GroenLinks

GroenLinks Tweede-Kamerfractie Nieuwsbrief 11 januari 2003 15:43
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Speech Marijke Vos buitenlanddag GroenLinks

(11 januari 2003)


'Hoe groot is jouw wereld?'
Die vraag hield NOVIB voor aan de Nederlandse politiek.
Volgens mij wist NOVIB het antwoord eigenlijk wel.
Voor de meeste politieke partijen houdt de wereld op bij de grens.
Veilig achter de dijken.
Liefst geen invloeden van buiten, laat staan mensen van buiten.
Net als in de vorige campagne gaat het nauwelijks over het buitenland.
Dat is jammer.
Want dit kabinet moet ook worden beoordeeld op haar internationale rol.
'We hebben ons partijtje meegeblazen'.
Dat zegt Balkenende over de Nederlandse inbreng.
Erg overtuigend is het niet.
Want wat was dat partijtje dan? Waar ging het over?
En hoe hard heeft hij eigenlijk geblazen?
Ik zie hem nog zitten op de bagagedrager van het golfkarretje van Berlusconi.
Hij had mooie oude stenen gezien.
En het was prettig om eens op niveau te praten.
Maar heeft hij ook iets voor elkaar gekregen?

Laten we het rustig opbouwen.
We beginnen bij Europa.
De Europese Unie besliste dit jaar over de uitbreiding naar het Oosten.
Nederland was vooral druk met zichzelf bezig.
Balkenende speelde in opdracht van Zalm het Zeeuws mannetje:
Geen cent teveel.
Uitbreiding is nog tot daar aan toe, maar het mag niks kosten.
De rest van Europa vroeg zich af wat er in Nederland aan de hand was.
Vanouds een rustig land met een positieve houding richting Europa.
Nu opeens een rommelig land, met weinig visie en veel misbaar.
Uiteindelijk kon de uitbreiding gelukkig doorgaan.
Niet dankzij maar ondanks de regeringspartijen.
Dankzij de oppositie bleef Nederland verder gezichtsverlies bespaard.
Maar pijnlijk is het wel.

GroenLinks stemde vol overtuiging voor de uitbreiding van Europa.
Niet omdat we zo enthousiast zijn over het functioneren van de EU.
Daar mankeert van alles aan.
Te weinig democratie, te veel bureaucratie.
Te veel markt en munt, te weinig mens en milieu.
Voor ons gaat Europa over minimumnormen voor sociaal beleid, voor asielbeleid.
Over veilig voedsel, minder transport, een groene landbouw.
De uitbreiding van Europa maakt een historische tweedeling ongedaan.
Oost-Europa leed lang onder armoede en onderdrukking.
Zij krijgen zo nieuwe kansen om mee te delen in onze welvaart.
Om zich te ontwikkelen tot stabiele democratieën.
Met plek voor minderheden, met aandacht voor de zwakkeren.
Met een goed milieubeleid en een veilige en gezonde leefomgeving.
Dat zijn niet alleen kansen, het zijn ook eisen.
Maar juist áls deze landen toetreden, kunnen we hen daar ook aan houden.
En tot slot: uitbreiding is goed voor onze economie en de stabiliteit in Europa.

Er zijn ook geo-politieke argumenten voor een sterk Europa.
De Amerikaanse dominantie in de wereld wordt steeds groter.
Bush trekt zich weinig aan van de internationale rechtsorde.
Begrippen als democratie en rechtsstaat gelden hooguit in eigen land.
De veiligheid van de VS gaat voor alles.
Dat vraagt om een krachtig tegenwicht.
Europa kan in theorie dat tegenwicht vormen.
Europa moet geen militaire, maar een civiele supermacht worden.
Sterk in conflictpreventie en conflictbeheersing.
In de bestrijding van armoede en onrechtvaardigheid.
Op de bres voor de mensenrechten, voor de internationale rechtsorde.
En voor de democratisering van internationale instituties.
Juist zo krijg je op de langere termijn een veiliger wereld voor iedereen.
Soms zijn daarbij helaas militaire middelen nodig.
Het is goed als de EU daarbij haar verantwoordelijkheid neemt.
Bijvoorbeeld om de vrede te bewaren in Macedonië of in Afghanistan.
Maar het is onzinnig om de militaire macht van de VS te willen evenaren.
Met veel militaire macht grijp je bij problemen al snel naar militaire middelen.
'If you have a nice hammer, every problem looks like a nail'.
Als je een mooie hamer hebt, lijkt elk probleem op een spijker.
Een Europese civiele supermacht realiseren we niet per morgen.
Maar ik ben liever ambitieus dan defaitistisch.
Wie Europa de rug toekeert, bestendigt de Amerikaanse hegemonie.
Met alle kwalijke gevolgen van dien.
Hét voorbeeld daarvan is de dreigende oorlog tegen Irak.

