Nieuwsberichten
07-01-2003
Nieuwjaarstoespraak Burgemeester Lyklema
Gemeente Achtkarspelen
Nieuwjaarsspeech 2003 van burgemeester Lyklema
Hartelijk welkom leden van de Raad, leden van het College van B&W, dames en heren, hier bij de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Achtkarspelen. Deze receptie vindt wat later plaats dan gewoonlijk. Afgelopen vrijdag was er namelijk de spannende Centrumcross in Surhuisterveen..... en daar moesten we natuurlijk allemaal bij zijn.
Laat ik beginnen met u allen een gezond en voorspoedig 2003 toe te
wensen. Ut namme fan het gemeentebestjoer fan Achtkarspelen: folle lok
en seine!
Het was een bewogen jaar, 2002. Begin 70er jaren sprak tijdens de
oliecrisis toenmalig eerste minister Joop Den Uyl: "Het wordt nooit
meer zoals het geweest is." Dat was iets te voorbarig. Maar dat was
hij wel vaker. 2002 was het jaar van de onzekerheden: de economie, de
beurs, ontslagen. Het jaar van de oorlog in Afghanistan en
waarschijnlijk de opmaat naar die van Irak.
Nationaal: twee kabinetten, die vielen, een politieke moord. En
vervolgens de grootste kiezersverschuiving in onze geschiedenis.
Tegen die achtergrond, dames en heren, lijken de gebeurtenissen in
Achtkarspelen slechts een rimpeling in de vijver.
Als gemeente zijn we geen eiland. Wij hebben in toenemende mate te
maken met onze omgeving. Die bepaalt niet ons handelen, maar
beïnvloedt ons wel.
Hoe verleidelijk het ook is om nu als een mr.G.B.J. Hiltermann de
internationale en nationale politiek onder de loep te nemen, ik zie
daar om de tijds wille van af en beperk me dan ook maar tot wat er
zoal in onze mooie gemeente is gebeurd en blik vooruit op de plannen
van het college voor 2003.
Tijdens de vorige nieuwjaarsreceptie maakte Bernhard Schmidt bekend
dat hij in juli zou aftreden als burgemeester van Achtkarspelen.
Ik ben niet van plan dat vandaag ook te doen....
Maar goed, ik loop graag het jaar 2002 even met u door.
In de aanloop naar 2 februari hebben ook de inwoners van Achtkarspelen zich voorbereid op het koninklijk huwelijk van Z.K.H. Prins Willem Alexander en prinses Máxima. We hebben zelfs speciaal voor de jeugd een prijsvraag georganiseerd. De jeugd werd gevraagd wat zij het mooiste, spannendste of meest interessante plekje in hun dorp of omgeving vonden. Dit plekje moesten ze aan Maxima beschrijven. Daarnaast is een grote groep inwoners naar het feest in de Arena geweest. En naar ik heb horen zeggen, was het geweldig!
En ja, toen was het bijna tijd voor de gemeenteraadsverkiezingen. Wat
een spannende tijd was dat. Op gepaste afstand heb ik het mogen
gadeslaan: de campagne in Achtkarspelen. Om de basisschoolkinderen ook
te betrekken bij de locale democratie hebben we lesboekjes over de
gemeenteraadsverkiezingen in Achtkarspelen laten ontwikkelen. Deze
vielen in goede aarde bij de kinderen en hebben vast bijgedragen aan
de hogere opkomst van hun ouders.
De verkiezingen zelf verliepen volgens het boekje. Maar het was wel
bijzonder spannend op de avond van 7 maart op het gemeentehuis. Ten
opzichte van 1998 veranderde er nogal wat in de samenstelling van de
raad. Het CDA verloor een zetel, maar bleef de grootste partij.
Coalitiegenoot PvdA verloor ook een zetel. Grote winnaar was de FNP.
De partij kreeg er twee zetels bij in de raad.
En toen begonnen de lange onderhandelingen die tot de samenstelling
van een nieuw college moesten leiden... eerst tussen de CDA en FNP,
later tussen CDA, PvdA en CU-SGP
Sinds donderdag 25 april heeft Achtkarspelen een college van B&W
bestaande uit CDA (2 wethouders: Willem van der Wal en Klaas van der
Ploeg), PvdA (1 wethouder: Hieke Postma-Veenstra) en Christenunie-SGP
(1 wethouder: Pieter van der Veen). Zij stonden voor de zware taak een
collegeprogram te schrijven.
