Amnesty International
Home > Actueel > Persberichten > Versterk het politieapparaat om de mensenrechten te beschermen
Persbericht Amsterdam, 12 maart 2003
Afghanistan
Versterk het politieapparaat om de mensenrechten te beschermen
Afghanistan heeft dringend behoefte aan een goed functionerend
rechtssysteem om de mensenrechten te beschermen en te bevorderen.
Daarnaast is het ook nodig een goed functionerend politieapparaat te
ontwikkelen dat ten dienste kan staan van de bevolking. Dit is de
aanbeveling van Amnesty International in nieuw rapport dat vandaag in
Kabul wordt gepresenteerd: Afghanistan: wederopbouw van politie is
essentieel voor de bescherming van mensenrechten (Afghanistan: Police
reconstruction essential for the protection of human rights , ASA
11/003/2003).
In meer dan twintig jaar gewapende strijd, waarbij mensenrechten
voortdurend zijn geschonden, zijn het politieapparaat , het
gevangenis-systeem en de rechterlijke macht vrijwel vernietigd. Zij
bieden nauwelijks meer enige bescherming aan de Afghaanse bevolking.
Het is niet alleen zo dat de politie niet in staat is de bescherming
van mensenrechten in het land te garanderen, de politie is zelf ook
betrokken bij het plegen van mensenrechtenschendingen. Politiemensen
hebben zich schuldig hebben gemaakt aan marteling en mishandeling, in
het bijzonder bij ondervragingen, door onder meer het toedienen van
elektrische schokken.
De politie ziet zich geconfronteerd met een veelheid aan problemen. Er
is een groot gebrek aan noodzakelijke financiële middelen - salarissen
worden vaak niet uitbetaald, en op de kantoren ontbreken vaak zelfs
basis benodigdheden zoals pen en papier. Al met al zijn zij slecht
toegerust om hun dagelijks politietaken naar behoren vervullen en
daarbij de mensenrechten te respecteren. Het opzetten van een goed
functionerende politiestructuur wordt ernstig bemoeilijkt doordat er
geen behoorlijke training van politie plaatsvindt - ook niet met
betrekking tot de bescherming van mensenrechten - en daarbij komt dat
er in het geheel geen structuur bestaat dat mensen ter verantwoording
kunnen worden geroepen voor hun handelen. Zo kunnen schenders van
mensenrechten hun gang blijven gaan zonder dat zij daarvoor voor de
rechter gebracht worden en verantwoording moeten afleggen.
"Het is van zeer groot belang dat systemen worden ontwikkeld voor
verantwoording en rekenschap, opdat de nu al meer dan 20 jaar
bestaande cirkel van straffeloosheid in Afghanistan kan worden
doorbroken", zei Amnesty International .
De mensenrechtenorganisatie riep daarbij de internationale gemeenschap
op om meer steun te geven aan het opbouwen van een politieapparaat dat
mensenrechten centraal stelt. "Er is dringend aandacht nodig voor de
opbouw van een professionele politiemacht die de rechtsstaat in het
hele land versterkt. Dit behoort een prioriteit te zijn voor de
Afghaanse autoriteiten, maar zij kunnen dit niet op eigen kracht
alleen. De internationale gemeenschap moet essentiële financiële en
technische ondersteuning bieden, en zich voor langere tijd committeren
aan het proces van wederopbouw", zo benadrukte de organisatie.
"Er bestaat bij de bevolking nauwelijks vertrouwen in de politie. En
als de problemen, zoals wij die in ons rapport naar voren brengen,
niet op korte termijn worden aangepakt, zal dit wantrouwen alleen maar
groter worden', aldus Amnesty International.
Achtergrond:
Tijdens de internationale Donor Conferentie voor Afghanistan in Tokio
in januari 2002, stemde de Duitse regering op verzoek van de Afghaanse
interim regering ermee in een leidende rol te gaan vervullen bij de
ondersteuning van de opbouw van de Afghaanse politiemacht. Het Duitse
project heeft voor technische en financiële steun gezorgd, en
daarnaast is ervaring in het uitvoeren van politietaken ter
beschikking gesteld. En zo was het bijvoorbeeld mogelijk de
politieacademie in Kabul weer op poten te zetten, waar 1500
politiemensen getraind kunnen worden. Veel donoren, onder wie ook de
Verenigde Staten van Amerika, zijn geïnteresseerd in het ondersteunen
van training van politie. Maar veel andere belangrijke aspecten worden
niet opgepakt. Zo wordt geen aandacht besteed aan het creëren van
structuren waardoor politiemensen rekenschap moeten afleggen van hun
daden, en van mechanismen voor onafhankelijk onderzoek naar het
optreden van de politie.
Er is ongeveer 50.000 man politie in Afghanistan, maar zij
functioneren niet als een samenhangende civiele politiemacht. Velen
van hen zijn vroegere Mujaheddin strijders die zeer veel militaire
ervaring hebben maar weinig of geen professionele politietraining
hebben gehad. Hun loyaliteit ligt bij de machtige regionale leiders
met wie zij tegen de Taliban hebben gevochten. Deze leiders zijn erin
geslaagd in de provincie het machtsvacuüm te vullen dat met het
vertrek van de Taliban was ontstaan en zij hebben daar de macht in
handen. De centrale regering heeft alleen feitelijke macht in Kabul.
Veel van de vroegere Mujaheddin strijders waren een groot deel van hun
leven betrokken bij gewapende conflicten en zijn eraan gewend geraakt
straffeloos hun gang te kunnen gaan. Sommigen van hen zijn zonder
twijfel toegewijde politiebeambten. En al zijn dergelijke mensen in
het hele land te vinden, zij zijn wel in de minderheid, en hun positie
en rang zijn over het algemeen onvoldoende om effectief iets te kunnen
doen aan de ongelofelijke hoeveelheid problemen die de zo nodige
hervorming en professionalisering van het politieapparaat blokkeren.
Amnesty International afdeling Nederland