NMA
NMa presenteert NMa Jaarbericht 2002 op nieuwe website
De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) presenteert vandaag op
haar vernieuwde website (www.nmanet.nl) de voorlopige kerngegevens
over 2002. In dit jaarbericht een overzicht van de activiteiten van de
NMa in 2002.
Sancties
De NMa heeft in 2002 in zes zaken boetes voor bijna EUR 100 miljoen
opgelegd. In december legde de NMa een boete op voor de kartelafspraak
tussen de vijf mobiele telefonieoperators om tegelijkertijd de
kortingen voor abonnementen met telefoon af te schaffen. De NMa legde
in 2002 ook boetes op voor een systeem van uitsluiting en
leveringsweigering in de diergeneesmiddelenhandel en voor een door
Texaco gecoördineerde kortingsactie tegen de komst van een
Tango-tankstation in Nijmegen. De bij deze overtredingen betrokken
ondernemingen zijn in bezwaar gegaan tegen de boetes. Voor de
telefonieoperators is de termijn van zes weken waarbinnen bezwaar kan
worden aangetekend nog niet verstreken. In het kader van het
concentratietoezicht werd een boete opgelegd wegens het overtreden van
voorschriften die waren verbonden aan de vergunning voor de fusie tot
Essent in 1999. Aan enkele bouwondernemingen zijn boetes opgelegd
vanwege de weigering op onderdelen mee te werken aan het onderzoek van
de NMa.
DTe legde in 2002 een last onder dwangsom op aan
elektriciteitsproducent E.on vanwege de weigering om opgevraagde
gegevens over prijsstijgingen te leveren.
Rapporten
In negen gevallen legde de NMa de verdenking van de overtreding van
het kartelverbod vast in een rapport, waarop een sanctieprocedure
volgt. Vijf van deze vermoedens van overtredingen hebben betrekking op
de bouwsector. De andere rapporten in 2002 hadden betrekking op
mobiele telefonie en de schoonmaakbranche en de fietsenhandel (twee
rapporten).
Naar verwachting maakt de NMa in 2003 ten minste tien rapporten op
waarin het redelijke vermoeden wordt vastgelegd dat de wet is
overtreden. Dit maakte de NMa eerder bekend in de NMa-agenda 2003. Een
deel van de lopende onderzoeken heeft betrekking op de bouwsector.
Concentraties
In 2002 werden 77 concentraties (fusies, overnames en joint ventures)
gemeld. Het aantal meldingen is aanzienlijk kleiner dan in 2001 (135).
Op deze daling was van invloed dat de omzetgrens voor het verplicht
melden bij de NMa in het najaar van 2001 is verhoogd. Daarnaast is er
de mogelijke invloed van de economische situatie op het aantal fusies
en overnames.
In het kader van het concentratietoezicht publiceerde de NMa eind 2002
haar Richtsnoeren Remedies. Deze richtsnoeren gaan over de inhoud,
indiening en tenuitvoerlegging van beperkingen en voorwaarden bij
concentraties. In de in december gepubliceerde notitie over
concentraties in de energiesector gaf de NMa haar voorlopige inzichten
die ze betrekt bij de beoordeling van toekomstige concentraties in de
energiesector.
Vervoerkamer
Sinds 1 januari 2002 houdt de Vervoerkamer i.o. binnen de NMa toezicht
op de gemeentelijke vervoerbedrijven in Nederland. De Vervoerkamer
heeft in 2002 in dit kader acht zaken behandeld. Daarvan zijn er drie
afgerond in de vorm van een rechtsoordeel. De overige zaken worden in
het eerste kwartaal van 2003 afgerond.
DTe
Naast de reeds genoemde last onder dwangsom heeft de Dienst uitvoering
en toezicht Energie (DTe) in 2002 in totaal 375 besluiten genomen en
20 adviezen gegeven aan de Minister van Economische Zaken. Sinds begin
2002 kunnen consumenten die groene stroom willen afnemen zelf hun
leverancier kiezen. Leveranciers die groene stroom willen leveren
dienen te beschikken over een vergunning. In 2002 gaf DTe 28
vergunningen af voor leveranciers op de markt voor groene stroom. In
totaal gaf DTe 39 vergunningen af voor de levering van elektriciteit
aan beschermde afnemers.
Om te controleren of energiebedrijven zich houden aan de wet- en
regelgeving, houdt DTe toezicht. Hiertoe heeft DTe in 2002 onder meer
verschillende audits uitgevoerd bij de beheerders van de
elektriciteits- en gasnetten. De wet- en regelgeving verplichten een
netbedrijf en het leveringsbedrijf die onderdeel uitmaken van
hetzelfde concern, onafhankelijk van elkaar te opereren om de
concurrentie op de markt voor levering van gas en elektriciteit te
bevorderen. Een aantal audits was voor DTe aanleiding om een nader
onderzoek in te stellen.
