D66

De Graaf hekelt onderwijsbeloften CDA

Kennisontwikkeling

Thom de Graaf

09-01-2003 - Voor een aula vol studenten heeft D66-lijsttrekker Thom de Graaf zojuist de aanval geopend op de onderwijsvoornemens van het CDA. Volgens De Graaf afficheert deze partij zich als voor een slim Nederland, maar maakt zij deze belofte volstrekt niet waar.

De Graaf: "Nota bene op de dag dat het CDA bekend maakte slechts 200 miljoen te willen investeren in onderwijs. In hoger onderwijs, niet toevallig precies het bedrag dat de eigen minister eerder wilde bezuinigen. Verder heeft het CDA dus geen cent over voor het onderwijs. Niet voor het bestrijden van het lerarentekort, niets voor schonere klassen, niets voor betere begeleiding van probleemleerlingen die nu zonder diploma de school verlaten. Niets voor de ontwikkeling van kennis. Niets.Toch constateert Balkenende in deze advertentie dat het niet goed gaat met Nederland Kennisland. En, dat het CDA wil opkomen voor leraren en hun werk. Dan komt de punch line: "Stem Jan Peter Balkenende, de meest verstandige keuze voor een slim Nederland." Dan zie ik twee mogelijkheden: óf Balkenende is zo briljant dat hij zonder een cent te investeren het onderwijs er weer helemaal bovenop brengt. Óf hier is sprake van een loze belofte: van kiezersbedrog. Jullie begrijpen dat iemand die zich afficheert als het domste jongetje van de klas niet in aanmerking komt voor de eerste. Dan blijft alleen het kiezersbedrog over."

Zie hieronder de volledige toespraak van Thom de Graaf op de Hogeschool Inholland Rotterdam

"It's the economy, stupid"

Met deze nu al beroemde uitspraak heeft Bill Clinton in 1993 de Amerikaanse presidentsverkiezingen gewonnen. George Bush sr. had zich niet gerealiseerd dat de Amerikaanse economie voor de kiezers de belangrijkste zorg was en verloor mede daarom de verkiezingen.

Onze verkiezingen komen op een economisch vergelijkbaar moment. De economie is tot stilstand gekomen. Het is mijn stellige overtuiging dat we die economie op de langere termijn alleen maar omhoog krijgen als we investeren in kennis en innovatie. In onderwijs, dus. In jullie.

Succesvolle economieën draaien op innovatie en juist hier mist Nederland momenteel de boot. Er wordt veel te weinig in onderzoek en ontwikkeling geïnvesteerd door de overheid maar vooral ook het bedrijfsleven. Slechts 1% van het bruto binnenlands product wordt hierin geïnvesteerd, terwijl dat in succesvolle landen minimaal het dubbele is. En, een groot deel van dat geld wordt door een handje vol grote bedrijven gedaan, zoals Philips en Akzo Nobel. Daarnaast heeft Nederland veel te weinig startende en snel groeiende bedrijven. Zeker in technische sectoren. En juist dit soort bedrijven creëert veel werkgelegenheid.

Het kabinet heeft maar één antwoord op de slechte economie: loonmatiging. Ik vind dat naast loonmatiging werk gemaakt moet worden van innovatie. Bracht het Akkoord van Wassenaar dat grote loonmatiging tot stand bracht in 1982 de economie weer op gang, nu in 2003 zou er een nieuw akkoord van Wassenaar moeten komen dat gaat over innovatie. Overheid en bedrijfsleven moeten daarvoor de handen ineenslaan. Onder aanvoering van een speciale minister moet dit geïnitieerd gaan worden. Universiteiten en hoge scholen zullen hierbij ook betrokken moeten worden. Dat nieuwe akkoord moet gaan leiden tot een verdubbeling van de uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling.

Voor innovatie hebben we verder natuurlijk goed onderwijs nodig. En het onderwijs ligt in Nederland juist op z'n rug. Er is nu al een tekort aan leraren en dat dreigt alleen nog maar groter te worden. Zonder dramatiek kan je spreken van een dreigende nationale ramp. Bijna 50.000 leerlingen verlaten in het voortgezet onderwijs jaarlijks zonder diploma de school.
En als het aan het kabinet ligt, wordt er op het hoger onderwijs, dat het al zo moeilijk heeft, maar liefst 200 miljoen euro bezuinigd.

