Partij van de Arbeid
Wouter Bos over de oorlog in Irak
24-03-2003
Beste partijgenoten,
Het uitbreken van de oorlog in Irak betreuren wij zeer. Wij ervaren
het als een nederlaag.
Vanaf september vorig jaar hebben we ons ingezet voor uitvoering van
de VN-resoluties ten aanzien van Irak met behulp van vreedzame
ontwapening. Ons spoor was daarbij consequent dat van de Verenigde
Naties en Koffi Annan. Nog vorige week waren er mogelijkheden om de
VN-inspecteurs Blix en El Baradei te volgen en Irak in gezamenlijkheid
van de Veiligheidsraad een werkbaar ultimatum te stellen. De
Amerikaanse, Engelse en Spaanse regeringen hebben daar niet op willen
wachten.
Resultaat is een oorlog met twijfelachtige juridische legitimatie en
onvoldoende steun in de wereld. Het besluit van o.a. de Verenigde
Staten om een tweede VN-resolutie niet in stemming te brengen heeft
geleid tot het dramatische besluit tot militaire actie buiten de
Veiligheidsraad om. Vanaf vorig jaar hebben we duidelijk gemaakt dat
we een dergelijk besluit niet konden en kunnen steunen. De PvdA was en
is tegen deze oorlog.
De PvdA kan een Nederlandse militaire bijdrage niet steunen. We mogen
namelijk geen verantwoordelijkheid dragen voor een onjuist besluit dat
de internationale rechtsorde niet respecteert. Een preventieve oorlog
zonder voldoende politieke basis in de Veiligheidsraad schept namelijk
een precedent voor de toekomst en creëert allerlei mogelijke
problemen, van terrorisme tot sterk verstoorde internationale
betrekkingen.
Nu de oorlog toch is uitgebroken en de gevolgen voor de betrokkenen
dramatisch zijn, hoopt de PvdA-fractie vurig dat deze zo kort mogelijk
zal duren en zo min mogelijk mensenlevens zal kosten. Wij sluiten ons
daarbij weer aan bij VN secretaris-generaal Koffi Annan.
Ons doel is nu om zo snel mogelijk de internationale rechtsorde te
herstellen. Het zal duidelijk zijn dat we dan niet aan de kant van
Saddam Hoessein kunnen staan. Neutraliteit is niet op zijn plaats, zo
hebben we in alle debatten benadrukt. Saddam Hoessein mag niet de
lachende derde zijn. Nu de keuze voorligt - tussen enerzijds een
gevaarlijke dictator die de mensenrechten op een verschrikkelijke
wijze schendt en VN-resoluties over massavernietigingswapens
stelselmatig negeert en anderzijds een coalitie van democratische
landen - kiezen wij uiteraard voor de coalitie. Dat geldt zeker nu het
Uur U is aangebroken.
Onze eerste doelstelling is nu om de geschonden internationale
rechtsorde te herstellen. We gaan er van uit dat allereerst de
basisprincipes van proportionaliteit en het humanitaire oorlogsrecht
worden gehandhaafd. De belangen van het Irakese volk staan voor ons
voorop. Tijdens de Europese Top en daarna dient de Nederlandse
regering zich in te zetten voor een nieuwe VN-resolutie om democratie
en internationaal bestuur ten behoeve van de Irakese bevolking zo
spoedig mogelijk werkelijkheid te laten worden. Per direct zullen
initiatieven genomen moeten worden om de opvang van slachtoffers en
vluchtelingen te verzekeren. Wij vragen de regering hier financiën
voor ter beschikking te stellen en de Europese ontheemdenregeling te
activeren. Turkije en Iran zullen aangesproken moeten worden op de
bescherming van de Koerden en de Sjiieten en dienen zich te onthouden
van territoriale aanspraken op Irak.
In deze donkere dagen zal de Partij van de Arbeid zich ten volle op al deze punten in blijven zetten. Het gaat om solidariteit met het Irakese volk en de toekomst van onze rechtsorde. Daar staan we voor.
Met vriendelijke groet,
Wouter Bos