Ministerie van Buitenlandse Zaken

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Binnenhof 4

Den Haag

Directie Azië en Oceanië

Afdeling Zuid-Azië

Bezuidenhoutseweg 67

Postbus 20061

2500 EB Den Haag


Datum

17 maart 2003

Behandeld

Mariko Peters


Kenmerk

DAO-088/03

Telefoon

070 - 348 60 55


Blad

1/6

Fax

070 - 348 53 23


Bijlage(n)

1

E-Mail

mariko.peters@minbuza.nl


Betreft

Beantwoording vragen van de leden Çorüz en Van Vroonhoven-Kok over het Nederlandse beleid inzake Birma

Graag bied ik u hierbij, mede namens de heer Nawijn, Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Çorüz en Van Vroonhoven-Kok over het Nederlandse beleid inzake Birma. Deze vragen werden ingezonden op 5 februari 2003 met kenmerk 2020306580.

De Minister van Buitenlandse Zaken

Mr. J.G. de Hoop Scheffer

Antwoord van de heer de Hoop Scheffer, minister van Buitenlandse Zaken en de heer Nawijn, minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, op vragen van de leden Çörüz en Van Vroonhoven-Kok over het Nederlandse beleid inzake Birma.

Vraag 1

Is het waar dat de Hoge VN-Commissaris voor Vluchtelingen (UNHCR) van plan is zijn kantoren in Bangladesh te sluiten?

Antwoord

UNHCR is op dit moment met de regering van Bangladesh in onderhandeling over een exit strategie, die voorziet in een geleidelijke uitfasering van de UNHCR-activiteiten rond Cox's Bazaar. De uitfasering moet eind 2004 zijn voltooid. Sluiting van het kantoor Cox's Bazaar maakt hier onderdeel van uit. Het UNHCR kantoor te Dhaka blijft open.

Vraag 2

Zo ja, wat betekent dit voor de positie van Birmese vluchtelingen in de UNHCR-kampen in Bangladesh?

Antwoord

Er zijn bij Cox's Bazaar twee kampen overgebleven met nog resterende Rohingya-vluchtelingen. Voorop staat dat UNHCR van mening is dat vrijwillige terugkeer van ook deze restgroep de beste optie blijft. De voorgestelde exit strategie beoogt de zelfredzaamheid van hen die (nog) niet voor onmiddellijke terugkeer opteren te verhogen. Dit moet hen na uiteindelijke terugkeer naar Birma in staat stellen een zelfstandig bestaan op te bouwen. De strategie voorziet voorts in een armoedebestrijdingsplan in samenwerking met UNDP, WFP en andere VN-organisaties voor de gehele Cox's Bazaar regio, dat ook de lokale Bengalese bevolking ten goede zal komen. Hoewel het plan hier niet op in gaat, houdt UNHCR er rekening mee dat een grote groep vluchtelingen niet zal terugkeren naar Birma maar zal opgaan in de lokale gemeenschap. Na 2004 zal UNHCR vanuit Dhaka een verantwoordelijkheid blijven houden voor de bescherming van deze vluchtelingen. Lokale en internationale hulporganisaties zullen de in het kader van het armoedebestrijdingsplan op gang gekomen ontwikkelingsactiviteiten continueren. Het plan is ter goedkeuring aan de Bengalese regering voorgelegd.

Vraag 3

Oefent Bangladesh, dan wel de UNHCR, druk uit op Birmese vluchtelingen om terug te keren naar Birma? Doen andere landen in de regio dat ook?

Antwoord

Neen. UNHCR kent de berichten dat de autoriteiten van Bangladesh dwang zouden hebben uitgeoefend op de Rohingya's om terug te keren. UNHCR heeft evenwel aangegeven dat zij niet heeft kunnen vaststellen dat daadwerkelijk sprake is van druk. UNHCR zelf moedigt de Rohingya's wel aan daadwerkelijk en onder begeleiding terug te keren.

Vraag 4

Is de UNHCR van mening dat de situatie in Northern Rakhine State in Birma stabiel en veilig genoeg is voor de terugkeer van Birmese vluchtelingen? Zo ja, deelt u deze mening? Zo neen, is dit voor u aanleiding de UNHCR te bewegen de kampen in Bangladesh (en eventueel in andere landen in de regio) open te houden?

Antwoord

Ja, UNHCR is van oordeel dat de situatie in Northern Rakhine voldoende verbeterd en daarmee veilig genoeg is voor terugkeer van de vluchtelingen. Dat er voor bepaalde individuen nog steeds gevaar voor vervolging kan bestaan, wil UNHCR evenwel niet uitsluiten. Mede gelet op dit oordeel van UNHCR, ben ik van mening dat de terugkeersituatie voldoende veilig is zeker zolang in Northern Rakhine State een internationale presentie - waaronder die van UNHCR - blijft bestaan.

