrijven kunnen hierdoor niet meedoen aan
dergelijke aanbestedingen. Als deze trend doorzet, wordt marktwerking
beperkt in plaats van bevorderd. Ook de cliënten ondervinden negatieve
gevolgen van een volledige outputfinanciering. Nu al selecteren
sommige reïntegratiebedrijven 'aan de poort'. Private bedrijven moeten
winst maken om te overleven. Indien zij het volledige risico moeten
dragen, krijgen alleen kansrijke cliënten een traject aangeboden.
Daarnaast stijgt de gemiddelde trajectprijs, omdat de kosten voor de
niet-geslaagde trajecten hierin verdisconteerd worden.
De opdrachtgever van het onderzoek, het Platform Arbeidsmarktbeleid
Rijnmond biedt de partijen op de regionale arbeidsmarkt: gemeenten,
werkgevers en werknemers een ontmoetingsplek. Samen proberen zij de
knelpunten op de arbeidsmarkt aan te pakken. Het Platform ondersteunt
de marktwerking van de partijen op de arbeidsmarkt. Daarnaast vergroot
het de kans op succes van projecten door actief de ontwikkelingen op
de arbeidsmarkt te volgen, partijen hierover te informeren en al naar
gelang de behoefte van partijen, projecten te initiëren en te
ondersteunen. Het Platform ontsluit, analyseert en vertaalt regionale
arbeidsmarktinformatie bij het ontwikkelen van het arbeidsmarktbeleid
van de partijen.
Amsterdam, 27 maart 2003
Regioplan Beleidsonderzoek
Persbericht
2. Gemeenten in Rijnmond sturen reïntegratiebedrijven onvoldoende
aan.
Veel gemeenten in Rijnmond missen de expertise om
reïntegratiebedrijven op een juiste manier in te schakelen om mensen
met een bijstandsuitkering aan het werk te helpen. De gemeenten hebben
geen zicht op de prestaties van de ingeschakelde bedrijven. De beoogde
marktwerking is beperkt. Dit blijkt uit het onderzoek -Inkoop van
reïntegratie in de regio Rijnmond- van Regioplan, uitgevoerd in
opdracht van het Platform Arbeidsmarktbeleid Rijnmond.
Het Platform Arbeidsmarktbeleid Rijnmond heeft Regioplan laten
inventariseren hoe de 42 gemeenten en de Uitvoering
Werknemersverzekeringen (UWV) de aanbestedings-procedure uitvoeren.
Voor het onderzoek interviewde Regioplan Beleidsonderzoek de gemeenten
en de UWV in Rijnmond. De resultaten van deze interviews, plus de
uitkomsten van het onderzoek dat Orbis deed naar de ervaringen van de
betrokken reïntegratiebedrijven, zijn donderdag 27 maart gepresenteerd
tijdens het seminar van het Platform Reïntegratie: nieuwe
ronde, nieuwe kansen?! .
Marktwerking beperkt
Er zijn grote verschillen in de manier waarop de ondervraagde
gemeenten in Rijnmond reïntegratiediensten inkopen. Eenderde hanteert
nog niet de nieuwe regels, tweederde van de gemeenten heeft één of
meer aanbestedingsrondes achter de rug.
Bijna alle gemeenten selecteren zelf een aantal reïntegratiebedrijven
die een offerte mogen uitbrengen, de gemeenten nodigen vooral
bedrijven uit waarmee ze al ervaring hebben opgedaan. De marktwerking
is hierdoor beperkt; nieuwe bedrijven krijgen weinig kans. Wel worden
een aantal bedrijven met elkaar vergeleken. Met name de kleinere
gemeenten hebben moeite om een afgewogen en objectieve keuze te maken;
zij missen hiervoor de expertise.
Samenwerking gewenst
Kleine gemeenten missen niet alleen vaak de expertise om een goede
aanbestedings-procedure op te zetten, zij missen ook de noodzakelijke
schaalgrootte. Als de potentiële opdracht te klein is, hebben
reïntegratiebedrijven geen interesse om een offerte uit te brengen.
Hierdoor werkt momenteel al de helft van de gemeenten vergaand samen
bij de inkoop van reïntegratiediensten. Daarnaast heeft eenderde van
de gemeenten plannen om tot een dergelijke samenwerking te komen. De
verplichting om reïntegratie in te kopen, heeft op vrije korte termijn
tot gevolg dat bijna alle gemeenten in Rijnmond in clusters
samenwerken.
Geen zicht op prestaties
Driekwart van de geïnterviewde gemeenten heeft onvoldoende zicht op de
plaatsings-cijfers van de reïntegratiebedrijven. Uit het onderzoek van
Regioplan blijkt dat de kleine gemeenten menen dat
plaatsingspercentages weinig zeggen, gezien het geringe aantal
trajecten. Echter ook middelgrote en grote gemeenten hebben weinig
zicht op de resultaten van de reïntegratiebedrijven. Vooralsnog
beoordelen gemeenten de bedrijven vooral op de communicatie (goede
informatie over voortgang, vaste consulenten en kantoor in het
stadhuis). Hierover zijn de meeste gemeenten tevreden.
De gemeenten in Rijnmond hebben geen zicht op de resultaten van hun
uitbestede reïntegratieactiviteiten. Hierdoor is het niet mogelijk om
vast te stellen of de aanbestedingsprocedures efficiënt zijn.
Regioplan Beleidsonderzoek pleit voor een eensluidende definiëring van
resultaten. Daarnaast moeten gemeenten systematisch bijhouden wat de
resultaten van de reïntegratiebedrijven zijn en deze
gegevens uitwisselen met andere gemeenten.
De opdrachtgever van Regioplan, het Platform Arbeidsmarktbeleid
Rijnmond biedt de
partijen op de regionale arbeidsmarkt: gemeenten, werkgevers en
werknemers een ontmoetingsplek. Samen proberen zij de knelpunten op de
arbeidsmarkt aan te pakken. Het Platform ondersteunt de marktbewerking
van de partijen op de arbeidsmarkt. Daarnaast vergroot het de kans op
succes van projecten door actief de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
te volgen, partijen hierover te informeren en al naar gelang de
behoefte van partijen, projecten te initiëren en te ondersteunen. Het
Platform ontsluit, analyseert en vertaalt regionale
arbeidsmarktinformatie bij het ontwikkelen van het arbeidsmarktbeleid
van de partijen.
Rotterdam, 27 maart 2003
Noot voor de redactie /