Ministerie van Financiën

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer

der Staten-Generaal

Plein 2

2511 CR Den Haag

Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk

2020307960 FM 2003-282 U

Onderwerp

Vragen van de leden Croone en Heemskerk inzake Legio Lease

1 Hebt u kennisgenomen van de nadere ontwikkelingen rondom Legio Lease?

Ja.

2 Hoe beoordeelt u de garantstelling van de Dexia Groep in België voor de verplichtingen van haar Nederlandse dochter Dexia Bank Nederland? Is

hiermee juridisch sluitend geregeld dat eventuele claims uit hoofde van Legio Lease zullen kunnen worden betaald?

Een garantstelling verbetert in principe de positie van degenen die een claim op een instelling willen verhalen. Uit de tekst van bovengenoemde garantie blijkt dat deze niet gewijzigd of ingetrokken kan worden zonder de toestemming van De Nederlandsche Bank (DNB). DNB volgt, als prudentieel toezichthouder, met grote nauwkeurigheid de solvabiliteitspositie van de onder haar toezicht staande bankinstellingen, waaronder die van Dexia Bank Nederland N.V. Over haar bevindingen kan DNB met het oog op de in de Wet toezicht kredietwezen 1992 bepaalde geheimhoudingen geen uitspraken doen.

Desalniettemin kunnen een aantal opmerkingen worden gemaakt, mede op basis van de tekst van de garantie, die Dexia zelf openbaar gemaakt heeft. Er is sprake van een ruime garantie, doordat deze niet beperkt is in tijd, in bedrag of in soort van verplichtingen of wederpartijen van Dexia Bank Nederland. De garantie is uitsluitend gesteld ten behoeve van Dexia Bank Nederland. Dit betekent dat derden zich niet direct kunnen beroepen op deze garantie. Het afgeven van de garantie door Dexia Groep België moet mede worden gezien in het licht van de financiële reorganisatie van Dexia Bank Nederland N.V.. De garantie beoogt te voorkomen dat posities van cliënten door de financiële reorganisatie worden aangetast ten opzichte van de situatie dat er geen splitsing zou plaatsvinden.

Hoewel een garantie veel biedt, geeft deze overigens geen onbeperkte zekerheid. De recente ontwikkelingen op de beurzen tonen wederom dat omstandigheden waarin marktpartijen zich bevinden, ingrijpend kunnen wijzigen.

3 Kan bij overtreding van de wet en nadere regels die door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zijn gesteld teruggave worden geëist van de inleg

of kunnen andere schadeclaims worden ingediend op basis van (overtreding van) toezichtwetgeving of reclamevoorschriften?

De mogelijkheden om een contract te ontbinden of te vernietigen zijn in het Burgerlijk wetboek geregeld. Teruggave van de inleg zal derhalve voor de burgerlijke rechter, of indien partijen zich daaraan hebben onderworpen, door de Klachtencommissie van het Dutch Securities Institute (DSI) kunnen worden gevorderd. Overtreding van de effectenregelgeving, waaronder de Nadere regeling toezicht effectenverkeer van de AFM en/of de geldende reclameregels, is mede van belang om te bepalen of een overeenkomst kan worden ontbonden en of de aanbieder verplicht is de consument zijn inleg terug te geven.

4 Kunt u inzicht geven in de omvang van de financiële schade bij gezinnen, die is ontstaan door beleggingen in aandelenleaseconstructies in het

algemeen en Legio Lease in het bijzonder? Om welke bedragen gaat het per huishouden en per contract?

De Autoriteit Financiële Markten heeft in oktober 2002 een rapport uitgebracht over de markt voor aandelenlease-producten . Uit dit onderzoek blijkt dat er begin 2001 ongeveer 700.000 contracten in de markt waren met een totale contractwaarde van circa ? 6,5 miljard. Dit betekent dat de gemiddelde contractwaarde ongeveer ? 9.200,- bedroeg. Ongeveer 6% van de gezinnen had in 2001 één of meer aandelenleaseplannen in bezit. Het verlies op deze contracten is echter afhankelijk van meer factoren dan het aantal afgesloten contracten en de hoogte daarvan. Ook zaken als de looptijd van een contract, de koersontwikkelingen en het moment van beëindiging van een contract spelen hierbij een rol, evenals eventuele garantiebedragen en overige contractuele voorwaarden.