Het collegeprogramma voor de komende vier jaar kent een flink aantal
hoofdpunten. Ik noem er een paar:
§ Handhaving en veiligheid
§ Accomodatiebeleid
§ Economische ontwikkeling
§ Bestrijden onderwijsachterstanden
§ Realisatie bedrijfsverzamelgebouw
§ Inkomensvoorziening en stimuleren zelfredzaamheid van
uitkeringsgerechtigden en anderen
§ Vrijwilligersbeleid
§ Herziening bestemmingsplannen
§ Milieubeleid
§ Organisatieontwikkeling
U ziet, wij hebben nog heel wat te doen de komende jaren!
In het voorjaar werd door de gemeente een startbijeenkomst voor
bedrijven over het bedrijfsverzamelgebouw Buitenpost georganiseerd.
Bedrijfsverzamelgebouwen worden in Nederland "the place to be" voor
een grote verscheidenheid aan diensten op het terrein van werk en
inkomen. Het 'Bedrijfsverzamelgebouw Werk en Inkomen Buitenpost' wordt
voor de inwoners van de gemeenten Achtkarspelen en Kollumerland c.a.
hét centrale adres voor iedereen die vragen heeft met betrekking tot
werk en inkomen. Dus zowel voor werkgevers als voor werknemers en
uitkeringsgerechtigden, maar ook voor mensen zonder uitkering die
graag aan de slag willen. De plannen voor een bedrijfsverzamelgebouw
worden dit jaar verder uitgewerkt.
Na de MKZ crisis van 2001, toen de Lauwersbeurs niet door kon gaan,
werd er met de paasdagen in 2002 wel een beurs georganiseerd door de
Stichting evenementen Buitenpost. Als Gemeente presenteerden we ons
aan de hand van het thema "recreatie en toerisme". De Lauwersbeurs
zelf werd iets minder goed bezocht dan andere jaren, maar de
organisatie en de sfeer waren voortreffelijk .
De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen in mei was ook in
Achtkarspelen verbluffend. Het CDA is wel de grootste partij gebleven
in Achtkarspelen, maar de tweede partij, de PvdA, leed een groot
verlies. De LPF werd de derde partij in Achtkarspelen. Het
opkomstpercentage lag met 80,26% behoorlijk hoog!
Bij het gereedkomen van de Perspectiefnota 2003 - 2006 maakte het college bekend dat er de komende jaren 24 miljoen euro uitgetrokken wordt voor investeringen in nieuw beleid, vervanging en onderhoud.
Economisch gezien ging het onze gemeente goed in de eerste helft van
2002. De fulltime werkgelegenheid nam in het eerste halfjaar
behoorlijk toe.
De groei zat hem vooral in in de sectoren Bouwnijverheid, Industrie en
Zakelijke Dienstverlening. Het aantal banen in de Financiële sector is
wel gedaald.
In het rijtje Friese gemeenten staat Achtkarspelen in de middenmoot,
maar doet het ten opzichte van buurgemeenten Kollumerland c.a. en
Dongeradeel bijzonder goed. In de tweede helft van het jaar werden de
gevolgen van de economische stagnatie ook in Achtkarspelen duidelijk.
Zoals gezegd is er in het collegeprogramma reeds gesteld dat de
economische ontwikkeling van Achtkarspelen een hoofdpunt is. Zeker in
de moeilijke tijden die nu voor ons liggen.
Nu even iets anders. Op 26 juni nam oud-burgemeester Bernard Schmidt
afscheid van de gemeente tijdens een indrukwekkende en drukbezochte
receptie. Helaas kon ik er niet bij zijn: de voordracht van de
gemeenteraad voor mijn benoeming lag al bij de minister en zoals ik
Ben destijds geschreven heb: het was zijn feest!
Op 17 juli werd bekend gemaakt wie de nieuwe burgemeester van deze
gemeente zou worden. De voorbereidingen voor de installatie konden
beginnen! Ik moet zeggen het was een prachtige installatie, een
buitengewoon warme ontvangst!
In de zomer van 2002 werd er door Oranjewoud iets geweldigs
gerealiseerd in Surhuisterveen: het eerste met rubber ingestrooide
kunstgrasveld van Friesland. De gemeente Achtkarspelen en de
voetbalverenigingen v.v. Surhuisterveen en v.v. 't Fean '58 en
korfbalvereniging It Fean in Surhuisterveen hebben dit mogelijk
gemaakt. Het veld werd aangelegd ter compensatie van het verdwijnen
van een bestaand veld en een oefenveld, in verband met de aanleg van
het nieuwe bedrijventerrein Kommiezenbos in Surhuisterveen.
De kosten van het kunstgrasveld werden grotendeels betaald uit de
exploitatie van het bestemmingsplan.
