ECOFYS
Rekenkamer neemt glastuinbouw in houdgreep
Persbericht 17 februari 2003
In glastuinbouwbedrijven wordt in ruime mate gebruik gemaakt van
fiscale stimulansen om energiebesparende investeringen mogelijk te
maken. Deze stimulansen leiden echter niet tot een efficiënter gebruik
van energie.
Dit is één van de verrassende conclusies van de Algemene Rekenkamer,
die de effectiviteit van het energiebesparingsbeleid heeft onderzocht.
Andere conclusies zijn, dat modernere glasopstanden wel en dat het
gebruik van een energiescherm niet tot een lager energiegebruik
leiden. Dat het gebruik van een energiescherm niet bijdraagt aan het
terugdringen van energiegebruik is voor ons onbegrijpelijk. Een
mogelijke verklaring hiervoor is de definiëring van energieverbruik
van de Rekenkamer namelijk als het quotiënt van het primaire
energiegebruik en de voor prijsstijging gecorrigeerde omzet. Met deze
definitie in gedachten hebben dalende prijzen dus een negatieve
invloed op het energiegebruik per eenheid product, terwijl het
energiegebruik per kg product zich wel positief kan ontwikkelen.
Een voorbeeld.
Stel, een tuinder met een nieuwe glasopstand schakelt over van de
losse naar de duurdere trostomaat. Hij kan op deze wijze zonder zijn
energieverbruik te laten dalen wel een lager energieverbruik niveau
per eenheid product realiseren. De Rekenkamer wijst in haar conclusies
deze verbetering toe aan het in gebruik nemen van een nieuwe
glasopstand; een conclusie die wij voorbarig achten. Verder zijn wij
van mening, dat de woordvoerders van het onderzoek zich meer
terughoudend hadden moeten opstellen vanwege de weinig eenduidige
opzet van het onderzoek en beperkte omvang van de onderzoeksgroep.
De laatste jaren doen zich in de glastuinbouw enorme kansen voor,
waarin de warmtepomp, al dan niet gecombineerd met ondergrondse koude-
en warmteopslag, een belangrijke rol vervult. Deze combinatie maakt
(bijvoorbeeld) een zogenoemde gesloten kas mogelijk, waarbij de
beluchtingramen het jaarrond gesloten blijven. Uit een praktijkproef
met tomaat in de gesloten kas, uitgevoerd in 2000 - 2002, kan worden
afgeleid, dat de energie-efficiency (energieverbruik per kg losse
tomaat) ten opzichte van 2002 met maar liefst 30% verbetert: 20%
productieverhoging met 20% lager energieverbruik op 3 ha.
eilandbedrijf.
Onderzoek in deze gesloten kas heeft verder aangetoond, dat het
verbruik van gewasbeschermingsmiddelen drastisch verminderde. Voor het
opschalen naar een realistische bedrijfssituatie volgt uit
berekeningen, dat het overschot aan opgeslagen warmte op jaarbasis in
1 ha. gesloten kas gebruikt kan worden voor circa 2 ha. omringende
traditionele kas. De in totaal 3 ha. zullen derhalve 30 - 35% besparen
op primaire energie!
Het benutten van deze enorme kansen in de traditionele glastuinbouw
veronderstelt een lange termijn beleid, waarin fiscale maatregelen een
ondersteunende functie vervullen. Het is opvallend te moeten
vaststellen, dat onderzoekers van de Algemene Rekenkamer met hun
conclusies impliciet inhaken op de actualiteit van een afnemende
fiscale ruimte, die nu eenmaal ontstaat in een teruglopende
economie.
De Nederlandse glastuinbouw heeft voor de nationale economie een
belangrijke rol en over de gehele wereld een imposante naam verworven.
Met belangstelling volgt men de energiebesparende effecten, die het
gevolg zijn van een groter aandeel van duurzame energietechnieken in
de glastuinbouw. Om deze technieken tot verdere wasdom te laten komen,
is een langjarige en stabiele fiscale steun onontbeerlijk als
voorwaarde voor latere groei.