Zwolle, 6 januari 2003
Gerichte aanpak en samenwerking maakt opsporing effectief
Veiligheid is een belangrijk thema in de Nederlandse samenleving. Een thema dat samen met partners (openbaar bestuur, justitie, bedrijfsleven etc.) aangepakt moet worden. De rol van de politie mag hierin duidelijk zijn: toezicht houden, handhaven van openbare orde en veiligheid en opsporen van criminele activiteiten. Op deze drie taken wil Politie IJsselland aangesproken worden en ons korps wil daarover met de minister afspraken maken!
Veiligheidscontracten vragen echter tweezijdige afspraken. Als de korpsen en het openbaar ministerie hun prestaties moeten verbeteren en hun efficiëntie en doelmatigheid moeten verhogen, dan moet het politiek bevoegd gezag ons daartoe ook het gereedschap bieden. De afgelopen jaren hebben we te maken gekregen met een ingewikkelde regelgeving die zeer veel politiecapaciteit opslorpt. Voorbeeld van dergelijke regelgeving is de Wet Bijzondere Opsporingsbevoegdheden, waardoor we ongeveer 20 procent van onze recherchecapaciteit verliezen door een excessieve formulierenstroom en het vereiste rond het vullen van de DNA-databank. Daarnaast gaat veel tijd zitten in administratieve procedures zoals ziekteverzuim en het invullen van formulieren bij het gebruik van pepperspray en andere geweldstoepassingen. Op zich belangrijk maar het houdt ons van de straat. Dit kan efficiënter!
Voorwaarden voor prestatiecontract
Politie IJsselland wil wel een paar zeer belangrijke randvoorwaarden stellen voor een prestatiecontract. In de eerste plaats: wij kunnen niet zonder de hulp en betrokkenheid van onze partners: overheidsinstellingen als gemeenten en de provincie. Maar hetzelfde geldt voor vele andere instellingen in het publieke en private domein, zoals de kamers van koophandel, de woningbouwverenigingen, de scholen, maatschappelijke instellingen en zeer vele private ondernemingen (bv. in de horeca). En uiteraard onze burger! Alleen samen kunnen wij een effectieve vuist tegen misdaad maken! Wij hebben dat met elkaar inmiddels bewezen.
Gericht actie ondernemen
Het afgelopen jaar heeft ons korps veel sterker dan voorheen gewerkt aan het gericht aanpakken van problemen, waar onze burger last van ondervindt. Die wijze van werken is succesvol gebleken. Zodra een team zich kan concentreren op een specifiek crimineel probleem en een bijbehorende dadergroep, leidt dat in de meeste gevallen tot succesvolle opsporing. Zo werd een excessieve toename van het aantal berovingen in Zwolle (begin 2002) een halt toegeroepen door het oprichten van een daderteam. In 2003 zal vaker voor een dergelijke aanpak worden gekozen.
Het korps greep ook gericht in toen het aantal autokraken toenam. Er kwamen aangiftecorners bij autodealers en schade herstelbedrijven. En burgers werden opgeroepen om niets in hun auto te laten liggen via het project 'Niets erin...Niets eruit'. Stadswachten voerden grootscheepse controles uit op de aanwezigheid van buit in geparkeerde auto's. In het totaal werden in een periode van vier maanden 56.700 voertuigen gecontroleerd.
Inwoners van IJsselland weten politie te vinden
Om haar kerntaken (toezicht, handhaving en opsporing) goed te kunnen uitvoeren, is het van groot belang dat burgers incidenten melden aan de politie. Het afgelopen jaar zijn ruim 83.000 meldingen binnengekomen. Dit zijn er 10.000 meer dan vorig jaar. Op ongeveer de helft van dat aantal, volgde een directe inzet van politiemensen (3000 meer dan vorig jaar). Het aantal spoedeisende meldingen via 112 bleef met bijna 2000 meldingen nagenoeg gelijk. De toegankelijkheid en de bereikbaarheid is vooral toegenomen door het Landelijk Telefoonnummer Politie. IJsselland scoort landelijk goed met de telefonische dienstverlening.
