CDA: meer geld naar de zorg
Een goede gezondheidszorg is van levensbelang. Voor het terugdringen van de wachtlijsten en de opgelopen achterstanden is een inhaalslag nodig. Door de vergrijzing wordt de vraag naar zorg bovendien alsmaar groter. Het CDA kiest voor een duurzame, toekomstgerichte financiering: meer geld naar de gezondheidszorg en compensatie van te hoge ziektekosten voor lage en midden inkomens. De solidariteit tussen arm en rijk, jong en oud en ziek en gezond staat bij het CDA voorop.
Met het oog hierop stelt het CDA in haar onlangs gepresenteerde financiële bijstelling van het programma het volgende voor:
1. Toewerken naar een begrotingsoverschot en aflossing staatschuld in één generatie (2025), zodat zaken als AOW en AWBZ ook in de toekomst als volksverzekeringen gefinancierd kunnen worden;
2. Handhaven van de eerder in het Strategisch Akkoord afgesproken extra uitgaven voor de zorg;
3. Bovenop de afspraken in het Strategisch Akkoord trekt het CDA in de financiële bijstelling in totaal EUR 1 miljard extra uit voor gerichte lastenverlichting; dit geld kan zonodig worden ingezet voor compensatie van de hogere nominale ziektekostenpremie.
Het huidige systeem is vastgelopen
Om voor de toekomst ook van goede zorg verzekerd te zijn, is het nodig om het huidige ingewikkelde stelsel te vernieuwen. Nu betalen mensen naast een inkomensafhankelijke ziekenfondspremie ook een nominale premie. En betalen mensen via belastingheffing voor de zorg. Ook betalen werkgevers een deel van de zorg.
We hebben bovendien de afgelopen jaren gezien dat er steeds extra geld gezocht moest worden voor de zorg. Dat kon in economische goede tijden, toen er steeds belastingmeevallers waren. Nu echter stagneert de economische groei. Nederland moet de broekriem in 2003 fors aantrekken. Een duurzame en rechtvaardige financiering van de zorg is daarom urgenter dan ooit. Het huidige centrale financieringssysteem is niet flexibel te maken. Wie nu voor uitstel van herziening van het zorgstelsel pleit, kiest voor de Paarse 'oplossing' van meer geld in de sector pompen zonder reductie van wachtlijsten en blijft ook met de bureacratische planning zitten! Het CDA wil naar een nieuwe particuliere zorgverzekering onder publieke waarborgen voor iedereen (dus niet een soort nationaal ziekenfonds). De basis hiervoor is te vinden in het eerdere SER-advies; een dergelijk stelsel zal naar verwachting de 'Europese toets' wel kunnen doorstaan.
Het tweede Paarse kabinet zag de stijging van de kosten wel aankomen, maar heeft desondanks in 2001 de ziekenfondspremie verlaagd en daarna zo gelaten. Eerder zijn de tekorten via een Rijksbijdrage (2 mld. euro) aan het ziekenfonds door de burger (dus ook particulier verzekerden!) via de belasting betaald. Een sigaar uit eigen doos en een rookgordijn rondom de financiering van de zorg. Want de premies behoren de kosten van verzekeringen te dekken (kosten worden op die manier zichtbaar); belastingmiddelen zijn voor het wegwerken van achterstanden in onderwijs, veiligheid, infrastructuur etc.
Het tweede Paarse kabinet heeft ook de medicijnprijzen niet kunnen beteugelen en heeft deze kosten doorgeschoven naar de huidige regering . Dit alles (dus falend Paars beleid) heeft geleid tot een premieverhoging in 2003 van EUR12,50 per maand naar (gemiddeld) EUR25,-
Nu moeten we ervoor zorgen dat er een degelijke toekomstbestendige financiering komt. Daarvoor moet de zorgverzekering weer een echte verzekering worden. Langer wachten kan niet. Anders moeten we bezuinigen op onderwijs en veiligheid. Hoe kan dat het beste? Welk stelsel biedt mensen echt zekerheid dat de zorg betaalbaar blijft en de vraag naar zorg snel wordt gehonoreerd?
Nominale premies met een compensatie zijn de beste oplossing
Een particuliere verzekering met nominale (vaste) premies met een inkomensafhankelijke compensatie via de fiscus (maandelijks in de loonbelasting en/of belastingaanslag) bieden de beste garantie voor een goede en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen. Zorgpremies dekken dan de kosten van de zorg zonder wachtlijsten. De financiering van de zorg volgt zo de vraag naar zorg, zodat de wachtlijsten verdwijnen. Het onderscheid tussen ziekenfonds en de particuliere verzekering verdwijnt. Verzekerden betalen premie en de verzekering dekt de zorgrekening. Verzekeraars moeten aan de slag met concurrerende aanbiedingen, wat tot een betere prijs-/kwaliteitsverhouding zal leiden. De (zorg-)consument wordt er dus beter van.
