Vlaamse regering
PERSMEDEDELING VAN DE VLAAMSE REGERING VERGADERING VAN VRIJDAG 7 FEBRUARI 2003
Voorontwerp van Decreet Integraal Waterbeheer wordt wapen tegen overstromingen
De Vlaamse regering heeft op voorstel van Vlaams minister van Leefmilieu en Landbouw Vera DUA, het voorontwerp van decreet Integraal Waterbeheer principieel goedgekeurd. Vlaams minister Steve STEVAERT en Vlaams minister Dirk VAN MECHELEN zijn mede-ondertekenaars. Dit voorontwerp van decreet moet de basis vormen van een daadwerkelijke trendbreuk in de aanpak van de waterproblematiek in Vlaanderen en leiden tot een duurzaam waterbeleid. Het voorziet dat er, als wapen in de strijd tegen
wateroverlast en overstromingen, 'ruimte voor water' wordt gecreëerd. Ook een betere waterkwaliteit en een vrijwaring van de watervoorraden worden beoogd. Een aanpak vanaf de basis is daarbij essentieel. Meteen biedt het voorontwerp van decreet ook directe oplossingen voor door waterlast getroffen burgers. Pro-actief zal de 'watertoets' ervoor zorgen dat niet langer mag gebouwd worden in overstromingsgevoelige gebieden. Bovendien krijgen burgers die in overstromingsgevoelige gebieden wonen het recht om onteigend te worden. De overheid legt zich daartoe een aankoopplicht op.
1. Ruimte voor water als wapen tegen overstromingen
Eeuwenlang probeerde de mens waterlopen in een keurslijf
te dwingen. Water moest door een riolering, in een
kanaal. Bij gevaar kwam er een dijk. Eeuwenlang zorgde
dat voor een vals veiligheidsgevoel. Wanneer nét die ene
zware bui valt, kunnen de rioleringen en de dijken het
niet meer aan en zitten de burgers weer met een
overstroming. De toename van verharde oppervlakten maakt
bovendien dat het regenwater op die plaatsen niet langer
de grond in kan en dus meer water sneller in de
waterlopen terechtkomt. Wat het overstromingsgevaar nog
vergroot. Tegen overstromingen rest slechts één
mogelijkheid: ruimte bieden voor water. Het creëren van
gecontroleerde overstromingsgebieden en wachtbekkens op
plaatsen waar de minste schade wordt berokkend, is
essentieel. Prioritair investeren in deze 'ruimte voor
water' is de opdracht voor de komende jaren.
Het voorontwerp van decreet Integraal Waterbeheer
voorziet dat de nodige ruimte voor water planmatig wordt
vastgelegd. Zo kunnen bredere oeverzones en
overstromingsgebieden worden aangeduid in
(deel)bekkenbeheersplannen. Bovendien is er een koppeling
voorzien met de ruimtelijke ordening: de
overstromingsgebieden die in de plannen worden aangeduid,
moeten verankerd worden via ruimtelijke uitvoerings-
plannen. Dit zal ervoor zorgen dat de waterlopen opnieuw
ruimte krijgen om, als het nodig is, hun natuurlijk
overstromingsgebied te benutten, waardoor woongebieden
beter gevrijwaard worden.
2. Oprichting Waterschappen
Het voorontwerp van decreet Integraal Waterbeheer maakt
komaf met een administratieve versnippering van het
Waterbeheer. In de toekomst wordt dat waterbeheer
georganiseerd per waterbekken. Vlaanderen telt elf
waterbekkens die samen het hele grondgebied bestrijken.
Per bekken komt er een bekkenbeheersplan. Voor het
Netebekken is dat plan eind dit jaar klaar, voor het
Ijzer- en het Denderbekken tegen ten laatste 2004. Voor
de overige bekkens is dat eind 2006.