5 Klopt het dat het om 400.000 mensen of meer gaat die financieel verlies lijden als gevolg van Legio Lease? Heeft één en ander gevolgen voor de

aflossingscapaciteit van mensen als het gaat om hypotheken en andere kredieten? Zijn instellingen voor schuldhulpverlening betrokken bij

deze mensen, en in welke mate?

Bij Legiolease staan volgens openbare gegevens van Dexia momenteel nog ongeveer 436.000 contracten uit. Van ongeveer 93% van deze contracten is de waarde van de beleggingen momenteel geringer dan de hiervoor afgesloten lening. De totale netto restschuld op deze en nog niet afbetaalde afgelopen contracten bedraagt op dit moment volgens Dexia ongeveer ? 2,2 mrd. Of dit op het moment van aflossing ook het geval is hangt uiteraard ondermeer af van de looptijd van de overeenkomsten en de ontwikkelingen op de beurzen.

Van deze beleggers hebben ongeveer 60.000 mensen zich aangemeld bij de Stichting Leaseverlies, en hebben ongeveer 700 beleggers bij DSI een klacht ingediend over Legio Lease . Dexia zelf heeft aangegeven dat voor 250 schrijnende gevallen een regeling is getroffen.

Voor een deel van de mensen heeft het geleden verlies gevolgen voor de aflossingscapaciteit. Voor cliënten die ingaan op het ?Dexia Aanbod? kent Dexia een zogenaamde Hardheidsclausule. In de toelichting op deze clausule schrijft Dexia: ?Daarnaast kan het in uitzonderlijke gevallen voorkomen dat de cliënten aantoonbare en onoverkomelijke financiële problemen hebben om de maandtermijnen van hun lopende effectenlease-overeenkomst(en) te betalen. Deze cliënten komen mogelijk in aanmerking voor onze Hardheidsclausule. De Hardheidsclausule houdt in dat wij daarvoor in aanmerking komende cliënten een oplossing op maat bieden.?

Diegenen voor wie de aflossingscapaciteit dusdanig afneemt dat zij in betalingsproblemen komen kunnen een beroep doen op de reguliere schuldhulpverlening.

6 Kunt u inzicht geven in de juridische positie van de gedupeerden? Wanneer zal helderheid ontstaan over hun positie?

De juridische positie van beleggers met een aandelenleasecontract verschilt van geval tot geval en is onder meer afhankelijk van de contacten die destijds hebben plaatsgevonden en de informatie die daarbij is uitgewisseld. Definitieve helderheid voor diegenen die een klacht hebben ingediend ontstaat op het moment dat de rechter of DSI uitspraak heeft gedaan.

7 Is het juist dat Dutch Securities Institute (DSI) de behandeling van klachten heeft aangehouden? Kunt u aangeven waarom dit het geval is?

Ja. DSI heeft aangegeven eerst te willen afwachten hoeveel beleggers ingaan op het Dexia-aanbod om vervolgens te kunnen uitzoeken of beleggers die een klacht bij DSI hebben ingediend niet ook al via de rechter procederen. Het is namelijk niet mogelijk om dezelfde klacht zowel door de rechter als door DSI te laten afhandelen.

8 Welke stappen kunt u overwegen om het financiële leed te verzachten? Kunt u in overleg treden met de betrokken partijen, teneinde een

oplossing voor dit probleem te bevorderen?

De beursontwikkelingen hebben rechtstreeks en indirect veel financieel verlies veroorzaakt. In de periode medio 2000 tot heden is bij benadering maar liefst ? 450 mrd. aan beurswaarde verdampt. Velen die rechtstreeks in aandelen belegden, moesten flinke koersverliezen nemen en ook bij meer indirecte aandelenbeleggingen via beleggingsfondsen en andere financiële producten moesten verliezen geïncasseerd worden.

Beleggers die geld hebben verloren op effectenleaseproducten hebben zich wellicht niet in alle gevallen voldoende gerealiseerd welke risico zij hebben genomen. Voornoemde rechtsprekende of geschilbeslechtende instanties zullen moeten beoordelen of en in welke gevallen Legio Lease niet conform de regels heeft gehandeld. Bij overtreding van de regelgeving door Legio Lease -bijvoorbeeld op het terrein van de informatieverstrekking - kunnen zij eveneens een oordeel geven over een eventuele compensatie voor geleden schade. De overheid draagt overigens uiteindelijk geen rechtstreekse verantwoordelijkheid voor de beursverliezen van burgers die risico?s nemen door te beleggen. Dat zou een slecht signaal zijn richting belastingbetalers die dergelijke risico?s niet zijn aangegaan. Bovendien zou dit in de toekomst kunnen leiden tot onverantwoord risicovol gedrag van burgers, vanuit de verwachting dat de overheid toch wel bijspringt wanneer zij in de financiële problemen geraken.

9 Kan in overweging worden genomen om de mogelijkheid te creëren om de Legio Lease contracten te verlengen, zodat niet aan het eind van het

contract het verlies hoeft te worden genomen, maar kan worden gewacht tot de beurs weer aantrekt?

Het gros van de oorspronkelijke overeenkomsten voorziet reeds in een optie het contract voor maximaal 3 jaar te verlengen tegen commerciële rentetarieven, waarbij de overeenkomst vanaf 1 jaar na de verlenging dagelijks en zonder kosten kan worden opgezegd. Daarnaast biedt Dexia in het kader van het Dexia Aanbod cliënten de mogelijkheid het contract voor drie jaar te verlengen tegen een rentepercentage dat gelijk is aan het tarief dat Dexia zelf betaalt als zij geld leent (op 7 januari 2003 was dat 3,4%). Cliënten kunnen op elk moment gedurende de looptijd stoppen. Er wordt dan gedeeltelijk op de hoofdsom afgelost.

10 Deelt u de mening dat de risico?s die zijn verbonden aan het beleggen met geleend geld zo veel mogelijk beperkt moeten worden? Bent u van mening

dat deze risico?s met de huidige wet- en regelgeving in voldoende mate zijn afgedekt?

Het risico dat mensen onbewust beleggen met geleend geld moet tot een minimum worden beperkt. Het verstrekken van voldoende en correcte informatie over de aangeboden producten speelt hierin een cruciale rol. Voor complexe financiële producten als aandelenlease is informatieverstrekking over de productkenmerken en bijbehorende risico?s een belangrijke pijler in het beleid ten aanzien van de financiële markten. Zo rust op effecteninstellingen sinds jaar en dag de verplichting om cliënten informatie te verschaffen die nodig is voor een adequate beoordeling van de aangeboden producten. Deze algemene verplichting is voor complexe financiële producten verfijnd door de introductie van de financiële bijsluiter. De verplichting een financiële bijsluiter te verstrekken is ook op effectenleaseproducten van toepassing. Daarnaast is specifiek voor deze producten de verplichting gecreëerd om in het informatiemateriaal de volgende waarschuwing op te nemen: ?U belegt (deels) met geleend geld. Dit betekent dat u het risico loopt dat u uw inleg verliest of zelfs een schuld overhoudt.?

11 Overweegt u de mogelijkheid om beleggen met geleend geld te verbieden? Zo ja, per wanneer? Zo neen, waarom niet?

In Nederland geldt de vrijheid om contracten af te sluiten. Contractvrijheid moet worden beschouwd als een belangrijke voorwaarde voor economische activiteit en een gezonde economie. Een verbod op de mogelijkheid om te beleggen met geleend geld wordt dan ook niet overwogen. Consumenten zijn, mits zij goed geïnformeerd zijn, zelf verantwoordelijk voor de beleggingsrisico?s die zij nemen.

12 Hoe oordeelt u over de effectiviteit van de financiële bijsluiter? Wanneer kan een evaluatie van de financiële bijsluiter ter bespreking in de Kamer

worden verwacht? Kunt u deze evaluatie versnellen?

In de begroting 2003 is aangekondigd dat de evaluatie van de financiële bijsluiter eind 2003 wordt gestart. Voor een goede evaluatie van de financiële bijsluiter is het noodzakelijk dat er voldoende ervaring met de bijsluiter is opgedaan om een degelijke analyse te kunnen maken van het huidige functioneren van de bijsluiter.

Een periode van een jaar is hiervoor reeds tamelijk kort. Het ligt daarom niet voor de hand de evaluatie van de financiële bijsluiter te versnellen. De resultaten van het evaluatie-onderzoek worden in de loop van 2004 aan de Kamer toegezonden.

De minister van Financiën,


---

Volkskrant, 19 februari jl., blz. 19.

AFM (oktober 2002), Aandelenlease: niet bij rendement alleen (ondermeer te vinden op de site van de AFM www.afm.nl).

Financieel Dagblad 17-1-03.