Gemeente Amsterdam
Het Mirakel van Amsterdam
18 maart 2003 - Johanneke Helmers
Amsterdam is in de nacht van zaterdag 22 op zondag 23 maart weer het
toneel van De Stille Omgang. Duizenden gelovigen komen dan naar het
centrum om het Mirakel van Amsterdam te herdenken. Maar waar komen die
mensen nou eigenlijk voor?
Het Mirakel van Amsterdam
Een zieke man ontvangt op 15 maart 1345 in een woning aan de
Kalverstraat het sacrament der zieken. Hij geeft over en het braaksel
wordt in het vuur gegooid. De hostie brandt alleen niet. Sterker nog,
hij blijft boven het vuur zweven. De verzorgster van de zieke pakt de
hostie uit het vuur en plaatst deze in een kist. De pastoor van de
huidige Oude Kerk komt en neemt de hostie mee naar zijn kerk.
De volgende dag blijkt de hostie echter weer in de kist te liggen in
het huis aan de Kalverstraat. De pastoor brengt de hostie weer naar de
kerk. Maar de geschiedenis herhaalt zich. De hostie verschijnt weer in
de Kalverstraat.
Een wonder
Stille Omgang in 1950
Bisschop Jan van Arkel verklaart in 1346 dat er sprake is van een wonder. Op de plaats van het wonder bouwt Amsterdam een kerk, de Heilige Stede. Voor de vele pelgrims die uit Amstelveen en Sloten naar de kapel en processies kwamen werd een heilige weg aangelegd. Bovendien ontstaat de gewoonte om rond 15 maart een sacramentsprocessie door de straten van Amsterdam te houden.
De Alteratie
Tijdens de Alteratie in 1578, waarbij Amsterdam opeens een
protestantse stad werd, kwam aan deze 'roomse' rituelen een eind. De
katholieken mochten hun geloof niet meer openbaar belijden.
Bij de alteratie werd ook de kapel geconfisqueerd. De kerk werd
paardenstal, toen opslagplaats en uiteindelijk voor de protestantse
eredienst gebruikt. Daarbij verdween de naam Heilige Stede en heette
de kerk voortaan Nieuwezijds Kapel.
Afbraak van de Heilige Stede
Het Begijnhof
Enkele voorwerpen uit de Heilige Stede werden van de 'beeldenstorm'
gered. Vier kussens, twee processievaandels en een missaal vonden bij
de Begijnen een veilig onderkomen. Zo nam het Begijnhof de functie van
de Heilige Stede over.
Bijgeloof
De Nieuwezijds Kapel raakte eind 19e eeuw in verval. De kerk mocht
niet door de katholieken worden teruggekocht. Onder luid protest werd
in 1908 de kapel gesloopt. De (protestantse) kerkenraad beschouwde het
vereren van de hostie als bijgeloof. En bijgeloof is alleen uit te
roeien door het afbreken van de vereringsplaats.
De Stille Omgang
Pas in 1881 namen twee vrienden het initiatief de route weer te lopen.
En met
De Mirakelkolom
succes. Steeds meer katholieken, ook van buiten Amsterdam, nemen nu
deel aan de jaarlijkse Stille Omgang.
Het Mirakelfeest
Het begin van het Mirakelfeest is elk jaar op de woensdag na 12 maart.
Van woensdag tot en met zaterdag zijn er dagelijks missen in de kapel
op het Begijnhof. Maar de grote manifestatie is nog steeds de Stille
Omgang. Deze sluit het feest af in de nacht van zaterdag op zondag.
De laatste restjes
Enkele elementen van de kapel zijn bewaard gebleven. Een oude
toegangspoort uit de 16e eeuw kreeg een plaats in de Enge Kapelsteeg.
De dakruiter staat nu op de kerk de Papegaai in de Kalverstraat. En
fragmenten van de kapel kwamen op Frankendaal terecht. Op het Rokin is
daarna de Mirakelkolom samengesteld. Door de aanleg van de
Noord-Zuidlijn is de kolom enkele jaren niet te bezichtigen.
© Gemeente Amsterdam