Boekhoudfraude in begroting gemeente Eindhoven
EINDHOVEN, 20030102 -- Ook in de begroting van menige gemeente komt boekhoudfraude voor. Het gemeentebestuur van Eindhoven laat zijn begroting 2003 sluiten met een saldo van ¤ 101.000. Er werden echter vele ontvangsten en uitgaven buiten de begroting gelaten. In werkelijkheid is er een tekort van ¤ 21,6 miljoen. Eindhoven is niet de enige gemeente.
De begroting 2003 van gemeente Eindhoven is misleidend en in strijd met de wettelijke voorschriften. Het gemeentebestuur van Eindhoven verzwijgt op grote schaal opbrengsten en kosten. De begroting 2003 sluit met een batig saldo van ¤ 101.000. In werkelijkheid is er echter een tekort van ¤ 21,6 miljoen. Het gemeentebestuur verzwijgt dus ettelijke miljoenen aan ontvangsten en uitgaven. Ook de jaarrekening 2001 van Eindhoven gaf al een totaal verkeerd beeld van het saldo van de baten en de lasten. Zo ook van de financiële positie. De staat van baten en lasten over 2001 sloot met een positief saldo van ¤ 5,5 miljoen. In werkelijkheid was er een tekort van ¤ 56,1 miljoen.
Boekhoudfraudes gebeuren niet alleen in Amerika. Ze zijn er ook in Nederland. Nu alweer bij een gemeente. In dit geval bij gemeente Eindhoven. Eindhoven is niet de enige gemeente waar het gemeentebestuur grote bedragen aan ontvangsten uitgaven buiten het begrotingssaldo laat. Andere voorbeelden zijn Amersfoort, Rotterdam, Woerden en Zaanstad. De begroting van Amersfoort sluit met een saldo van 0; in werkelijkheid is er een tekort van ¤ 10 miljoen. De begroting van Rotterdam sluit met een saldo van 0; in werkelijkheid is er een negatief saldo van ¤ 34 miljoen. De begroting van Woerden sluit met een saldo van 0; in werkelijkheid is er een overschot van ¤ 7,5 miljoen. De begroting van Zaanstad sluit met een saldo van 0; in werkelijkheid is er tekort van ¤ 3,1 miljoen. Ook de jaarrekeningen van deze gemeenten vertoonden boekhoudfraude op grote schaal. Zoals ook van menige andere gemeente en alle provincies.
Meer en meer begint het ongelofelijke verhaal door te dringen dat in de jaarrekeningen en nu ook in de begrotingen van veel gemeenten en provincies op grote schaal opbrengsten en kosten worden verzwegen. Het betreft in het algemeen vooral opbrengsten. Dat betekent bijvoorbeeld dat achter de noodzaak van de vele verhogingen van de Onroerendezaakbelastingen grote vraagtekens geplaatst kunnen worden.
Volgens een onderzoek van Vrij Nederland, gepubliceerd 2 maart 2002, verzwegen in 2000 bijvoorbeeld de 30 grootste gemeenten tezamen ruim f 3,8 miljard voor hun inwoners. Volgens hetzelfde onderzoek, maar niet gepubliceerd, verzwegen de 12 provincies gezamenlijk ruim f 1 miljard. Desondanks staan bij deze misleidende jaarrekeningen goedkeurende accountantsverklaringen. Het NIVRA (Nederlands Instituut van Registeraccountants) geeft in zijn persbericht van 16 juli 2002 toe dat inderdaad in de rekeningen van veel gemeenten en provincies veel baten en lasten niet terug te vinden zijn in het saldo en geeft daarmee indirect toe dat de goedkeurende accountantsverklaring bij al deze jaarrekeningen ten onrechte is gegeven. De jaarrekening van al deze gemeenten en provincies voldoen dus ook niet aan de wettelijke eisen, de zogenoemde Comptabiliteitsvoorschriften. Deze voorschriften eisen dat een jaarrekening en een begroting van een gemeente en provincie betrouwbaar is en bijvoorbeeld een betrouwbaar beeld geeft van de omvang en het saldo van de opbrengsten en de kosten. Deze voorschriften eisen ook dat alle opbrengsten en kosten in de rekening en in de begroting opgenomen worden. Het NIVRA erkent dus impliciet ook dat al deze jaarrekeningen ook niet voldoen aan de wettelijke voorschriften en ook om deze reden ten onrechte van een goedkeurende accountantsverklaring zijn voorzien.
Eerder bleken bijvoorbeeld in de jaarrekeningen 2001 van andere gemeenten en provincies grote bedragen verzwegen te zijn. Noord-Brabant liet haar winst- en verliesrekening sluiten met een saldo van ¤ 18,3 miljoen. Het werkelijke overschot was ¤ 53,8 miljoen. Gelderland liet haar winst- en verliesrekening sluiten met een saldo van f 18,4 miljoen. Het werkelijke saldo was f 238,7 miljoen. Noord-Holland liet haar winst- en verliesrekening eindigen met een overschot van ¤ 4,4 miljoen. In werkelijkheid was het overschot ¤ 55,7 miljoen. Zuid-Holland rapporteerde een overschot van f 57,2 miljoen. Er was echter in werkelijkheid een tekort van f 78,8 miljoen. