ChristenUnie
Bijdrage André Rouvoet debat Irak Dinsdag 18 Maart 2003 - 16:13
Met de Nederlandse regering en alle landen in de V-raad, trekt de
fractie van de ChristenUnie de conclusie dat Saddam Hoessein, afgezien
van enige procesmatige medewerking, materieel onvoldoende meegewerkt
heeft aan de eisen van ontwapening die aan hem zijn gesteld in de loop
der jaren.
Hieronder volgt de bijdrage van André Rouvoet in het kamerdebat van
vanmiddag.
Iedereen wil vrede
We staan aan de vooravond van een oorlog die niemand wil, zo begon de
minister-president zijn verklaring. Inderdaad: iedereen wil vrede.
Tegelijkertijd wensen we een ordelijke internationale samenleving,
waarin dictators en agressors niet zomaar hun gang kunnen gaan.
Vandaag wordt nog weer eens duidelijk dat deze twee zaken niet
noodzakelijkerwijs samengaan. Tenzij een wonder gebeurt en Saddam
Hussein uit eigen beweging Irak verlaat, is een oorlog onvermijdelijk.
De fractie van de ChristenUnie heeft zo lang als mogelijk was steun
gegeven aan het streven naar een vreedzame oplossing, waarvan de
wapeninspecties en druk op het regiem in Bagdad de voornaamste
bestanddelen vormden.
Resolutie 1441
De ontwikkelingen in de Veiligheidsraad rond Irak zijn te betreuren.
Resolutie 1441 was een vastberaden voortzetting van datgene wat in
1991 is begonnen. Inzet was dat Irak zich nu echt zou moeten ontdoen
van verboden massavernietigingswapens. Onmiddellijk, onvoorwaardelijk
en actief. Een laatste kans, op straffe van ernstige gevolgen.
Nu blijkt dat binnen de Veiligheidsraad diepgaande verschillen van
inzicht bestaan over de tijd die Saddam Hussein gegund moet worden om
volledig mee te gaan werken met de van hem gevraagde ontwapening.
De verschillen binnen de Veiligheidsraad zijn zo groot dat er geen
standpunt kan worden geformuleerd om een verdere uitwerking van
resolutie 1441 te geven.
Falen van de diplomatie
Deze gang van zaken is hoe dan ook te beschouwen als een falen van de
diplomatie. Een VN-diplomaat sprak van diplomatie vanuit de loopgraven
en dat lijkt mij een treffend beeld. Er was overeenstemming over de
doelstelling (ontwapening door Saddam Hoessein v.w.b. verboden
wapens), maar helaas geen eensgezindheid over de wijze waarop die
doelstelling in uiterste consequentie kan worden gerealiseerd.
Voor de trainerende Saddam Hussein is deze ontwikkeling gunstig. Hij
is er in ieder geval in geslaagd om de Veiligheidsraad uit elkaar te
spelen. Het eensgezinde front dat nog enkele maanden geleden resolutie
1441 formuleerde, ligt nu niet met hem, maar met elkaar overhoop. Deze
gang van zaken doet afbreuk aan het gezag van de Veiligheidsraad, al
is het nog te vroeg om de politieke gevolgen daarvan te kunnen
overzien.
Balans opmaken
Na gisteren is het moment aangebroken om de balans op te maken, voor
de regering, voor het parlement, voor iedere fractie, en een oordeel
te geven over de rechtmatigheid en de opportuniteit van de door
president Bush aangekondigde gewapende aanval.
Gelet op de in belangrijke mate onvoorzienbare gevolgen van zon aanval
valt die afweging ons niet licht. Tegelijkertijd zijn wij er zeer van
doordrongen dat beslistheid in een zaak als deze, waar het gaat over
zwaarwegende vragen, met mogelijk verstrekkende gevolgen, van het
grootste belang is. Die verantwoordelijkheid moet genomen worden.
Saddam heeft materieel onvoldoende meegewerkt
Met de Nederlandse regering en alle landen in de V-raad (m.u.v. Syrië)
trekt de fractie van de ChristenUnie de conclusie dat Saddam Hoessein,
afgezien van enige procesmatige medewerking, materieel onvoldoende
meegewerkt heeft aan de eisen van ontwapening die aan hem zijn gesteld
in de loop der jaren. Er is ook geen enkele reden om te verwachten dat
hij de houding waarin hij al 12 jaar volhardt, zal wijzigen. Uiteraard
betreuren we dat ten zeerste en we hadden dan ook gehoopt dat het
opvoeren van de militaire druk in samenhang met diplomatieke druk hem
tot andere gedachten zou brengen. Maar nu dit zo is, mogen de ernstige
consequenties die de VN hem in het vooruitzicht hebben gesteld, niet
uitblijven. Dat zou pas echt de geloofwaardigheid van de VN aantasten.
Resolutie 1441 legitimeert ingrijpen
Wij delen het standpunt van de regering (zie antwoorden op vragen De
Graaf, D66) dat resolutie 1441 in combinatie met eerdere resoluties
678 en 687, een militair ingrijpen in Irak legitimeert, omdat Hussein
niet bereidwillig meewerkt met de van Irak gevraagde ontwapening. Wij
hadden ten zeerste gehoopt dat dit standpunt, alleen voor alle
duidelijkheid en met het oog op internationale draagvlak, opnieuw door
de Veiligheidsraad zou worden geformuleerd, liefst met een in
ultimatum met een beperkte termijn. Dit laatste bleek de afgelopen
dagen dus niet mogelijk.
De falende diplomatie doet aan de rechtmatigheid van een militair
ingrijpen op basis van 1441 niet af. Frankrijk heeft tot nu toe geen
resolutie voorgesteld waarin nieuwe wegen worden gewezen, waarlangs
Irak tot een vreedzame ontwapening zou kunnen komen of waarin een
nieuw ultimatum wordt gesteld. Daarmee blijft resolutie 1441 als
volkenrechtelijk legitieme basis voor een militair ingrijpen overeind.
En daarom zeg ik met de regering: de vraag is niet zozeer of militair
optreden mag, maar of het moet.
Saddam Hoessein heeft van de internationale volkerengemeenschap een
laatste kans gekregen. Die heeft hij niet gegrepen, niet wíllen
grijpen. Gelet hierop biedt voortzetting of uitbreiding van de
inspecties onvoldoende perspectief op het bereiken van de doelstelling
van de VN, te weten de daadwerkelijke ontwapening van Irak v.w.b.
massavernietigingswapens.
Politieke steun
Het ontbreken van enig alternatief waarvan de gerede verwachting kan
bestaan dat het effectief kan zijn, leidt er wat mijn fractie betreft
toe dat, zoals ook de regering aangeeft, politieke steun aan een actie
van de VS gegeven kan worden. Eventueel gevraagde vormen van host
nation support (doorvoer materieel en militairen over Ned.
grondgebied) of defensieve steun in bondgenootschappelijk verband,
zullen in beginsel eveneens gegeven kunnen worden. Wat ons betreft zal
Nederland vanzelfsprekend ook ten volle bereid moeten zijn om na de
oorlog mee te werken aan de wederopbouw van Irak.
In het verlengde hiervan kan er geen principieel bezwaar bestaan tegen
een eventuele actieve militaire bijdrage van Nederland. Of daartoe ook
daadwerkelijk moet worden overgegaan staat voor mijn fractie evenwel
nog niet vast. Die vraag dient beoordeeld te worden op het moment dat
een verzoek daartoe gedaan zou worden en hangt zeer af van de aard van
de te leveren bijdrage en de praktische mogelijkheden die Nederland
heeft om daar aan te voldoen.
Ik vraag de M-P waarom hij in zijn verklaring heeft gekozen voor de
formulering dat het kabinet niet heeft gekozen voor een actieve,
militaire bijdrage, met als argument het draagvlak onder de bevolking.
Betekent dit dat het voor de regering uitgesloten is dat Nederland op
enig moment desgevraagd een bijdrage levert? Of is daar nog niet toe
besloten?
Wij leven vanuit de diepe wetenschap dat alle dingen in Gods hand zijn
en er niets buiten Hem om gaat. Dat neemt niet weg dat wij met grote
bezorgdheid een oorlog in Irak tegemoet zien: wat zullen de gevolgen
zijn voor de regio? Zal Saddam Hoessein terugslaan richting Koeweit,
of Israël? Wat zullen de humanitaire gevolgen van deze oorlog zijn,
voor de Iraakse bevolking, de vluchtelingenstroom die zich zal
aandienen? We denken aan de VS en het VK, die een nog veel zwaardere
beslissing hebben genomen, dan wij hier vanmiddag doen, door het
besluit de medewerking aan de VN-resoluties gewapenderhand af te
dwingen.
Tegelijkertijd hopen wij dat deze oorlog een einde zal betekenen aan
het dictatorschap van Saddam Hussein en dat voor de bevolking van Irak
een periode van echte vrede zal aanbreken. Niet meer lijdend onder
internationale sancties en onder een meedogenloze heerser.
Saddam Hoessein heeft vannacht een allerlaatste kans gekregen om de
oorlog af te wenden. Hij draagt een zware verantwoordelijkheid.
---