Efficiënt werken
Politie IJsselland wil haar aandacht richten op specifieke problemen en dadergroepen. Des te efficiënter het korps werkt, des te meer tijd zij kan besteden aan het oplossen van problemen en het opsporen van daders. Voorbeelden van efficiëntere werkwijzen die in 2002 in gang zijn gezet:
aanleiding extra aandacht te besteden aan dit onderwerp. Vrijwel altijd leidt dit tot betere opsporingsresultaten, zoals meer verdachten OM en een hoger ophelderingspercentage.
Zoals al genoemd, is op de sterke stijging van het aantal straatroven (vooral in Zwolle) in begin 2002 gereageerd met het oprichten van een speciaal team. In totaal werd 105 procent meer verdachten naar het OM gestuurd dan in 2001.
In het voorjaar van 2002 werd IJsselland (vooral Zwolle) overspoeld door een golf overvallen. Een groep daders kon na intensief speurwerk snel worden aangehouden. Een deel van deze daders was ook betrokken bij straatroven. Het ophelderingspercentage overvallen was in 2002 door de gerichte aanpak ruim 54 procent!
Na een jarenlange daling van het aantal aangiften woninginbraak, was er in 2002 sprake van een zeer lichte stijging (+4%), die vrijwel geheel wordt veroorzaakt door een stijging in Deventer. Ook hier geldt dat de opsporingsresultaten door de aanpak via een speciaal daderteam en dader/veelpleger top X goed werkt: 26 procent meer verdachten werden aan het OM aangeboden voor verder afdoening.
De stijging van het aantal bedrijfsinbraken komt vooral voor rekening van Deventer en Steenwijk. Veel bedrijfsterreinen zijn inmiddels collectief beveiligd door de Stichting veiligheidszorg. Op deze terreinen neemt het aantal inbraken juist af of blijft gelijk (m.u.v Deventer!).
In 2002 vonden in IJsselland een liquidatie en een dood door de val van een balkon plaats. De liquidatiezaak is inmiddels opgelost en de verdachte van de 'Balkonmoord' zit nog in voorlopige hechtenis.
Jeugd
Jeugd is al jaren een belangrijke doelgroep. Enerzijds besteden de gebiedsgebonden teams veel tijd aan vroegtijdige signalering (controle hangplekken) en preventie (128 van de 310 basisscholen in IJsselland zijn inmiddels geadopteerd). In de opsporing wordt de blik vooral gericht op de aanpak first offenders (Halt-verwijzingen) en het tegengaan van de doorgroei naar een criminele (veelpleeg)carrière.
Het aantal Haltverwijzingen is afgenomen met 16 procent. Hierboven is al geconstateerd dat voor een 'typische' jeugddelict als vernieling in 2002 minder aangiften binnenkwam. De kans op een verband tussen beide feiten lijkt sterk aanwezig.
In 2002 daalde het aantal minderjarige verdachten (12-17 jaar) OM met 6 procent. Opvallend is dat ruim 1/3 van deze minderjarige verdachten als reactie op een geweldpleging werd opgepakt. Voor vernieling kwamen veel minder minderjarigen bij het OM terecht.
Verkeersveiligheid
Sinds enkele jaren neemt het aantal verkeersdoden in IJsselland af. In 2002 zette deze trend zich door. Het aantal snelheidscontroles is in 2002 intensiever geweest dan voorgaande jaren. De burger houdt zich in IJsselland beter aan de snelheidslimiet!
Op alcohol in het verkeer is veelvuldig gecontroleerd. Het aantal ademtesten nam fors toe met 44 procent, terwijl het aantal aangehouden verdachten met 12 procent is toegenomen.
Uit al deze feiten over 2002 kunnen we de conclusie trekken dat gerichte aandacht voor een probleem, intensieve controles, een dader- en veelplegersaanpak alsmede vroegtijdig en slagvaardig ingrijpen op hotspots zeker zin heeft. We zullen dat met verscherpte aandacht ook blijven doen in 2003. Onze burger heeft daar recht op!
