IP/03/293
Brussel, 27 februari 2003
Commissie keurt overname van Pharmacia door Pfizer voorwaardelijk goed
De Europese Commissie heeft haar goedkeuring gehecht aan de overname van Pharmacia Corporation (Pharmacia) door Pfizer Inc. (Pfizer) waardoor de grootste farmaceutische onderneming ter wereld tot stand komt. De goedkeuring kwam er na een onderzoek van een aantal behandelingsterreinen, zowel op het gebied van geneesmiddelen voor menselijk gebruik als voor de dierengezondheid, waar de transactie ernstige twijfels deed rijzen over de verenigbaarheid ervan met de gemeenschappelijke markt. In antwoord op de door de Commissie geformuleerde ernstige twijfels, zijn de partijen verbintenissen aangegaan om de concurrentieproblemen uit de weg te ruimen.
De transactie, zoals zij oorspronkelijk bij de Commissie was
aangemeld, gaf aanleiding tot ernstige concurrentieproblemen op het
gebied van de geneesmiddelen voor menselijk gebruik, meer in het
bijzonder, op de markten van G4B4 - Incontinentie, G4B3 - Erectiele
disfunctie en C2A - Pure antihypertensiva (van niet-kruiden
oorsprong), en, wat de dierengezondheid betreft, op de markt van orale
penicilline voor gezelschapsdieren, d.w.z. katten en honden. Bij haar
onderzoek van de farmaceuticamarkten gebruikt de Commissie het systeem
van de "anatomische therapeutische classificatie" (ATC), waarbij de
geneesmiddelen worden onderverdeeld in verschillende therapeutische
klassen. Het ATC-systeem heeft een hiërarchische structuur en bestaat
uit 16 categorieën (A, B, C, D, enz.), met elk tot vier niveaus. Het
eerste niveau (ATC 1) is het meest algemene en het vierde niveau (ATC
4) het meest gedetailleerde.
Op de markt van G4B3 - Erectiele disfunctie, verkoopt Pfizer het
succesgeneesmiddel Viagra en heeft zij een zeer sterke marktpositie -
van bijna 100% - in de EER. Hoewel geen concurrentieproblemen werden
vastgesteld op het niveau van de bestaande producten van de partijen,
vreesde de Commissie dat de toevoeging van de twee producten die
Pharmacia thans ontwikkelt, de bestaande sterke marktpositie van
Pfizer nog zou hebben verbeterd. De ongerustheid van de Commissie werd
nog vergroot door het feit dat Pfizer in de Verenigde Staten een
proces in verband met octrooien heeft aangespannen tegen een aantal
concurrenten die soortgelijke geneesmiddelen als Viagra ontwikkelen.
Hoewel het Europese octrooi van Pfizer door het Europees octrooibureau
ongeldig werd verklaard, heeft Pfizer tegen die beslissing beroep
aangetekend. De Commissie was van oordeel dat de ruimere dekking door
een octrooi in de Verenigde Staten en de hangende octrooizaak in
Europa onzekerheid veroorzaakt bij de concurrenten en de ontwikkeling
en toekomstige lancering van concurrerende producten ongunstig kan
beïnvloeden.
Op de markt van G4B4 - Incontinentie, beschikt Pharmacia over een
bestaand product, Detrusitol, voor de behandeling van een overactieve
blaas. De marktaandelen van Detrusitol zijn in de meeste lidstaten van
de EU zeer groot - van 40% tot bijna 100%. Pfizer is niet actief op de
markt maar heeft een mengproduct, Darifenacin, in het
fase-III-onderzoek. Aangezien er niet genoeg daadwerkelijke of
potentiële concurrentie bestaat, zou de toevoeging van het product van
Pfizer in ontwikkeling tot de bestaande sterke marktpositie van
Pharmacia hebben geleid tot ernstige twijfels op deze productmarkt.
Wat de markt van C2A - Pure antihypertensiva (van niet-kruiden
oorsprong) in Nederland betreft, zou de nieuwe eenheid een zeer sterke
machtspositie hebben veroverd, met een aanzienlijke verhoging van het
marktaandeel. Door de transactie zouden de nummers één en twee op de
markt worden samengesmolten, terwijl het aantal overblijvende
concurrenten uiterst klein zou zijn geweest. De Commissie meende dat
de transactie aanleiding zou hebben gegeven tot ernstige twijfels,
omdat Pfizer onlangs een nieuwe, octrooibeschermde versie van haar
belangrijkste product heeft uitgebracht en omdat de onderneming
nauwelijks concurrentie zou ondervinden van de overblijvende
concurrenten.
Wat de orale penicilline-antibiotica voor gezelschapsdieren in
Duitsland betreft, zouden de partijen een zeer groot gezamenlijk
marktaandeel hebben gekregen en zou de tweede grootste concurrent van
Pfizer uit de Duitse markt zijn gedrukt.
Teneinde de concurrentieproblemen uit de weg te ruimen, stelden de
partijen een reeks verbintenissen voor: op het gebied van de producten
tegen erectiele dysfunctie, stelden de partijen voor om de twee
producten van Pharmacia, de dopamine D2-receptor (PNU-142774E) en de
apomorfine hydrochloride neusspray, die door Pharmacia worden
ontwikkeld in samenwerking met Nastech Pharmaceutical Company, Inc.,
elders onder te brengen. Wat de markt van incontinentieproducten
betreft, stelden de partijen voor het fase III-product Darifenacin van
Pfizer wereldwijd af te stoten. Wat de pure antihypertensiva (van
niet-kruiden oorsprong) in Nederland betreft, stelden de partijen voor
de verkoop van Ketensin te stoppen en de rechten of activa over te
dragen aan de oorspronkelijke licentiegever of aan derden. Wat
tenslotte de dierengezondheid betreft, stelden de partijen voor het
Pharmacia-product Parkemoxin in Duitsland af te stoten.
De Commissie was van oordeel dat deze verbintenissen voldoende waren
om de concurrentieproblemen op te heffen. Derhalve heeft zij de
concentratie, op voorwaarde dat de aangeboden verbintenissen ten volle
worden nageleefd, verenigbaar met de gemeenschappelijke markt
verklaard.
Samenwerking met andere antitrustautoriteiten
Overeenkomstig de bilaterale overeenkomst van 1991 betreffende
samenwerking in mededingingszaken tussen de Europese Commissie en de
Verenigde Staten van Amerika heeft de Europese Commissie nauw
samengewerkt met de Federal Trade Commission (FTC) bij de analyse van
een aantal kwesties, met name op de gebieden incontinentie en
erectiele dysfunctie, waarvoor de partijen hebben toegezegd op
wereldwijde schaal productiemiddelen af te stoten. Het onderzoek van
de zaak in de Verenigde Staten is nog niet afgerond en het besluit van
de Commissie in deze zaak doet geen afbreuk aan het resultaat van de
beoordeling in de Verenigde Staten.