Ingezonden persbericht


UNESCO-persbericht nr. 2003-22

UNESCO CREËERT "WATER SAMENWERKINGS VOORZIENING" VOOR BEMIDDELING IN WATERCONFLICTEN

Kyoto (Japan), 21 maart - Binnen de UNESCO te Parijs zal - in samenwerking met de Wereld Water Raad en het Permanente Hof van Arbitrage - een nieuwe voorziening worden gecreëerd ter voorkoming van en bemiddeling in conflicten tussen landen over zoetwater. Dat zei Directeur-Generaal Koïchiro Matsuura van de UNESCO vandaag op het Wereld Water Forum.

De nieuwe voorziening zal "reageren op, assisteren bij en bemiddelen in crises - indien daartoe verzocht door de partijen - en anticiperen op waterconflicten alsmede deze voorkomen," aldus de heer Matsuura. Staten, private partijen en intergouvernementele organisaties kunnen een beroep doen op de voorziening om conflicten of problemen over internationale waterbronnen en
-voorraden of lokale waterconflicten met internationale aspecten te helpen oplossen; of het nu gaat om een ruzie over een nieuwe dam betreft, een gedeelde rivier of de vervuiling van een internationale ondergrondse watervoorraad.
Afhankelijk van de aard van het conflict en de verzoeken van de betrokken partijen kan de voorziening een aantal diensten verlenen, waaronder technisch en juridisch advies, onderhandelingstraining, conciliatie, fact-finding-missies en zogenoemde 'goede diensten' of het creëren van gunstige voorwaarden voor onderhandelingen op topniveau.

"UNESCO zal 'de watergemeenschap' voorzien van de noodzakelijke middelen, de gunstige omgeving, politieke steun en juridische mechanismen om waterconflicten te voorzien, voorkomen en oplossen," aldus de heer Matsuura. Het Internationaal Hydrologisch Programma (IHP) van de UNESCO zal zijn wereldwijde netwerken van experts gaan inzetten om de discussie en het onderzoek tussen landen over het onderwerp te begeleiden respectievelijk coördineren. Tegelijkertijd worden de regeringen geassisteerd bij het verbeteren van hun institutionele en technische capaciteit op het gebied van watermanagement.

De nieuwe voorziening is een gezamenlijk initiatief van de UNESCO en de Wereld Water Raad, de belangrijkste internationale denktank over waterbeleid. De Raad zal helpen de politieke steun te mobiliseren voor de voorzieningen en tevens beleidsadviezen verstrekken aan partijen in een conflict.

Verder zal het Permanente Hof van Arbitrage te Den Haag op verzoek juridisch advies verstrekken en een neutraal forum bieden voor conciliatie tussen partijen, fact-finding-missies over internationale waterconflicten en andere vormen van assistentie.

"De voorziening opent een nieuwe dimensie in de inspanningen van het Permanente Hof van Arbitrage om langs vreedzame weg conflicten op te lossen met betrekking tot natuurlijke hulpbronnen," aldus Tjaco van den Hout, Secretaris-Generaal van het Permanente Hof van Arbitrage. ./ UNESCO-persbericht nr. 2003-22 (2)

Het Universitair Partnerschap voor Grensoverschrijdende Wateren, waarbij tien universiteiten op vijf continenten betrokken zijn, zal bijdragen aan de ontwikkeling van educatieve materialen en trainingsprogramma's over onderhandelingen inzake water.

"We hebben geen Verklaringen meer nodig, we hebben thans actie nodig," zei de heer Matsuura. Ongeveer eenderde van de 263 internationale rivierbassins wordt gedeeld door meer dan twee landen, 19 daarvan door vijf of meer landen. Het grootste deel van Afrika en het Midden-Oosten is afhankelijk van 'vreemde' waterbronnen (die hun oorsprong vinden in een ander land) voor meer dan de helft van hun water, evenals de zuidelijke punt van Latijns-Amerika.

In het algemeen wordt aangenomen dat de groeiende behoefte aan water zal leiden tot een toename van waterconflicten of zelfs wateroorlogen. Volgens verschillende UNESCO-studies echter, hoeft waterschaarste niet noodzakelijkerwijs te leiden tot catastrofe of conflict. Het World Water Development Report (gepubliceerd door de UNESCO en samengesteld door het World Water Assessment Programme) benadrukt een studie waarin elke individuele aan water gerelateerde interactie tussen twee landen gedurende de afgelopen 50 jaar is geanalyseerd. Een overweldigende meerderheid van 1228 van in totaal 1831 interacties was coöperatief van aard. Dit betreft de ondertekening van circa 200 verdragen waarmee water wordt gedeeld alsmede de constructie van nieuwe dammen. Van 507 conflictueuze gebeurtenissen werd in 37 gevallen geweld gebruikt, bij 21 daarvan met militaire middelen.

Hoewel waterschaarste natuurlijk de spanning tussen landen kan verhogen, vloeit de daadwerkelijke bron van conflict of destabilisering voort uit het ontbreken van waterverdragen en institutionele structuren om gedeelde bronnen gezamenlijk te beheren. Er zijn drie waarschuwingssignalen voor internationale rivierbassins: de 'internationalisering'van bassins, het ontstaan van nieuwe onafhankelijke staten (zoals het geval was na het uiteenvallen van de Sovjetunie); unilaterale ontwikkelingsprojecten als de constructie van nieuwe dammen in bassins, waarbij bilaterale juridische overeenkomsten en overlegstructuren ontbreken; vijandschap over andere onderwerpen dan water.

Volgens de studie lopen de volgende bassins een verhoogd "risico voor conflict in de komende vijf tot tien jaar": de Ganges-Brahmaputra, Han, Incomati, Kunene, Kura-Araks, Meer van Tsjaad, La Plata, Lempa, Limpopo, Mekong, Ob (Ertis), Okavango, Oranje, Salween, Senegal, Tumen en Zambezi. Verder zijn er vier bassins "thans in conflict of in onderhandeling": Aral, Jordaan, Nijl en Tigris-Eufraat.

De heer Matsuura deed de aankondiging op 21 maart in Shiga, tijdens de slotsessie van 'Water voor Vrede', georganiseerd door de UNESCO op het derde Wereld Water Forum.


****
The study was produced by Dr Aaron Wolf of Oregon State University and The Universities Partnership of Transboundary Waters, a key UNESCO partner in the new Water Cooperation Facility.


---- --