Dat is voor D66 echt onacceptabel. Onderwijs moet op één. Om die reden hebben wij deze week in onze financiële plannen voor de komende 4 jaar voorgesteld 2,5 miljard euro extra te investeren. Dat is verreweg het meeste van alle partijen. En het is astronomisch vergeleken de investeringen die zowel de PvdA, de VVD als het CDA willen doen. Maar dat weerhoudt deze partijen er niet van de mond vol te hebben van het belang van onderwijs. Maar hoe kan de VVD in nou zeggen onderwijs belangrijk te vinden als de eigen staatssecretaris voor hoger onderwijs 200 miljoen euro wil bezuinigen. Wat voor verhaal heb je dan naar de kiezer?

Maar nog veel ernstiger vind ik de opstelling van het CDA. De eigen minister van Onderwijs heeft geen cent extra weten vrij te maken voor onderwijs. Sterker nog, zij is akkoord gegaan met de bezuinigingen. Ik raakte dus geïrriteerd toen ik lijsttrekker Balkenende bij een televisiedebat hoorde zeggen dat het onderwijs zo'n belangrijk onderwerp is voor het CDA.

Maar woest werd ik gisteren toen ik deze advertentie in de krant zag staan. Nota bene op de dag dat het CDA bekend maakte slechts 200 miljoen te willen investeren in onderwijs. In hoger onderwijs, niet toevallig precies het bedrag dat de eigen minister eerder wilde bezuinigen. Verder heeft het CDA dus geen cent over voor het onderwijs. Niet voor het bestrijden van het lerarentekort, niets voor schonere klassen, niets voor betere begeleiding van probleemleerlingen die nu zonder diploma de school verlaten. Niets voor de ontwikkeling van kennis. Niets.

Toch constateert Balkenende in deze advertentie dat het niet goed gaat met Nederland Kennisland. En, dat het CDA wil opkomen voor leraren en hun werk. Dan komt de punch line: "Stem Jan Peter Balkenende, de meest verstandige keuze voor een slim Nederland."

Dan zie ik twee mogelijkheden: óf Balkenende is zo briljant dat hij zonder een cent te investeren het onderwijs er weer helemaal bovenop brengt. Óf hier is sprake van een loze belofte: van kiezersbedrog. Jullie begrijpen dat iemand die zich afficheert als het domste jongetje van de klas niet in aanmerking komt voor de eerste. Dan blijft alleen het kiezersbedrog over.

Laten we niet vergeten dat we het hier hebben over de huidige premier die hard roept om meer waarden en normen en zich niet alleen presenteert als betrokken (dat zijn we volgens mij allemaal) maar vooral ook als betrouwbaar. Maat wat blijft daar van over als je zulke loze beloftes doet. Dinsdag heeft Balkenende gezegd dat hij in twee jaar de wachtlijsten voor levensbedreigende ziektes heeft opgeruimd. Toen heb ik al vraagtekens gezet bij deze belofte. Nee, bij deze garantie. Nu ik heb gezien hoe gemakkelijk Balkenende zijn beloftes doet, zijn die vraagtekens overgegaan in uitroeptekens.

Nee, het CDA weet ook dat de meest verstandige keuze voor een slim Nederland een stem op D66 is. De enige partij die zich echt realiseert dat veel problemen in de maatschappij door beter onderwijs bestreden moeten worden. Niet alleen voor de individuele toekomst van honderdduizenden jonge mensen, maar vooral ook voor een veiliger, schoner en welvarender Nederland.

"Read my lips" zei President Bush sr. toen hij beloofde geen belastingen te zullen verhogen. Toen hij dat later toch deed was hij politiek verloren. Uit geschiedenis is vaak veel te leren voor het heden. Ik hoop dat Balkenende zich dat ook realiseert.

Gelukkig is beter onderwijs is niet alleen een kwestie van geld. Organisatie is ook van groot belang. Neem de introductie van het bachelors/masters systeem. Ik weet dat jullie het daar dagelijks met elkaar over hebben. En terecht, het gaat over jullie directe toekomst. Jullie maken je terecht zorgen over de waarde van je opleiding. Ik ben van mening dat het hoger onderwijs meer tijd moet krijgen voor de invoering van dit stelsel. Studenten mogen niet de dupe worden van overhaaste invoering.

Dames en heren, ik maak mij oprecht zorgen over de economische toekomst van ons land. Enkele weken geleden schreef ik in NRC al dat we afstevenen op een rampscenario als we ons niet richten op innovatie. Dat sta ik nog steeds volledig achter. Met loonmatiging, maar zonder innovatie impuls worden we het lagelonenland van West Europa.

Maar het is nog niet te laat. Als alle partijen de beloften die ze maken in deze campagne net als D66 ook daadwerkelijk om willen zetten tot daden, dan is er nog hoop. Dan kunnen we welvaart blijven garanderen.