2002 2001 Toe-/Afname
Alle resultaatgebieden
Misdrijven 31163 30064 4%
Verdachte OM 5234 4927 6%
Verdachteratio 16,8 16,4
Diefstal/inbraak woning
Misdrijven 1522 1457 4%
Verdachte OM 123 98 26%
Verdachteratio 8,1 6,7
Diefstal/inbraak bedrijven en instellingen
Misdrijven 1431 1095 31%
Verdachte OM 129 123 5%
Verdachteratio 9 11,2
Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen
Misdrijven 4586 4386 5%
Verdachte OM 93 84 11%
Verdachteratio 2 1,9
Diefstal af/uit/van overige voertuigen
Misdrijven 527 694 -24%
Verdachte OM 33 40 -18%
Verdachteratio 6,3 5,8
Straatroof
Misdrijven 177 115 54%
Verdachte OM 45 22 105%
Verdachteratio 25,4 19,1
Overval
Misdrijven 71 33 115%
Ophelderingspercentge 54% 21% 33%
Verdachteratio 52,1 9,1
Vernieling cq. Zaakbeschadiging
Misdrijven 5658 5868 -4%
Verdachte OM 375 438 -14%
Verdachteratio 6,6 7,5 -0,9
Verkeer
Ziekenhuisgewonden
bij aanrijding 469 486 -3%
Doden door
verkeersongevallen 40 41 -2%
Snelheidsbekeuringen 263183 268014 -2%
Alcohol pv's 818 733 12%
Ademtest 50962 35394 44%
Jeugcriminaliteit
Minderjarige
VerdachteOM 826 875 -6%
Halt afdoening 300 358 -16%
Bijlage 1: overzichten van belangrijke ontwikkelingen en
gebeurtenissen in de drie districten Overzicht district Noord
· Op zondagmiddag 17 november 2002 zijn twee collega's van team Horst en Waterland betrokken geraakt bij een dienstongeval. Een collega verloor hierbij het leven, de ander is inmiddels bijna volledig hersteld. Dit ongeval heeft alle collega's bijzonder geraakt en heeft meer dan eens bewezen dat de saamhorigheid in de regio bijzonder hoog is.
· District Noord is zeer verheugd met de instroom van 11 nieuwe vrijwilligers. Na de uitstroom van vier vrijwilligers met een lange staat van dienst, bedraagt de huidige sterkte 20! Het district is zeer tevreden met de flexibele inzet van deze medewerkers.
· De Koninginnenacht te Genemuiden is in 2002 een groot succes geworden dankzij de integrale samenwerking van bevolking, jeugdwerk, gemeente en politie! Deze samenwerking heeft bewezen dat wanneer vooraf kaders door de partijen zijn gesteld, de veiligheid van deelnemers en publiek integraal is gewaarborgd.
· Op 3 mei 2002 werd door de commissaris van de Koningin Mr. Hendriks het districtsbureau van het district Noord te Kampen geopend. Bij deze opening werd de Clinic Clowns een cheque overhandigd van ¤ 7.500,--.
· Vanaf eind november 2001 wordt in het district Noord nadrukkelijk gestuurd op het rechercheproces. Hierdoor is het ophelderingspercentage met betrekking tot veiligheid op 16 procent gekomen. Daarnaast is het aantal verdachten dat naar het openbaar ministerie is gestuurd toegenomen met ruim 17 procent. Deze cijfers zijn behaald terwijl het aantal geregistreerde misdrijven met 6 procent is gedaald.
Overzicht district Midden
· In 2002 lukte het FC Zwolle om te promoveren naar de Holland Casino Divisie. Dit betekende veel extra inzet voor het korps. De eerste vuurproeven werden met glans doorstaan.
· In de wijk Zwolle - Zuid startte de pilot 'Vroeghulp Huiselijk Geweld'. Een initiatief van Vrouwenopvang Overijssel, gemeente Zwolle, openbaar ministerie en politie. Daarnaast loopt nog steeds de proef met AWARE - alarmering. Dit is een heel concrete vorm van hulp bij huiselijk geweld waarbij slachtoffers die bedreigd worden door hun (ex)partner op een knop kunnen drukken waarna meteen politie komt.