Vraag 5

Klopt het dat er nog ruim 21.000 Rohingya-moslims in kampen in Bangladesh verblijven?

Antwoord

Ja. Volgens de laatste cijfers van UNHCR Dhaka (15 januari 2003) bevinden zich op dit moment in totaal 21.902 Rohingya's in de twee kampen tussen Cox's Bazar en Teknaf.

Vraag 6

Klopt het dat van de destijds gevluchte 250.000 Rohingya-moslims er inmiddels zo'n 230.000 onder toezicht van de UNHCR zijn teruggekeerd naar Birma, met name naar de Northern Rakhine State in West-Birma? Was hier sprake van vrijwillige, dan wel gedwongen terugkeer?

Antwoord

Volgens UNHCR zijn sinds 1992 inmiddels 233.144 vluchtelingen teruggekeerd. UNHCR raakte bij de terugkeer betrokken, nadat een deel van deze vluchtelingen op basis van een bilaterale overeenkomst tussen Bangladesh en Birma op niet vrijwillige wijze was gerepatrieerd. De nadien gerepatrieerden zijn vrijwillig teruggekeerd.

Vraag 7

Wat is de situatie van teruggekeerde Birmese vluchtelingen?

Antwoord

Hoewel er in Northern Rakhine State enige verbetering is dankzij VN-hulpprogramma's en de aanwezigheid van NGO's, blijft het een uiterst arm en afgesloten gebied met zorgwekkende leefomstandigheden voor zowel teruggekeerden als voor hen die indertijd niet zijn gevlucht.

UNHCR helpt de Rohingya's het hoofd boven water te houden. Tot 2000 hield het toezicht over alle teruggekeerden; sindsdien concentreert UNHCR zich op een groep van ca. 80.000 meest kwetsbaren (ouderen, eenouder gezinnen, gehandicapten etc.).

Vraag 8

Is de UNHCR voldoende in staat haar protectiewerkzaamheden in Northern Rakhine State te vervullen?

Antwoord

Ja, UNHCR heeft volledige bewegingsvrijheid en de dialoog met de autoriteiten is de laatste jaren sterk verbeterd.

Vraag 9

Deelt u de mening dat de mensenrechtensituatie in Birma nog steeds zorgelijk is en dat met name de positie van Rohingya-moslims is verslechterd?

Vraag 10

Is het waar dat Rohingya-moslims geen staatsburgerschap hebben, waardoor deze groep geen aanspraak kan maken op bescherming door de Birmese autoriteiten, en dat met name deze groep wordt gedwongen tot het verrichten van dwangarbeid?

Antwoord

De mensenrechtensituatie in Birma is inderdaad zeer zorgelijk en de positie van Rohingya's zonder meer slecht, evenals die van sommige andere etnische groepen. Kenmerkend voor de situatie van de Rohingya's is dat zij noch als staatsburgers noch als etnische groep erkend zijn. Dit bemoeilijkt onder andere in belangrijke mate hun bewegingsvrijheid en vrijheid om een bestaan op te bouwen. Wel beschikken inmiddels ca. 350.000 Rohingya's over identiteitspapieren in de vorm van een zogenaamde witte identiteitskaart, dankzij bemoeienissen van onder andere UNHCR. Voorts is in Northern Rakhine State, het moslim gedeelte waar voornamelijk Rohingya's wonen, het aantal veiligheidsmaatregelen na 11 september 2001 meer dan elders in Birma toegenomen. Dwangarbeid komt in de gebieden waar etnische groepen wonen veelvuldig voor. Vermoedelijk zijn de Rohingya's hier vaker slachtoffer van dan elders, vanwege de zware militaire presentie in Rakhine State. Ook de economische situatie lijkt er nog zorgwekkender dan in de rest van het land.

Vraag 11

Welke druk oefent u op Birma uit om de positie van risicogroepen, met name Rohingya-moslims, te verbeteren?

Antwoord

Het is vast onderdeel van het Nederlandse mensenrechtenbeleid inzake Birma om aandacht te vragen voor de positie van etnische minderheden, waaronder de Rohingya's.

Vraag 12

Geven de ontwikkelingen in Birma aanleiding tot specifiek Nederlands beleid ten aanzien van Birmese asielzoekers, met name Rohingya-moslims?

Antwoord

Bij de behandeling van asielaanvragen van Rohingya's wordt aandacht besteed aan de bijzondere positie waarin zij zich bevinden. Van leden en/of politieke activisten van een aantal oppositiegroeperingen alsmede personen die aannemelijk maken bij terugkeer te worden onderworpen aan dwangarbeid onder slechte omstandigheden, wordt al snel geconcludeerd dat de vreemdeling een verdragsvluchteling is.

UNHCR is overigens van oordeel dat in beginsel Birmese asielzoekers die een volledige procedure hebben doorlopen en wier asielverzoek is afgewezen, terug kunnen worden gestuurd naar Birma.

===