UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK ADAM
Kijkspel van handschriften in Amsterdam
Geschreven, getekend en geschilderd
Bijzondere handschriften van de 9de tot en met de 20ste eeuw in de
Universiteitsbibliotheek Amsterdam (UvA)
In de tentoonstellingszaal van de Universiteitsbibliotheek aan het
Singel is tot en met 14 maart 2003 een selectie te zien uit haar grote
verzameling geschreven, getekende of geschilderde handschriften. De
expositie wordt gehouden ter gelegenheid van de Tweede Conferentie van
Europese Handschriftenconservatoren.
Wat zijn 'handschriften'? Vóór de uitvinding van de boekdrukkunst,
omstreeks 1450, werden boeken met de hand vervaardigd: de tekst werd
met de hand geschreven, illustraties werden één voor één aangebracht
en ook het binden was handwerk. Deze geheel met de hand gemaakte
boeken worden aangeduid met de term 'handschriften'. Pas later werd
het productieproces van het boek gemechaniseerd: eerst het drukken op
een drukpers, vervolgens het opnemen van houtsneden en gravures en
tenslotte werd ook het maken van een band machinewerk. Maar ook ten
tijde van het gedrukte boek bleven er 'handschriften' gemaakt worden.
Daarbij gaat het vaak om teksten die drukkers niet interessant vonden
om op de markt te brengen en waarvan een liefhebber dus eigenhandig
een kopie moest (laten) maken; dat gebeurde tot de komst van het
fotokopieerapparaat in de twintigste eeuw. Andere bekende vormen van
handschriften zijn natuurlijk dagboeken en reisjournaals. Verder zijn
muziekstukken, tekeningen van bijvoorbeeld mensen, dieren en planten
in principe handwerk. Brieven van geleerden, kunstenaars, politici
enzovoort en geschreven of getypte manuscripten - kladversies en
verbeterde tussenstadia - van dichters en prozaschrijvers vormen
aparte categorieën. Al deze stukken vallen óók onder de term
'handschriften'.
Te zien zijn onder meer een karolingisch handschrift (dus uit de tijd
van Karel de Grote 742-814 ), middeleeuwse boeken met fraaie
miniaturen, verzamelingen aquarellen van planten in de Hortus
Botanicus van Amsterdam uit omstreeks 1700, een partituur van
Beethovens Sonate voor cello en klavier, met correcties van de
componist, anatomische tekeningen van de beroemde arts Petrus Camper
uit de achttiende eeuw. Maar ook moderner materiaal, zoals de
ontwerpen voor de Lexicon, de drukletter van Bram de Does, waarin
tegenwoordig NRC Handelsblad wordt gedrukt. Sommige van deze
handschriften zijn met de ganzenveer geschreven, andere zijn gemaakt
met de pen en weer andere stukken zijn met een penseel vervaardigd.
tentoonstelling: Geschreven, getekend en geschilderd: Bijzondere
handschriften van de 9de tot en met de 20ste eeuw in de
Universiteitsbibliotheek Amsterdam (UvA)
samenstelling: dr. Jos A.A.A. Biemans, conservator handschriften UB
periode: tot en met 14 maart 2003
plaats: tentoonstellingszaal UB, Singel 425, Amsterdam, tel 020-525
2143
openingstijden: van 13.00-17.00 uur; toegang: gratis
nadere informatie: www.uba.uva.nl/actueel/tentoonstellingen.cfm
Petra Herweijer & Monique Kooijmans, In -& Externe Communicatie UB,
tel. 020-525 2054/3601; e-mail: herweijer@uba.uva.nl en
kooijmans@uba.uva.nl en Jos Biemans, tel. 020-525 2476;
biemans@uba.uva.nl
27 feb 03 10:42