· Al vrij snel na de invoering van het middel peperspray, konden de eerste recalcitrante verdachten kennismaken met het nieuwe politie - geweldsmiddel. Inmiddels zijn alle medewerkers voor de basispolitiezorg getraind in het hanteren van dit middel.
· De proef met de wapendetectie in de Zwolse horeca startte in januari. Het is een extra element in de vele veiligheidsverhogende activiteiten in het kader van het project Veiligheid op Straat.
· Zwolle kreeg begin 2002 te maken met een serie overvallen en berovingen op straat. Naar aanleiding hiervan werd een speciaal team gevormd die een groep daders in de kraag kon vatten.
· Het doorrijden na een aanrijding van een 17-jarige scholiere in het buurtschap Bergentheim veroorzaakte grote consternatie. Het meisje werd door de aanrijding van haar fiets geslingerd, waarna zij te water raakte en verdronk. Pas enige tijd later werd zij gevonden. Een uitgebreid onderzoek leverde snel een dader op.
Overzicht district Zuid
· In de wijk Hoorwerk te Deventer loopt het project Zelfredzaamheid waarin bewoners leren om zelf problemen op te lossen, waarbij men voor ondersteuning een beroep kan doen op de politie. Vanwege succes is voor een zelfde opzet gekozen in het Landsherenkwartierkwartier.
· Vanaf september surveilleren in Deventer zes politiemensen met de mountainbike. Ze zijn daardoor direct te benaderen en pakken zaken op die in de wijk spelen. Ze zijn te vinden bij de scholen, parkeerplaatsen, parken, rondhangplekken en winkelcentra.
· Acht hondgeleiders in district Zuid hebben het taakaccent Technisch Rechercheur erbij gekregen (item uit Verbetertraject). De hondengeleiders volgden een opleiding en liepen stage bij de technische recherche. De resultaten zijn bemoedigend. In 2002 zijn de hondengeleiders 260 keer ingezet voor technisch rechercheonderzoek in district Zuid. Dit gebeurde met name bij auto - inbraken en incidenteel bij woning - en bedrijfsinbraken. In 26 gevallen leverden de sporen die gevonden werden indirect of direct een belangrijke bijdrage aan de opsporing van verdachten.
· In het preventief jeugdplan de Aftrap werkt de politie in Deventer samen met voetbalclub Go Ahead en de Kern Instelling Jongeren. Doel is de jeugd in contact te brengen met voetbal en het stadion waardoor vandalisme voorkomen moet worden.
· De Vrijwillige Politie van Deventer won de 'Vrijwilligersprijs 2002'. Zij ontvingen deze waardering vanwege hun inzet, studieresultaten en het werken op onregelmatige tijden en onder bijzondere omstandigheden, ten dienste van de gemeenschap. Als vrijwilliger staan ze altijd klaar.
· Het Costa-onderzoek werd succesvol afgesloten. Het betrof een langdurig onderzoek naar een criminele organisatie, die zich bezig hield met grootschalige teelt van hennep. De rechtbank veroordeelde afgelopen maand de drie hoofdverdachten. De deelname aan een criminele organisatie werd bewezen geacht. Nu volgt nog de procesgang m.b.t. de ontnemingen.
· In de nacht van 30 april en 1 mei werd aan de Broekhuisdijk in Bathmen een 32-jarige man uit Hengelo doodgeschoten en korte tijd later door passanten op de rijbaan gevonden. Nog diezelfde nacht werd de verdachte bij een verkeerscontrole aangehouden.
· Op 6 juni werd een Duitse taxichauffeur gegijzeld. Hij werd gedwongen richting Nederland te rijden. De reis eindigde toen de benzine op was in het plaatsje Den Nul. De gijzelnemer ging hier een woning binnen, waar hij mogelijk een gezin zou gijzelen. De gijzelnemer bestelde een andere (Nederlandse) taxi, waarin hij kon worden aangehouden. De man (een Duitser met psychische problemen) werd uitgeleverd aan Duitsland.
· Een gewapende overval in een Raalter supermarkt leidde tot de oplossing van 15 berovingen in Raalte en andere plaatsen in het land. De verdachte was een ontsnapte gedetineerde.
