21 jan 2003
Nummer 7 21 januari 2003
Introvert, neurotisch of onzeker? Blijf dan liever vrijgezel!
Ben je introvert, neurotisch of onzeker? Blijf dan liever
vrijgezel, want met deze persoonlijkheidseigenschappen ben je bijna
verzekerd van een slechte relatie. De problemen die deze
eigenschappen in een relatie veroorzaken, komen vaak pas aan de
oppervlakte als de roze wolk van verliefdheid is opgetrokken.
Volgens psycholoog Dick Barelds is hier niets aan te doen. "Je kunt
de persoonlijkheid van je partner niet veranderen. Leer ermee leven
of ga uit elkaar." Hij onderzocht de invloed van
persoonlijkheidseigenschappen op intieme relaties en promoveert op
3 februari 2003 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Vragenlijsten
Verschillen onbelangrijk
Ongrijpbaar
Stress
Curriculum Vitae
Noot voor de pers
Mensen denken vaak dat ze hun relatie kunnen verbeteren door zelf
te veranderen of door hun partner te veranderen. Dat is volgens
Barelds erg moeilijk. "Persoonlijkheid is redelijk stabiel in de
tijd en deels zelfs overerfbaar. Je kunt iemand die bijvoorbeeld
neurotisch is niet zomaar veranderen. Je kunt wel leren om beter
met elkaar te communiceren. Een vrij nieuwe stroming in de
relatietherapie gaat ervan uit dat je beter kunt accepteren dat je
partner nu eenmaal zo is. Je leert ermee te leven of je stopt
ermee."
Vragenlijsten
Dick Barelds legde voor zijn onderzoek verschillende vragenlijsten
voor aan grote groepen heteroseksuele samenwonende en getrouwde
stellen uit de algemene bevolking. Voor het meten van de
relatiekwaliteit stelde hij de Groningse Intimiteitsvragenlijst
samen. Vervolgens gebruikte hij twee bestaande vragenlijsten, de
Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst en de Five-Factor
Personality Inventory, bij zijn onderzoek naar de
persoonlijkheidseigenschappen van mensen. Om zijn conclusies te
controleren legde hij beide persoonlijkheidsvragenlijsten ook voor
aan een groep patiënten, allen mensen met ernstige
relatieproblemen. "De meest opvallende conclusie is dat wanneer een
van beide partners neurotisch of introvert is of beschikt over een
lage zelfwaardering, dit bijna altijd leidt tot een slechte
relatie. De deelnemers van de patiëntengroep bleken inderdaad heel
hoog te scoren op deze eigenschappen."
Verschillen onbelangrijk
Een andere opvallende uitkomst is dat het niet van belang is voor
de kwaliteit van een intieme relatie of partners wat betreft
persoonlijkheid op elkaar lijken. Er blijkt vrijwel geen verband te
zijn tussen de persoonlijkheid van partners. Dat wil zeggen dat er
zowel stellen zijn die wel op elkaar lijken als stellen die niet op
elkaar lijken. Dat verbaast Barelds niets: "Dit blijkt ook uit
Amerikaans onderzoek naar tweelingen. Eeneiige tweelingen die wat
betreft persoonlijkheid veel op elkaar leken, bleken totaal
verschillende partners te hebben. Wat je wel ziet is dat partners
die allebei heel vriendelijk zijn een extra goede relatie hebben.
Hetzelfde geldt voor partners die beschikken over een hoge
zelfwaardering. Andersom zijn relaties van twee introverte partners
vaak extra slecht." Partners lijken wel op elkaar wat betreft
intelligentie, attitudes en uiterlijk. "Mensen hebben vaak een
partner die ongeveer net zo aantrekkelijk is als zij zelf. Ook
hebben ze vaak dezelfde mening over zaken."
Ongrijpbaar
Bij de keuze van een partner lijken mensen niet of nauwelijks te
letten op de persoonlijkheidseigenschappen van de ander. "Al zeggen
mensen achteraf vaak dat ze op iemand vielen vanwege zijn
fantastische persoonlijkheid", zegt Barelds. "Partnerkeuze is
ongrijpbaar. Er hangt heel veel af van de context: wie kom je waar
tegen? Heb je gemeenschappelijke interesses of voel je je
aangetrokken tot iemands uiterlijk of kleding? Beschikbaarheid
speelt ook een belangrijke rol. Zet mannen en vrouwen maar samen op
een eiland. Dan bloeien de relaties op. Denk bijvoorbeeld terug aan
de verwikkelingen in het Big Brother-huis. Als de vonk eenmaal is
overgeslagen en er is sprake van een relatie, dan pas zien mensen
wat voor persoonlijkheid de ander heeft."
Stress
Inmiddels is Barelds bezig met een vervolgonderzoek. "Ik onderzoek
nu hoe persoonlijkheidseigenschappen de relatie beïnvloeden via
stress. Neurotische mensen ervaren veel meer stress in het
dagelijks leven dan andere mensen. Ook hebben ze de neiging om zich
terug te trekken in plaats van de problemen actief aan te pakken.
Introverte mensen potten problemen juist vaak op en ervaren
daardoor weer extra stress. Door te beschrijven hoe mensen met
stress omgaan, kun je bepalen op welke manier bepaalde
persoonlijkheidseigenschappen de relatie beïnvloeden. Daarnaast ben
ik bezig met een onderzoek naar homoseksuele relaties."
Curriculum Vitae
Drs. Dick Barelds (Emmen, januari 1973) studeerde psychologie aan
de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn
promotieonderzoek bij de onderzoeksschool Experimentele
Psychopathologie en de vakgroep Psychologie, afdeling Klinische
Psychologie van de RUG. Hij is inmiddels werkzaam als Universitair
Docent Testpsychologie bij de afdeling Differentiële en
Persoonlijkheidspsychologie van de RUG. Dick Barelds promoveert tot
doctor in de Psychologische, Pedagogische en Sociale Wetenschappen
bij prof.dr. C.P.D.R. Schaap en prof.dr. A.P. Buunk. Dr. F. Luteijn
is co-promotor. De titel van het proefschrift luidt: Personality in
intimate relationships. Het proefschrift verschijnt in eigen beheer
onder ISBN-nummer 90-9016507-X en kost 15.
Noot voor de pers
Informatie: Dick Barelds, telefoon (050)363 76 13 (werk), e-mail:
d.barelds@ppsw.rug.nl