In Buitenpost vond echter een klein drama plaats. Het 49e Concours
Hippique moest vanwege de slechte omstandigheden van het veld voor het
eerst afgelast worden. Ik heb van het organisatiecomité begrepen dat
alles op alles wordt gezet op er dit jaar een geweldig jubileumfeest
van te maken. Succes heren!
De aanpak van onderwijsachterstanden is zoals gezegd één van de
speerpunten van beleid van het nieuwe college. Uit een onderzoek dat
afgelopen jaar door de Fryske Akademy is uitgevoerd, blijkt dat er nog
steeds achterstanden zijn in onze gemeente, maar dat het zeker de
goede kant opgaat.
In september is het Gemeentelijk Onderwijs-Achterstandenplan door de
raad vastgesteld. In het GOA-plan van Achtkarspelen gaat het
voornamelijk om preventie van onderwijsachterstanden.
Sinds het voorjaar van 2002 heeft de gemeente Achtkarspelen een
Gedragscode voor ambtenaren, waarin richtlijnen staan voor integer
handelen en het voorkomen van corruptie. Bij de invoering hiervan
heeft het college besloten dat alle nieuwe ambtenaren de ambtseed dan
wel ambtsbelofte moeten afleggen. Dit om hen bewust te confronteren
met het integriteitsbeleid. Op 25 september 2002 heeft de eerste groep
nieuwe ambtenaren de ambtseed afgelegd.
In oktober zijn we gestart met de uitgifte van kavels op het
toekomstige bedrijventerrein Kommiezenbos in Surhuisterveen, ten
zuiden van het bedrijventerrein De Lauwers. Er is veel belangstelling
voor een kavel op deze lokatie. Op dit moment wordt er ook gewerkt aan
de bereikbaarheid van het terrein door de aanleg van een
ontsluitingsweg. Over de naamgeving van dit terrein zijn de laatste
woorden niet gesproken.... !
Zoals eerder door mij aangehaald, vormt ook de organisatieontwikkeling
van deze gemeente een speerpunt van beleid. Er is daarom afgelopen
jaar besloten om tot een reorganisatie over te gaan. De organisatie
van de gemeente Achtkarspelen wordt de komende jaren klantgerichter,
inzichtelijker en resultaatgerichter, zo heeft het college besloten.
Concreet betekent dit dat er wordt gewerkt aan één publieksbalie en
minder afdelingen. Op die manier wordt het voor de inwoners
inzichtelijker voor welke zaken ze bij welke afdeling terecht kunnen.
Hoe het reorganisatieproces precies wordt vormgegeven, wordt besproken
met alle medewerkers, de OR, vakbonden en de raad.
Sinds november hebben we in het kader van het dualisme ook een
raadsgriffier bij de gemeente Achtkarspelen. De nieuwe gemeentewet,
die de ontvlechting van raad en college regelt, bepaalt dat de raad
een meer kaderstellende, controlerende rol heeft en dat bestuurlijke
taken meer bij het college behoren. Wethouders zijn daarom niet langer
lid van de gemeenteraad en daarom hebben we ook geen commissies meer,
maar vergadert de raad nu tweemaal per maand.
Naast de bestaande organisatie, met aan het hoofd onze
gemeentesecretaris Rolie Groninger, die werkt onder
verantwoordelijkheid van het college, is er vanaf 1 november een
griffier, die onder de verantwoordelijkheid van de gemeenteraad valt.
Onze griffier is mevrouw Ieke Zwart. Samen met haar werkt de raad hard
aan het vinden van haar nieuwe rol. Dit is een intensief proces, dat
veel van de betrokkenen, raadsleden, bestuurders en ambtenaren vraagt
.
Tijdens één van mijn kennismakingsbezoeken aan de dorpen in
Achtkarspelen, namelijk in Buitenpost, heb ik de eerste openbare
internetaansluiting geopend in 't Koartling. Deze pc met
internetabonnement is door de gemeente betaald en voor iedereen
toegankelijk. De overige dorpen volgen dit jaar. Overigens wordt de
toegankelijkheid van en de dienstverlening via onze gemeentelijke
website dit jaar ook verruimt.
Het is u waarschijnlijk niet ontgaan. Er heeft al heel wat in de media
gestaan. Vanaf vandaag is de nieuwe afdeling Sociale Zaken weer voor
het publiek geopend. Ik zeg nieuw, omdat onze 'Soos' gefuseerd is met
die van Kollumerland c.a. en er nu eigenlijk een geheel nieuwe
organisatie ligt. Daar ging een lang traject aan vooraf, maar nu is
het zover: we hebben er 9 nieuwe medewerkers bij! Het doel van deze
fusie is het verbeteren van de dienstverlening aan de cliënten, bij
gelijkblijvende kosten voor de beide gemeentes. Beide zullen niet van
de een op de andere dag worden gerealiseerd, maar er is en wordt
keihard aan gewerkt!