Bijlage 2: Belangrijke ontwikkelingen in 2002
Meerjarenperspectief
Na een diep dal heeft ons korps inmiddels weer een aantal goede jaren gekend. Jaren waarin we weer instroom hebben gehad van jonge, enthousiaste collega´s en waarin we met voortvarendheid hebben kunnen werken aan de verbetering van onze infrastructuur en huisvesting. De economisch minder florissante tijd heeft ook voor de politie de nodige repercussies. De extra gelden vanuit de veiligheidsenveloppe bieden zeker enige lucht, maar van extra instroom kan de komende jaren nauwelijks sprake zijn. Dat is temeer problematisch omdat de nieuwe collega's die wij nu "innemen" pas over vier jaren voor honderd procent beschikbaar zullen zijn. De opleidingsduur is immers verdubbeld. Bovendien wachten er de nodige investeringen t.a.v. de ICT, maar ook in het kader van de verbindingen (C2000) alsmede andere landelijke verplichtingen. Dankzij een vroegtijdig ingrijpen is voorkomen dat het korps in financieel zwaar weer zou geraken. Niettemin blijft zorgvuldigheid ten aanzien van de budgetten nadrukkelijk geboden. Bovendien kunnen als gevolg hiervan prestatie -afspraken met de minister onder druk komen te staan.
Versterking van het gebiedsgebonden werken
In 2002 heeft een nieuwe reorganisatie plaatsgevonden. In 1997 heeft het korps noodgedwongen de inrichting, maar vooral de formatie moeten aanpassen. De afgelopen reorganisatie is vooral een doorontwikkeling van de succesvolle kant van het in 1997 gekozen model geweest. Het is dan ook vooral ingegeven door de collega´s die al functioneerden in de gebiedsgebonden teams. In deze organisatieaanpassing heeft het korps uiteraard de bestuurlijke herindeling gevolgd, waardoor in de meeste gevallen een team werkt in een gemeente. Politie volgt immer bestuur! In een drietal gevallen is een combinatie van twee gemeenten gevormd.
Ondersteuning van het primaire proces
De gebiedsgebonden teams vormen bij uitstek de vooruitgeschoven post van het korps. Zij dienen daarom adequaat te worden ondersteund door een groot aantal afdelingen binnen ons korps. In 2002 hebben deze afdelingen zichzelf dan ook steeds meer ingericht op het bieden van deze ondersteuning. De afstemming van ´front - en backoffice' zal ook in 2003 belangrijk punt van ontwikkeling blijven.
Vreemdelingendienst
In 2001 is de nieuwe vreemdelingenwet van kracht geworden. Tot nu toe heeft dat tot resultaat dat het aantal asielzoekers sterk vermindert. Daarnaast heeft het nieuwe kabinet besloten een aantal taken van de vreemdelingendiensten over te hevelen naar gemeenten en met name de IND. Deze ontwikkelingen hebben tot gevolg dat de vreemdelingendiensten enorm moeten afbouwen. Er zal slechts een kleine eenheid overblijven voor het toezicht en opsporing. Dit leidt tot een lastige situatie. De meeste taken van de VD worden per 1 januari 2004 en 1 januari 2005 overdragen aan de IND. Tot dat moment moeten deze taken echter volledig worden uitgevoerd door de politie. Het is echter logisch dat de medewerkers, wanneer ze in de gelegenheid zijn, een andere functie aannemen. Dat leidt tot vele vacatures, terwijl de werkstroom nog niet afneemt. Onze eerste zorg blijft echter een zorgvuldige opvang van de in ons gebied verblijvende vreemdelingen.
Aanpak van bovenregionale criminaliteit krijgt belangrijke impuls!
IJsselland heeft nu nog het beheer over het zeer goed presterende Kernteam Noord en Oost Nederland (KT - NON), de Unit Mensensmokkel (UMS) en een XTC - eenheid. De Veiligheidsnota van de Ministers Remkes en Donner schrijft voor dat deze teams met nog zes andere kernteams in het land zullen worden samengevoegd tot een landelijke recherche, onder te brengen bij het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Deze ingrijpende operatie dient per 1 januari 2004 te zijn gerealiseerd. Belangrijk is dat de verschillende samen te voegen teams gedecentraliseerd gehuisvest zullen blijven in de huidige kernkorpsen. Daarmee wordt voldaan aan een belangrijke voorwaarde dat de landelijke recherche verbonden moet blijven met de politiekorpsen in Nederland.