De VS zijn volop bezig met hun voorbereidingen voor een oorlog.
De troepenopbouw in de Golfregio gaat onverminderd door.
Nederland doet graag mee, met of zonder de Verenigde Naties.
Een beschamende opstelling voor Den Haag, de juridische hoofdstad van de wereld.
De steun van Nederland mocht Bush gelukkig niet baten.
Hij moest onder grote internationale druk toch naar de veiligheidsraad.
De komst van wapeninspecteurs heeft onze volle steun.
De Irakese bevolking wordt gegijzeld door een nietsontziende dictator.
Overigens jarenlang een van de steunpilaren van de VS.
De oliebelangen spelen zonder twijfel een belangrijke rol.
Saddam is een dictator en daarom moet hij weg. Maar hij is niet de enige.
Vorige maand nog legde de regering de rode loper uit voor Nazarbajev.
Een notoire mensenrechtenschender uit Kazachstan, 'toevallig' ook rijk aan olie.
Opkomen voor de mensenrechten moet consequent gebeuren.
Niet alleen als het goed is voor de oliebelangen.

Voor de Irakese bevolking zou het vertrek van Saddam een zegen zijn.
Wij zijn voor slimme sancties die niet de bevolking maar de elite uithongeren.
Wij zijn voor steun aan de oppositie en isolatie van het regime.
En voor strenge wapeninspecties.
Niet als goedkope truc om een oorlog te legitimeren, zoals Bush wil.
En het kabinet staat achter hem, wat hij ook doet.
'Stand by your man' hoor ik Balkenende fluiten.
En sinds de PvdA weer zicht heeft op de macht,
fluiten zij mee met het CDA.
Ook de PvdA is bereid een oorlog tegen Irak te steunen.
'Als de veiligheidsraad dat wil', zeggen ze er nu nog bij.
Maar Balkenende zegt dat niet.
Dus moet de PvdA nog wat verder schuiven.
'Er mag ook wel 1 lid van de veiligheidsraad tegen zijn', zegt Bos inmiddels.
Voor mij is het signaal duidelijk genoeg:
Als Amerika aanvalt, krijgen zij de steun van de PvdA.

Stand by your man is aan mij niet besteed.
Zeker niet als die man Bush of Balkenende heet.
GroenLinks blijft nee zeggen tegen een oorlog.
Ondertussen hebben de wapeninspecties meer last dan gemak van de VS.
Hoofdinspecteur Blix klaagt dat Amerika geen geheime informatie deelt.
Informatie die nodig is om de wapens te vinden en vernietigen.
Als het Bush daar écht om gaat, moet hij volledig meewerken.
De opsporing van wapens is erg belangrijk.
Tot nu toe is er niks gevonden.
Als er wapens worden gevonden, moeten ze worden vernietigd.
Als er geen wapens zijn, moet dat zo blijven.
Door Irak in de gaten te blijven houden en door een wapenembargo te handhaven.
In beide gevallen heb je geen oorlog nodig.

Maar het gaat Bush niet om de wapens maar om het regime.
Niemand wenst vuriger het vertrek van Saddam dan zijn onderdrukte bevolking.
Toch vraagt daar vrijwel niemand om een Amerikaanse bezetting.
Een oorlog zou namelijk desastreuze gevolgen hebben voor de Irakese bevolking.
In een uitgelekt VN-rapport wordt daarvoor gewaarschuwd.
Ruim drie miljoen mensen raken afhankelijk van voedselhulp.
Er vallen een half miljoen doden en gewonden.
De kans is enorm dat er epidemieën uitbreken.
Een miljoen mensen zullen op de vlucht slaan.
De bevolking is bovendien al ernstig verzwakt door de jarenlange sancties.
Hulporganisaties waarschuwen terecht voor een humanitaire ramp.
De negatieve gevolgen blijven niet beperkt tot Irak zelf.
Een oorlog leidt tot ernstige instabiliteit in de regio.
Bijvoorbeeld in Turkije kan de situatie met de Koerden ontploffen.
Zeker omdat de VS de Turkse regering zwaar onder druk zetten voor steun.
Dit terwijl ruim tweederde van de Turken tegen de oorlog is.
Dat geldt voor meer islamitische landen op wie de VS een beroep doen.
Zo komen regering en bevolking tegenover elkaar te staan.
In veel islamitische landen leidt dat tot verdere onderdrukking van de bevolking.
Dat geeft nieuwe voeding aan het moslimfundamentalisme en terrorisme.
Dat maakt de wereld onveiliger.
Dat is de trieste les van 11 september 2001.