Het afgelopen jaar is er ook hard gewerkt aan een intensievere
samenwerking van de gemeenten in N.O. Friesland. Hiervoor zijn twee
hoofdredenen. Er is een gemeenschappelijk belang in economische zin.
Daarnaast worden gemeenten, de lokale overheden, terecht gedwongen
beter en efficiënter te werken. Ik ga op beide elementen in, omdat ze
ook van groot belang zijn voor de komende jaren.
De provincie Fryslân heeft de afgelopen jaren, voor wat betreft de
economische ontwikkeling, zijn kaarten gezet op de twee welbekende
zones. Was het de bedoeling in deze zones vooral bedrijvigheid van
buiten Friesland aan te trekken: de werkelijkheid bleek anders.
Op initiatief van de eerder genoemde N.O. Friese gemeenten verscheen
eind vorig jaar het rapport Van Sinderen. Deze hooggeleerde heer heeft
aangetoond dat de groei van de bedrijvigheid in de zones grotendeels
afkomstig is uit de andere delen van Friesland. Ook hier in
Achtkarspelen hebben wij de gevolgen aan de lijve ondervonden.
Het rapport van Van Sinderen is dus een waarschuwing aan de
provinciale politiek aan de vooravond van de statenverkiezingen.
Sturing lijkt mooi, maar voor je het weet bereik je ongewilde en
ongewenste effecten!
Dat geldt natuurlijk evenzeer voor het nieuwe streekplan. Er wordt
alweer intensief gepraat over de regiokernen. Hebben we dan niets
geleerd de afgelopen jaren. Een overheid wil dolgraag sturen, dat
geeft macht! Maar het zijn de mensen, die keuzes maken. Laat kernen,
waar mensen blijken te willen wonen, groeien, niet met lelijke witte
schimmel, maar kwalitatief goed, zoals deze gemeente de afgelopen
jaren gedaan heeft.
De discussie over kernen is net zo zinloos als die over herindeling.
Heel veel terechte emotie, heel veel energie, die nuttiger besteed kan
worden.
Zo'n nuttige besteding is de weg die Achtkarspelen, Dantumadeel,
Dongeradeel en Kollumerland in oktober zijn ingeslagen. Nauwer
samenwerken. Meer kwaliteit voor hetzelfde geld. Samen zijn we
sterker. Ambtenaren van de vier gemeenten kunnen dingen voor die
gemeenten samen doen. Op het terrein van de brandweer is die
samenwerking er al. Die is broodnodig, want de samenleving wordt
steeds ingewikkelder en dat vraagt om meer deskundigheid.
En die deskundigheid is voor één gemeente onbetaalbaar. Samen kunnen
we meer. Het wordt er niet goedkoper van, maar wel beter.
Juist in een tijd, waarin het moeizaam gaat met de economie, is het nodig dat overheden de handen ineen slaan. Dat geldt voor gemeenten, dat geldt ook voor gemeenten en de provincie. Als de middelen schaars worden, wordt het des te noodzakelijker de benen op de grond te zetten. Dit is zeker geen tijd om te "zweven". Het is een tijd om lering te trekken uit de miljardenoverschrijdingen van de Betuwelijn. Ook bij projecten geldt een menselijke maat, zeker in Friesland.
In 1989 tekenden de gemeente Achtkarspelen en de provincie Friesland
de overeenkomst m.b.t. de vervanging van de Betonwei. Veertien jaar
later, veertien jaar later, gaat waarschijnlijk de eerste spade de
grond in. Het project, dat begrijpt u, is inmiddels iets duurder
geworden.
2003 wordt een enerverend jaar voor Achtkarspelen. In meerdere
opzichten. Wij hebben het economisch tij tegen. Het wordt een grote
inspanning om de voorzieningen op peil te houden en voorwaarden te
scheppen om de bedrijvigheid en leefbaarheid te versterken.
Gelukkig doen wij dit met velen, college, ambtenaren en raad. En met
vele anderen in de samenleving: burgers, vrijwilligers, verenigingen,
ondernemers. De overheid heeft niet meer de illusie, dat zij alles
kan. De overheid is onderdeel van de gemeenschap, doet wat zij moet
doen, doet wat zij kan. En dat betekent dat zij van tijd tot tijd ook
duidelijk nee moet zeggen. Zij is klantgericht, maar is geen zender,
die verzoekplaten draait.
Dames en heren, mag ik u bedanken voor uw aandacht en u nog een
plezierige receptie toewensen. Nogmaals: een gezond en gelukkig 2003!