Tegelijkertijd zal opnieuw 1procent van de nationale politiesterkte aan de korpsen worden onttrokken. Het betreft hier landelijk ongeveer 470 BVE's. Hiermee zullen Boven Regionale Teams (BRT's) worden geformeerd die vormen van ernstige en vooral voor de burger zeer hinderlijke criminaliteit gaan bestrijden. Te denken valt aan series inbraken, ramkraken, overvallen, brandstichtingen. Maar ook vrouwenhandel en zware vormen van fraude. In Noord en Oost Nederland zullen vier eenheden worden ondergebracht, verdeeld over de negen noord oostelijke politiekorpsen waarbij IJsselland als centrumkorps zal fungeren. Het is de bedoeling dat deze eenheden in dezelfde locaties worden gehuisvest als de onderdelen van de landelijke recherche zodat uitwisseling van informatie en expertise, aksmede onderlinge assistentie op eenvoudige wijze kan plaatsvinden.
Twee van de vier boven regionale eenheden functioneren inmiddels; en naar het zich laat aanzien zeer succesvol. Dit zijn de eenheden die gehuisvest zijn in Groningen en Arnhem. Met ingang van heden, 1 januari 2003, worden de rechercheurs geïnstalleerd die werkzaam zullen zijn in de eenheden Zwolle en Deventer. Ook de twee Interregionale Fraude Teams, waarover de korpsen van Noord en Oost Nederland beschikken zullen binnen deze organisatie worden ondergebracht. De korpschef van IJsselland fungeert in dit proces als landelijk projectleider.
Keten opsporing
In ieder geval moet in de komende jaren zeer de nadruk liggen op de verbinding binnen de totale keten van opsporing. Die keten begint bij de collega´s op straat. De belangrijkste informatiepositie bevindt zich nog altijd daar. Deze collega´s moeten alert zijn en ook toegankelijk voor de burgers, zodat zij gemakkelijk hun informatie kwijt kunnen bij hun plaatselijke politie. Binnen het korps IJsselland zijn verder districtelijke recherches en een regionale recherche. De informatievoorziening moet zodanig zijn ingericht dat de juiste informatie op de juiste plaats en het juiste tijdstip terechtkomt. Uiteraard is het niet zo dat deze informatiestroom nu nog niet is ingericht, maar met versterking van de opsporingscapaciteit aan de basis en het BRT en landelijke recherche als nieuwe elementen, moet dit wel opnieuw worden aangescherpt.
Korpsbeschrijving en auditrapportage
De Nederlandse politie werkt sinds een aantal jaren met het NKP-model, waarbij door externen de kwaliteit van de korpsen wordt doorgelicht. Daartoe maakt het korps een zelfbeschrijving. Deze beschrijving wordt op realiteit getoetst door een auditcommissie, bestaande uit collega´s van andere korpsen uit het land. Deze cyclus heeft juist in IJsselland plaats gevonden. De constatering van de auditcommissie was dat het korps een enorme slag heeft gemaakt in de richting van het procesgericht werken. Was de organisatie vier jaren geleden nog met name productgericht, nu zijn er vele werkprocessen beschreven. Dat komt uiteraard de eenheid van optreden en de borging van goede werkmethoden ten goede. De bevindingen van de auditcommissie moeten worden verwerkt in een concreet verbeterplan.
Afsluiting
In ons korps IJsselland zijn voortdurend vele ontwikkelingen gaande. Om een paar te noemen: de aanpak van veelplegers, de opvang van jeugdige wetsovertreders, tele - voorgeleiding, de ontwikkeling van de eigen medewerkers, de nieuwe verbeterthema´s en de vele andere. Ze zijn allemaal interessant om iets over te vertellen, maar in het kader van deze terugblik gaat dat veel te ver. Wellicht dat ze in het komende jaar allemaal ergens aan de orde zullen komen.