Schizofrenie: een ziekte waar weinig mensen raad mee weten
Van elke twee Nederlanders is er één die iemand kent met een psychiatrische ziekte. Toch weten ze nauwelijks iets van de ziekte af. Laat staan dat ze weten hoe ze de betrokken patiënt moeten benaderen. Zo kent maar liefst een op de vijf Nederlanders iemand met schizofrenie, maar geven velen een verkeerde omschrijving van de ziekte. Enige tijd geleden is de film 'A beautiful mind' verschenen. De hoofdpersoon van deze autobiografische film (de Nobelprijswinnaar dr. John Nash) lijdt aan schizofrenie. De film kan een bescheiden rol spelen bij een beter contact, blijkt uit een nieuw onderzoek in opdracht van de verenigingen Ypsilon en Anoiksis.
Zeer veel mensen hebben van de ziekte schizofrenie gehoord (96%), maar
hebben grote moeite met het inhoudelijk omschrijven van de ziekte. Voor veel
mensen zijn de media de belangrijkste informatiebron. Daarnaast kennen veel
mensen uit de eigen omgeving personen die aan een psychische ziekte lijden
(50%). Eén op de vijf Nederlanders kent iemand die daadwerkelijk
schizofrenie heeft.
Het zien van de film geeft de kijker in veel gevallen (53%) het gevoel meer
over de ziekte te weten. Ruim eenderde van hen (37%) gaf aan meer inzicht in
de belevingswereld te hebben gekregen, 15% kreeg door de film een goed beeld
van de ziekte. Anderen hebben door de film gezien hoe reëel de
belevingswereld voor de patiënt kan zijn (10%), hebben nu meer begrip voor
mensen met schizofrenie (9%) of begrijpen meer van de impact van de ziekte
(8%).
Bezoekers van de film geven vaker aan dat hallucinaties en wanen bij het
ziektebeeld horen. De minder gewenste term 'meervoudige persoonlijkheid' of
'gespleten persoonlijkheid' wordt door bezoekers en niet-bezoekers ongeveer
even vaak genoemd (46% resp. 52%).
1 | Wat is schizofrenie
Film wel gezien Film niet gezien
% %
Meervoudige (gespleten) persoonlijkheid 46 52
Wanen of waandenkbeelden 17 11
Hallucinaties 28 9
Stemmen in je hoofd 12 12
Het vertrouwen in medicatie is groot: de meeste mensen denken dat
schizofrenie patiënten goed met medicijnen behandeld kunnen worden. Toch
denkt circa een kwart van de bevolking dat deze patiënten agressief kunnen
zijn, maar dat dit zelden met criminele bedoelingen gepaard gaat.
Bezoekers van de film hebben overwegend een (iets) beter beeld van de
patiënt dan de niet bezoekers. Men denkt vooral vaak dat deze patiënten
creatiever en intelligenter zijn dan gemiddeld.
Hoe zou men met schizofrenie in de eigen omgeving omgaan? Het belangrijkste
is dat veel mensen zeggen dat ze deze mensen zo normaal mogelijk tegemoet
willen treden. Men zal daarbij behoedzaam en voorzichtig zijn; men wil weten
in wat voor bui de persoon is. Sommigen zeggen wel bij professionele
hulpverleners om advies te vragen, anderen denken veel informatie via het
Internet te kunnen krijgen.
Bijzonder interessant zijn de antwoorden van degenen die schizofrenie in de
eigen nabijheid hebben meegemaakt: vaak wordt er dan geduld en begrip
genoemd.
Veel mensen geven ook ruiterlijk toe dat ze niet zouden weten hoe met een
schizofreniepatiënt in de nabijheid om te gaan.
B-2408 - Veldwerk december 2002, aantal vraaggesprekken n = 1.134, methode
van onderzoek Capi@home (databaseonderzoek). Voor vragen over het onderzoek
kunt u contact opnemen met Henk Foekema (020 5225 472 of 06 53 154 003 of
stuur een bericht aan henk.foekema@nipo.nl)
NATIONAAL OFFENSIEF: MAAK VAN SCHIZOFRENIE IETS 'NORMAALS'
"Schizofrenie is gek. Maar niet gekker dan suikerziekte of een hartinfarct.
Een op de vijf mensen kent iemand met schizofrenie, leert het
NIPO-onderzoek, maar bijna niemand praat erover. Ook niet met degene die er
last van heeft. Geen wonder dat mensen een heel verkeerd beeld hebben van
schizofrenie en van psychoses! Dat kan veranderen als meer mensen met
schizofrenie en psychoses er open over praten. Maar omgekeerd mogen ze ook
begrip verwachten van hun omgeving. Begrip? Dat is vragen hoe het met me
gaat!"
Aan het woord is Gijs Francken, voorzitter van Anoiksis, de vereniging voor
mensen met schizofrenie of een psychose. Zijn verhaal wordt onderschreven
door Wiet de Bruijn, voorzitter van de vereniging voor familieleden Ypsilon.
Samen waren zij opdrachtgever voor het onderzoek dat het onderzoeksbureau
NIPO deed naar de kennis die mensen in huis hebben over schizofrenie, maar
ook naar de manier waarop ze mensen met schizofrenie benaderen.
Ypsilonvoorzitter Wiet de Bruijn: "Schizofrenie komt bij 1 op de 100 mensen
voor, psychoses nog vaker. Dus in elke straat zijn er wel mensen die er zelf
direct of indirect mee te maken hebben. Dat mag best meer bekend worden.
Want onbekend maakt onbemind. Contact maken, daar gaat het om. Dan komt die
kennis vanzelf. Als familie komen wij er steeds meer mee naar buiten, net
als de mensen van Anoiksis."
Het onderzoek, dat morgen gepresenteerd wordt op het congres "Mensen met
schizofrenie; jij maakt het verschil!" is de opmaat voor een groot offensief
om de beeldvorming rond schizofrenie en psychose bij te stellen. De
activiteiten worden geconcentreerd op 10 oktober, de Nationale Dag van de
Geestelijke Volksgezondheid, die dit jaar eveneens in het teken staat van
schizofrenie. De dag richt zich op die 20 procent die zelf iemand kent met
schizofrenie: een studiegenoot, een decaan, een collega of buurtbewoner.
"Want zij zijn het die het verschil kunnen maken tussen eenzaamheid en
contact, tussen onbegrip en erkenning", denken de twee voorzitters.
De film A beautiful mind kan daarbij een bescheiden rol spelen, leert het
NIPO-onderzoek. De met Oscars bekroonde film vertelt het verhaal van
Nobelprijswinnaar dr. John Nash, die ook leed aan schizofrenie. Ruim
eenderde van de filmbezoekers gaf aan meer inzicht in de belevingswereld te
hebben gekregen, 15 procent kreeg door de film een goed beeld van de ziekte.
Anderen hebben door de film gezien hoe reëel de belevingswereld voor de
patiënt kan zijn, hoe irreëel die ook lijkt. Bovendien hebben ze nu meer
begrip voor mensen met schizofrenie of begrijpen meer van de impact van de
ziekte, aldus het NIPO-onderzoek.
Noot voor de redactie,