Europese regelgeving
Het CDA bepleit de privaatrechtelijke variant niet zomaar. Uiteindelijk gaat het om een betere zorg. Daarbij is het nodig dat de zorgverzekeraars meer op afstand van de overheid komen te staan en geen uitvoerder meer zijn van een wet. Zij stellen de hoogte van de premie vast, en niet de overheid. De zorgvraag wordt dan leidend voor het budget en niet de overheidsfinanciën en de bureaucratie. Het verzekerd recht op zorg kan zo invulling krijgen. Niet de wetgever bepaalt voor iedereen de polisvoorwaarden, maar de verzekerde die keuzevrijheid krijgt. De SER stelde in de zorgverzekering een breed basispakket voor, waarvoor acceptatieplicht geldt. Maar het zou ook mogelijk moeten zijn om uit te gaan van een minimumpakket, waarvoor iedereen verplicht is zich te verzekeren. Naast een eigen risico in geld is dan ook een eigen risico in pakket mogelijk. Een interessante variant, die de burger meer keuzemogelijkheden en de markt meer mogelijkheden tot concurrentie geeft!
Stijging van nominale ziekenfondspremies zijn eerste stap
Het verhogen van de nominale ziekenfondspremie in 2003 is de eerste stap om de gaten in de ziekenfondskas te dichten. Er is extra premiegeld nodig. Je zou ervoor kunnen kiezen om dit weer net als Paars uit het belastinggeld te betalen, maar dat gaat ten koste van met name onderwijs en veiligheid. Er zijn immers geen belastingmeevallers meer. Iedereen heeft nu een zorgverzekering (ziekenfonds of particulier). Als de zorgkosten stijgen is het logisch dat de premies stijgen.
Gekozen is nu voor een stijging van de premie, als eerste stap op weg naar een kostendekkende premie. Tegenover de premieverhoging staat een fiscale compensatie van 59 Euro via de algemene heffingskorting (begroting 2003). Dit belastingvoordeel in 2003 geldt voor werkenden en niet werkenden! Daarnaast heeft het kabinet een pakket aanvullende fiscale maatregelen getroffen om het andere deel van de verhoging van de nominale premie in 2003 te compenseren. Werkenden profiteren bijvoorbeeld van de verhoging van de arbeidskorting. Ouderen met een klein inkomen worden ontzien door een verhoging van de ouderenkorting. Dit alles heeft geresulteerd in een evenwichtig inkomensbeeld voor 2003 .
De stijging als gevolg van kabinetsbeleid is 89 Euro per jaar. Dat is 7,5 Euro per maand. De rest als gevolg van ongedekte cheques van Paars, stijging kosten en individuele verschillen tussen verzekeraars. Tegenover de verhoging van de nominale ziekenfondspremie staat een ouderenkorting van 46 Euro per jaar (ook voor mensen die GEEN belasting betalen) en een heffingskorting van 59 Euro (voor mensen die WEL belasting betalen).
De kortingen en de verhoging van de sociale verzekeringswetten per 1 januari leveren het volgende beeld. Een echtpaar (beide partners ouder dan 65) met alleen AOW gaan er vergeleken met vorig jaar 25 Euro netto per maand op VOORUIT (alleenstaanden 18 Euro per maand). Hiermee kan in ieder geval de stijging van 7,5 Euro per maand die door Balkenende I wordt veroorzaakt worden betaald.
Inkomenseffecten van een nieuwe zorgverzekering
De kosten van de gezondheidszorg zullen de komende jaren toenemen. De ziektekostenpremies zullen de komende jaren meer stijgen dan de lonen. Het CDA wil de minder draagkrachtigen tijdens de verbouwing van het zorgstelsel beschermen door fiscale compensaties. Daarna lastenmaximering: 10% van het besteedbaar jaarinkomen mag een huishouden maximaal kwijt zijn aan de zorg (opnemen van deze norm in de Wet op het minimumloon; wijziging van deze norm is dan onderheving aan het adviesrecht van de SER). Mensen betalen nu vaak meer dan 10% van het (gezins-)inkomen aan zorgpremie, als je alles bij elkaar optelt.
Er is meer nodig dan alleen maar extra geld
Een nieuwe zorgverzekering is één van de voorwaarden om te komen tot een betere zorg. Nodig is ook dat ziekenhuizen, verzorgingshuizen etc. Meer ruimte krijgen om de zorg naar eigen inzicht te verlenen. Weg met de overbodige regels en bureaucratie. Meer verantwoordelijkheid voor de mensen die de zorg verlenen. Dat levert trouwens ook weer geld op. Het is namelijk een illusie dat de overheid in detail het zorgaanbod op de vraag van mensen kan afstemmen. De overheid is verantwoordelijk voor de bereikbaarheid, de betaalbaarheid en de kwaliteit van de gezondheidszorg. Zorgverleners voor de wijze van zorgverlening en de organisatie ervan.