Bezwaar en beroep
In 2002 zijn 125 bezwaarschriften tegen DTe-besluiten behandeld.
Daarvan werden er 53 (deels) gegrond verklaard. In 2002 handelde het
College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) 76 beroepen af tegen
DTe-besluiten. Het CBb achtte tien beroepen gegrond, waaronder dat van
N.V. Rendo (februari 2002) tegen de leveringstarieven elektriciteit
voor het jaar 2002. Dit leidde tot een herziening van het systeem voor
de efficiëntiekorting voor de leveringsbedrijven van elektriciteit.
Deze efficiëntiekorting is voor alle bedrijven op 10 procent per jaar
gesteld.
Het CBb deed een soortgelijke uitspraak over de methode van
efficiëntiekortingen voor elektriciteitsnetbeheerders (november 2002).
In deze uitspraak oordeelde de rechter dat de door DTe vastgestelde
doelmatigheidsprikkel per netbeheerder in strijd is met de
Elektriciteitswet 1998. Met deze prikkel beoogt DTe de netbedrijven,
die van nature monopolist zijn in hun gebied, efficiënter te laten
werken en de tarieven ieder jaar te verlagen. Na deze uitspraak van
het CBb heeft DTe in 2002 geen tariefbesluiten voor het gebruik van de
elektriciteitsnetten voor het jaar 2003 genomen. Dit betekent dat de
netwerktarieven voor het jaar 2002 voorlopig ook voor het jaar 2003
gelden. Hiermee beoogt DTe rust te creëren in de markt en
duidelijkheid te scheppen voor consumenten.
Van de 61 bezwaarschriften tegen besluiten in mededingingszaken was er
in 2002 één deels gegrond. De NMa trok een in 2001 opgelegde boete aan
Deutsche Post en Trans-o-flex wegens het verstrekken van onjuiste
gegevens bij een fusie, in. De rechtbank Rotterdam rondde afgelopen
jaar 18 beroepszaken tegen NMa-besluiten af. In 17 gevallen oordeelde
de rechtbank dat het beroep ongegrond of niet-ontvankelijk was. Ook
het beroep van de NOS in de zaak om de programmagegevens achtte de
rechter ongegrond. De rechtbank bevestigde het standpunt van de NMa
dat de NOS en HMG de programmagegevens tegen een redelijke vergoeding
aan derden moeten leveren. De rechter oordeelde ten aanzien van HMG
dat van een weigering om te leveren niet is gebleken. De zaak van HMG
is terugverwezen naar de NMa.
Het CBb deed in 2002 twee uitspraken in hoger beroep in NMa-zaken.
Beide keren werd de NMa in het gelijk gesteld en was het hoger beroep
ongegrond. Eén van de uitspraken had betrekking op de voorwaarden die
de NMa stelde bij de vergunning voor de fusie tussen PNEM-Mega en EDON
tot Essent in 1999.
Budget en personeel
Het totale aan de NMa toegekende budget bedroeg in 2002 EUR 32
miljoen. In 2002 groeide de NMa, inclusief DTe, van 187 naar 312
medewerkers (formele formatie op basis van voltijd). Van de nieuwe
personeelsleden komt ongeveer tweederde uit het bedrijfsleven. Het
grootste deel van de groei heeft betrekking op de directie
Concurrentietoezicht, het onderdeel van de NMa dat is belast met het
onderzoek naar kartels en misbruik van economische machtsposities.
Voor het onderzoek naar kartels in de bouwsector zijn ruim 30 mensen
ingezet.
Cijfers 2002 (meer gegevens op de vernieuwde NMa-website)
9 rapporten vanwege het redelijke vermoeden dat de Mededingingswet is
overtreden
6 zaken waarin boetes zijn opgelegd voor in totaal EUR 99.633.000
46 verzoeken om ontheffing van het kartelverbod afgerond
184 klachten over overtredingen van de Mededingingswet behandeld
77 meldingen van concentraties (fusies, overnames en joint ventures)
1 vergunning vereist voor een concentratie (niet aangevraagd)
17 methodebesluiten DTe
329 uitvoeringsbesluiten DTe
29 handhavingsbesluiten DTe
20 adviezen DTe aan Minister van Economische Zaken
3 rechtsoordelen Vervoerkamer
De in dit jaarbericht weergegeven cijfers zijn voorlopig. Door
administratieve processen kunnen de definitieve cijfers enigszins
afwijken. De NMa brengt elk jaar een jaarverslag uit. Het jaarverslag
over 2002 zal in mei 2003 worden gepresenteerd. Het jaarverslag kan
dan worden opgevraagd via de website van de NMa (www.nmanet.nl).