Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
uw brief van
uw kenmerk
ons kenmerk
DN. 2003/420
datum
18-02-2003
onderwerp
Ontwerplijst met Habitatrichtlijngebieden voor afrondende aanmelding
bij Europese Commissie
TRC 2003/1212
bijlagen
1
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u informatie toekomen met betrekking tot een voorstel
voor de afrondende aanmelding van de Nederlandse bijdrage aan de
Europese lijst van Habitatrichtlijn-gebieden, de zogenoemde
communautaire lijst. De Europese Commissie heeft kenbaar gemaakt
uiterlijk in april 2003 een definitief Nederlands voorstel voor deze
lijst van gebieden te willen ontvangen. Hiermee kan de Nederlandse
bijdrage aan Natura 2000, het Europees netwerk van beschermde
natuurgebieden, worden afgerond. De bijdrage in de vorm van de
Vogelrichtlijngebieden is nagenoeg afgerond.
Bijgaande ontwerplijst met gebieden is vastgesteld in de Ministerraad
van 14 februari jongstleden. Met deze lijst van gebieden wordt in
voldoende mate tegemoetgekomen aan de verwachtingen van de Europese
Commissie. Voor alle habitattypen en soorten waarvoor Nederland
verantwoordelijk is, worden juist voldoende gebieden aangemeld.
Alvorens de lijst definitief vast te stellen in het kabinet wil ik
eerst de reactie van betrokkenen vernemen. Hiertoe worden de
ontwerplijst met gebieden, de onderbouwing en de kaarten van de
gebieden van 19 februari tot en met 18 maart 2003 ter inzage gelegd.
Ten einde u adequaat te informeren, volgt hieronder een korte
toelichting op de volgende onderwerpen:
1. wat vraagt de Habitatrichtlijn van Nederland;
2. voorbereiding van aanmelding;
3. hoofdlijnen van de selectie;
4. welke gebieden op de ontwerplijst.
datum
18-02-2003
kenmerk
DN. 2003/420
bijlage
1. wat vraagt de Habitatrichtlijn van Nederland?
De Europese Habitatrichtlijn heeft als doel de biodiversiteit in
de Europese Unie in stand te houden. Meer specifiek richt deze
richtlijn zich op de instandhouding van natuurlijke habitats en de
wilde flora en fauna op het Europese grondgebied. Een belangrijk
middel om deze doelen te bereiken, is het aanwijzen van
Habitatrichtlijngebieden door de lidstaten. Deze gebieden dienen
dan vervolgens beschermd en beheerd te worden.
Het aanwijzingstraject bestaat uit drie stappen:
1. aanmelding van de gebieden in Brussel (april 2003), in de
vorm van een database met gebiedsinformatie en kaarten;
2. vaststellen van de communautaire lijst van gebieden door de
Europese Commissie, met instemming van de lidstaten;
3. definitieve aanwijzing van de Nederlandse
Habitatrichtlijngebieden door de minister van LNV.
Nederland heeft tot nu toe (in 1996 en 1998) reeds 76 gebieden
aangemeld in Brussel voor de communautaire lijst van
Habitatrichtlijngebieden. De aanmeldingen tot nu toe zijn door de
Europese Commissie op basis van een rapportage van het European
Topic Centre (ETC) tijdens zogenoemde Atlantische biogeografische
seminars beoordeeld.
Daaruit is gebleken dat Nederland voor een aantal typen
natuurlijke habitats en voor vrij veel soorten onvoldoende
gebieden heeft aangemeld én dat voor een aantal typen en soorten
aanvullingen in de database nodig zijn. Dit betreft ook
habitattypen en soorten waarvoor Nederland een bijzondere
verantwoordelijkheid heeft (onder meer de zogeheten prioritaire
habitats en soorten).
Brussel verwacht van Nederland dat:
+ de database van de aangemelde gebieden (inclusief de bij te
voegen kaarten) volledige en ge-update informatie bevat;
+ voor een aantal habitattypen en soorten gebieden uitgebreid
worden dan wel dat aanvullende gebieden aangemeld worden.