De Polders en Wateringen worden vervangen door
Waterschappen die het ganse Vlaamse grondgebied zullen
omvatten. Deze Waterschappen zullen op het terrein het
waterbeheer uitvoeren in overeenstemming met het beleid
dat voor het bekken is uitgestippeld. Alle Waterschappen
moeten in heel Vlaanderen tegen ten laatste 2009 actief
zijn.
Die bekkenbesturen en waterschappen moeten ervoor zorgen
dat het waterbeheer in Vlaanderen efficiënter verloopt en
het algemeen belang dient. Om dat te bereiken wordt de
samenwerking tussen de waterbeheerders (Vlaamse overheid,
provincies en gemeenten) fors aangezwengeld.
3. Watertoets
Het voorontwerp van decreet voorziet in de invoering van
een watertoets: in de toekomst mag het niet meer gebeuren
dat burgers dure bouwgronden kopen in
overstromingsgevoelige gebieden. Bebouwingen en
verkavelingen zullen getoetst worden aan het
overstromingsgevaar. De watertoets moet ervoor zorgen dat
niet langer woningen of bedrijfsgebouwen kunnen worden
opgetrokken in overstromingsgevoelige gebieden. Zo wordt
de burger pro-actief beschermd tegen mogelijke
waterellende.
4. Recht op onteigening
Burgers krijgen met dit voorontwerp van decreet het recht
om onteigend te worden. Burgers die in een oeverzone of
een overstromingsgebied regelmatig slachtoffer worden van
wateroverlast kunnen aan de overheid vragen om onteigend
te worden. De Vlaamse overheid legt zich in deze een
aankoopplicht op.
5. Anders omgaan met water
Het voorontwerp van decreet bepaalt de doelstellingen die
de verschillende waterbeheerders moeten nastreven.
Vooreerst is er de bescherming van de kwaliteit van het
oppervlaktewater, het grondwater en alle natuurelementen
in en om het water. Het voorkomen van verontreiniging is
hierbij essentieel. Ook het duurzaam omgaan met de
watervoorraden, door een spaarzaam watergebruik, staat op
het programma. De wijze waarop we met water omgaan, wordt
totaal anders: de problemen van wateroverlast moeten aan
de bron worden opgevangen, namelijk daar waar de regen
valt. Groendaken, regenwaterputten, infiltratievoor-
zieningen, afkoppeling van verharde oppervlakken,
gescheiden afvoer van regenwater en afvalwater, het
opnieuw gebruiken van grachten,. allemaal maatregelen die
er kunnen toe bijdragen dat het regenwater minder en
trager naar de waterlopen toestroomt. Ook erosie moet
systematisch aangepakt worden, omdat niet alleen de
kostbare, vruchtbare bodem wegspoelt, maar ook de
waterlopen sneller dichtslibben zodat er vaker geruimd
moet worden.
6. Bronnen van inspiratie
Naar aanleiding van de principiële goedkeuring van het
voorontwerp van decreet Integraal Waterbeheer heeft het
Vlaams Integraal Wateroverleg (VIWC), op vraag van Vlaams
minister Vera Dua, de brochure "Ruimte voor water,
Bronnen van Inspiratie" gepubliceerd. Deze publicatie
toont 15 projecten van degelijk waterbeheer in
Vlaanderen. Projecten waarbij getracht wordt het behoud
en herstel van het watersysteem te verzoenen met het
gebruik ervan door de mens, rekening houdend met de
behoeften van de komende generaties. De in de brochure
beschreven projecten tonen meteen dat de Vlaamse overheid
niet heeft gewacht op het voorontwerp van decreet om het
concept "integraal waterbeheer" reeds toe te passen in
haar beleid. Tijdens de overstromingen van begin dit
jaar bleek dat, daar waar de filosofie van het nieuwe
voorontwerp van decreet reeds in de praktijk wordt
toegepast, de overstromingen succesvoller kunnen worden
aangepakt.
Het voorontwerp van decreet wordt nog voor advies
voorgelegd aan de Raad van State.
persinfo : Ann Bats, woordvoerster van
minister Dua - tel. 02 553 27 81
e-mail: persdienst.dua@vlaanderen.be