We mogen daarbij het conflict in het Midden-Oosten niet vergeten.
Het lijkt met de dag te escaleren. Wandaden van beide kanten.
Tientallen onschuldige burgers zijn maandelijks het slachtoffer.
Een politieke oplossing lijkt verder weg dan ooit.
Toch is dat de enige uitweg.
Dat begint bij een einde aan de bezetting van de Palestijnse gebieden.
Een einde aan het nederzettingenbeleid van de regering Sharon.
Een einde aan de ontmanteling van de Palestijnse Autoriteit en haar infrastructuur.
De uitzichtloze situatie leidt tot wanhoop bij de Palestijnen.
De dagelijkse vernederingen leiden tot woede.
Helaas leidt woede ook tot geweld.
Verzet tegen de Israëlische bezetting is legitiem.
Geweld tegen burgers is onacceptabel.
Dat geldt evenzeer voor het Israëlische staatsgeweld.
De VN hebben de Israëlische bezetting vele malen veroordeeld.
Israël trekt zich daar niks van aan. Met steun van de VS en het Westen.
Tegelijkertijd komt er een oorlog tegen Irak.
Moslims en Arabieren zien dubbele standaarden.
Zij wantrouwen de Westerse motieven.
De mensenrechten worden alleen aan de orde gesteld als het goed uitkomt.
Er wordt selectief gewinkeld in het internationaal recht

Het Midden Oosten heeft vrede nodig, geen oorlog.
Een veilig Israël en een levensvatbaar en veilig Palestina.
Dát had prioriteit van Bush moeten zijn.
Ik moet er niet aan denken dat Israël betrokken raakt bij de oorlog in Irak.
Als Israël wordt aangevallen, slaat Sharon keihard terug.
Eventueel met nucleaire wapens, waar Israël vrijwel zeker over beschikt.
Waarom horen we de VS eigenlijk nooit over die massavernietigingswapens?
Het wordt de hoogste tijd voor een eigen beleid van Nederland en Europa.
De Nederlandse regering blokkeert dat tot nu toe.
Terwijl de tijd steeds meer dringt.
Israël moet met concrete maatregelen onder druk worden gezet.
De Associatieovereenkomst met de EU moet worden opgeschort.
Een wapenembargo tegen Israël en de bezette gebieden had er al lang moeten zijn.

Over Afghanistan horen we ondertussen niemand meer.
Veilig en vrij is het er nog lang niet.
Zeker buiten Kabul heersen oorlog en anarchie.
Bin Laden loopt nog vrij rond.
Bush kiest voor de vlucht naar voren.
Hij start gewoon de 'tweede fase' in de strijd tegen het internationaal terrorisme.
Zonder dat de eerste fase fatsoenlijk is afgerond.
En zonder dat er een relatie is aangetoond tussen Bin Laden en Saddam.
Afghanistan moet structureel worden geholpen bij de wederopbouw.
GroenLinks wil internationale veiligheidstroepen voor heel Afghanistan.
Laten we daar onze energie op richten in plaats van op een oorlog tegen Irak.
Helaas hebben de wereldleiders meer aandacht voor oorlog dan voor vrede.
Meer interesse voor wapens dan voor duurzame ontwikkeling.
De mensen in ontwikkelingslanden zijn opnieuw het kind van de rekening.
Dat is niet meer uit te leggen.
Na 11 september was er een gevoel van internationale solidariteit en verbondenheid.
Het bleek van korte duur.
Internationale toppen hebben weinig succes.
Armoede en uitsluiting nemen eerder toe dan af.
In Afrika is er weer veel honger.
Volgens de VN staat het leven van 27 tot 38 miljoen mensen op het spel.
Met name vrouwen en kinderen worden bedreigd.
Er is veel geld nodig om daar wat aan te doen.
Ondertussen sterven in het Westen steeds meer mensen aan overgewicht. In Nederland is 40% van de bevolking te dik.
In het ene werelddeel sterven mensen door te weinig eten.
In het andere werelddeel door teveel eten.
Dat is een cynische ontwikkeling.

Daarvoor moet meer aandacht komen.
Maar Nederland lijkt moe van de problemen in de wereld.
Een hulpactie voor hongerend Afrika leverde weinig op.
De ontwikkelingssamenwerking wordt steeds verder uitgehold.
De minister is al afgeschaft.
De VVD spant de kroon.
Die wil bezuinigen op de allerarmsten ter wereld voor law & order in Nederland.
Nogal kortzichtig.
Ook áchter de dijken wordt het niet veilig als miljoenen het elders slecht hebben.
Oorlogen, armoede en ziektes teisteren hele continenten.
Niet gek dat mensen op de vlucht slaan.
Van het CDA moet je het niet hebben.
Geen minister voor milieu en voor ontwikkelingssamenwerking.
Ontwikkelingsgeld wordt gebruikt voor asielzoekers en vredesmissies.
Dat is vervuiling van het budget. GroenLinks zal zich daar stevig tegen verzetten.
Bovendien willen wij het budget verhogen tot 1% van het BNP.
Wij leggen de rekening voor onze tegenvallers niet neer bij ontwikkelingslanden.
En wij willen weer een volwaardige minister die opkomt voor ontwikkelingslanden.

Knokken voor wat kwetsbaar is, houdt niet op bij de grens.
Daar is het misschien wel harder nodig dan ooit.
Daar sta ik voor. Daar mag u ons aan houden.

zaterdag 11 januari 2003