In aanvulling op de conclusies van de biogeografische seminars
heeft de Europese Commissie in een afzonderlijke notitie recent
aangegeven dat vaargeulen een onlosmakelijk onderdeel vormen van
het habitattype 'estuaria'.
2. voorbereiding van aanmelding
Vanuit de gedachte dat Brussel vraagt om een wetenschappelijk goed
onderbouwde lijst en vanuit de gedachte om tot een zo compact
mogelijke, doch volledige, afronding van de lijst te komen, heb ik
Alterra gevraagd om op basis van de best beschikbare informatie
met een conceptvoorstel te komen. Tevens zijn de criteria voor
selectie en begrenzing van de gebieden nader uitgewerkt. Hierbij
zijn betrokken de uitkomsten van de Atlantische biogeografische
seminars en relevante andere Brusselse informatiebronnen.
Om tot een coherente, afrondende en door Brussel alsmede
betrokkenen niet weerlegbare lijst te komen, zijn tevens de
gebieden die al eerder in Brussel zijn aangemeld opnieuw
beoordeeld.
Nieuwe kennis met name wat betreft verspreiding en inzicht in
plantengemeenschappen is sinds de eerdere aanmelding beschikbaar
gekomen. Dit geldt ook voor wat betreft de verspreiding van
soorten.
3. hoofdlijnen van de selectie
selectiemethodiek
De ontwerplijst van gebieden is totstandgekomen na een zorgvuldige
selectie, op basis van ecologische criteria. Deze selectiecriteria
zijn gebaseerd op de Habitatrichtlijn en op de nadere invulling
die daaraan door de Commissie in Europees verband is gegeven.
De selectiecriteria zijn in twee stappen toegepast. Ten eerste:
voor ieder habitattype en voor iedere soort waarvoor Nederland een
verantwoordelijkheid heeft, die op de zogenoemde referentielijst
staan, zijn de belangrijkste gebieden geselecteerd. Voor
prioritaire habitattypen en prioritaire soorten wordt een hoger
aantal gebieden gehanteerd dan voor niet-prioritaire typen en
soorten. In de tweede stap is vastgesteld of daarmee voldoende
oppervlakte per habitattype of soort wordt aangemeld. De norm
hiervoor verschilt per habitattype en per soort, afhankelijk van
de mate waarin de soort onder druk staat en de mate waarin
bescherming nodig is. Bovendien is bekeken of de geografische
spreiding over Nederland evenwichtig is en of er voldoende wordt
aangesloten bij Natura 2000 gebieden over de grens.
De gehanteerde selectiemethode betekent dat één gebied voor
meerdere habittattypen en/of soorten het belangrijkste gebied kan
zijn. In de regel geldt ook dat niet alle gebieden waar deze
habitattypen en soorten voorkomen worden voorgesteld als Natura
2000 gebied.
Bij de begrenzing van de gebieden is scherp gekeken naar het
voorkomen van de waarden waarvoor het gebied wordt geselecteerd of
aangemeld en de mate waarin een bijdrage kan worden geleverd aan
voldoende oppervlak. Verder is de begrenzing zoveel mogelijk
aangepast aan de bestaande begrenzingen van beschermde
natuurmonumenten, bestaande Vogelrichtlijngebieden, Ecologische
hoofdstructuur en eigendomssituatie van terreinbeherende
organisaties.
keuzes bij de selectie
Ten opzichte van de eerdere aanmeldingen is in het bijzonder het
inzicht in het voorkomen en de kwaliteit van habitattypen en
leefgebieden van de soorten verbeterd. Voor een aantal soorten
(onder andere Zeggekorfslak) zijn pas sinds de vorige aanmeldingen
verspreidingsgegevens bekend geworden.
Op basis van de Habitatrichtlijn en de daarop gebaseerde
jurisprudentie dient de selectie van gebieden gebaseerd te zijn op
ecologische criteria. Dit betekent dat bij de selectie strikt
genomen geen ruimte voor een afweging tussen ecologische en
sociaal-economische belangen bestaat.
