Dreigende oorlog zorgt voor spanning op school
Iraq Een dreigende oorlog tussen Amerika en Irak kan op scholen de
spanning tussen leerlingen doen oplopen. Als dat gebeurt, zal iedere
docent zich moeten afvragen wat hij er mee doet. Hoe draag je eraan
bij dat leerlingen hun betrokkenheid, woede of verdriet kunnen uiten?
Hoe kun je ervoor zorgen dat iedereen zich gehoord voelt, zonder dat
de boel uit de hand loopt? Een artikel van KPC-Groep
Hoe de dreigende oorlog bespreekbaar te maken in de klas
Aandachtspunten en overwegingen voor wie manieren zoekt om de
dreigende oorlog in het Midden Oosten met leerlingen te bespreken.
Je maakt deel uit van een team
* Bespreek met je collega's hoe zij spanningen onder hun leerlingen en
bij zichzelf ervaren. Kijk op wat voor manier je er op school mee
omgaat. Als de dreigende oorlog niet leeft onder leerlingen moet je je
afvragen of het zinvol is ze wel aan de orde te stellen.
* Als je spanningen merkt en die aan de orde stelt, doe dat dan op een
gestructureerde manier.
* Zorg ervoor dat er een vertrouwde plek is waar leerlingen kunnen
praten over wat hen bezighoudt met iemand die ze vertrouwen.
* Zorg dat er daarnaast plekken zijn waar leerlingen rust en afleiding
vinden en waar ze zich aan hun schoolwerk kunnen wijden.
Communiceer waardevrij
Een docent die over gevoelige situaties met leerlingen praat, wint aan
kracht als hij dat waardevrij doet. Als hij zijn mening buiten
beschouwing laat en zoekt naar wat zijn leerlingen drijft, zullen de
leerlingen dat als begripvol ervaren. Leerlingen die het merken dat
hun leerkracht een ander standpunt inneemt, zullen zich meer
geïsoleerd voelen.
Wees verbindend
Leerlingen kunnen het op essentiële punten totaal oneens met elkaar
zijn. Ze zullen vanuit hun emotie proberen die verschillen te
benadrukken. Het is goed wanneer zij in hun standpunt gehoord worden
en daar erkenning voor krijgen. Maar hoe ver meningen ook uit elkaar
kunnen liggen, ga er vanuit dat er altijd punten zijn waarover mensen
het wél met elkaar eens zijn. Bijvoorbeeld de waarde van een
mensenleven, en zeker een mensenleven van iemand met wie je je
verbonden voelt. Zorg er voor dat je zoekt naar overeenkomsten en
benoem deze raakvlakken.
Zoek naar wat mensen drijft
In discussies en conflicten die op scholen kunnen ontstaan, zullen
veel verwijten naar voren komen. 'De ander moet niet, kan niet, mag
niet...'. Het geeft verdieping aan de discussies wanneer al die
'nieten' worden omgezet in wat mensen wél zouden willen. 'Hoe zou jij
willen dat wereld in elkaar steekt? Hoe wil jij dat mensen wél met
elkaar omgaan?'
Waar hebben mensen in het hier en nu behoefte aan
Leerlingen realiseren zich dat zij geen invloed hebben op deze
conflicten. Dat leidt tot gevoelens van machteloos. Alleen praten over
oorlogen levert als je niet uitkijkt alleen maar meer frustratie op.
Belangrijke vragen dat te voorkomen zijn:
* Hoe willen jullie dat wij er hier in de klas mee omgaan?
* Hoe wil jij dat je klasgenoten met jou omgaan?
en als je dat weet, zou je hen dat hier willen vragen?
* Hoe kunnen wij met al onze verschillen in de groep met elkaar omgaan
dat iedereen daarbij zo goed mogelijk voelt?
Breng structuur aan in de discussie
Er zijn verschillende manieren om een gesprek ordelijk te laten
verlopen. Een paar mogelijkheden op een rij.
Werken met fiches
Iedere leerling krijgt drie fiches en iedere keer wanneer hij het
woord neemt, levert hij een fiche in. Bij grote groepen kun je werken
met een binnen- en een buitenkring, waarbij eerst de binnenkring
discussieert en de fiches inlevert, waarna de binnen-leerlingen naar
de buitenkring gaan en andersom.
De carrousel
De groep wordt verdeeld in een binnen- en een buitenkring. Iedere
leerling uit de binnenkring zit tegenover een leerling die in de
buitenkring zit. De leraar stelt een vraag en laat beide leerlingen
aan elkaar de vraag beantwoorden. Daarna schuiven de leerlingen
allemaal één plaats naar rechts, waardoor ze tegenover een ander
zitten. De tweede vraag volgt en wordt beantwoord. Deze werkwijze
geeft leerlingen gelegenheid om onder vier ogen in te gaan op het
thema en geeft de leerkracht overzicht.
Nadat een aantal vragen zo zijn beantwoord kan er een plenaire
nabespreking volgen.
Circulair redeneren
De docent geeft een leerling het woord en laat vervolgens een andere
leerling samenvatten wat hij gehoord heeft, waarna gecheckt wordt of
de spreker zich in de samenvatting kan vinden. Daarna levert de
'samenvatter' zijn bijdrage aan de discussie.
Als leerlingen onwennig of verbaasd op deze methodes reageren, dan kun
je zeggen dat je dat juist in het belang van het thema doet en dat het
voor jou belangrijk is iedereen zoveel mogelijk tot zijn recht te
laten komen. Op internationale conferenties worden deze technieken ook
gebruikt bij gevoelige discussies.