Voor een aantal habitattypen en soorten is er keuze omdat er
voldoende gebieden van vergelijkbare kwaliteit en areaal
('belangrijkste gebieden') zijn. Dit betekent dat er meer
mogelijkheden zijn om een voldoende dekkingspercentage en
voldoende geografische spreiding te verkrijgen. Dit geldt
bijvoorbeeld voor het habitattype droge heide en voor het
habitattype Eikenhaagbeukenbossen. Met het oog op een zo compact
mogelijke lijst van gebieden, is waar mogelijk in deze gevallen
tevens de keuze gemaakt om een gebied te kiezen dat ook om andere
redenen al geselecteerd is.
Voor een aantal habitattypen en soorten is er voor gekozen om géén
afzonderlijke gebieden te selecteren, maar om reeds aangemelde
gebieden zodanig te begrenzen dat voldoende oppervlak wordt
verkregen. Voor een aantal habitattypen en soorten is geen
keuzeruimte omdat slechts één of twee gebieden in Nederland zijn
waar het type of de soort voorkomen.
4. welke gebieden op de ontwerplijst?
Op de ontwerplijst staan 134 gebieden, waaronder 56 nieuwe
gebieden. De al eerder aangemelde gebieden zijn soms uitgebreid,
sommige gebieden zijn kleiner geworden en 4 gebieden staan niet
meer op de lijst.
Hectares
+ Het totale areaal van Habitatrichtlijngebieden wordt 741.465
ha (een toename van 46.417 ha).
+ Uitbreiding van al eerder aangemelde gebieden: 70.545 ha.
+ Areaal van nieuwe gebieden: 24.836 ha.
+ Areaal van (delen) van gebieden die afvallen: 48.965 ha.
Gebiedsomschrijvingen
+ De uitbreiding van de gebieden betreft vooral de
Rijkswateren. De vaargeulen van de Waddenzee,
Noordzeekustzone en de Westerschelde zijn aan de aanmelding
toegevoegd. De Veluwe is uitgebreid met de militaire
terreinen.
+ De nieuwe gebieden betreffen vooral gebieden voor
karakteristieke Nederlandse typen natuurlijke habitats en
soorten, zoals natte heides en blauwgraslanden en voor
soorten als de noordse woelmuis, waar Nederland een
bijzondere verantwoordelijkheid voor heeft.
+ Voor een aantal gebieden is op basis van de best beschikbare
informatie de begrenzing aangepast én zijn de gebieden
kleiner gemaakt.
+ Vier gebieden vallen af omdat de habitattypen waarvoor deze
gebieden aangemeld waren hier niet in voldoende mate van
instandhouding aanwezig zijn.
Overlap met Vogelrichtlijn e.a.
+ 640.086 ha Habitatrichtlijngebieden vallen samen met
Vogelrichtlijngebied.
+ Voor de Rijkswateren is de overlap met de
Vogelrichtlijngebieden meer dan 95%, voor het land ligt dit
percentage op ongeveer 75%. De overlap met de Ecologische
Hoofdstructuur is groter dan 95%.
De rechtsgevolgen voor de burger zijn dat de waarden toereikend
beschermd en beheerd moeten worden. Door de grote samenloop met de
Ecologische Hoofdstructuur geeft dat als regel geen extra
gebruiksbeperking. Vanwege de zogenaamde externe werking zijn er,
bijvoorbeeld met betrekking tot de ammoniakinvloeden, problemen te
verwachten voor grondgebruikers. Ik ben bezig die problemen te
inventariseren en te verhelderen.
Erop vertrouwend u voldoende te hebben geïnformeerd,
De minister van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij,
dr. C.P. Veerman
Bijlage:
Kaart ontwerplijst aan te melden Habitatrichtlijngebieden
(PDF-formaat, 488 Kb)
Voor downloaden van PDF-bestanden:
Zie het origineel
http://www.minlnv.nl/infomart...2003/par03037.htm
.
---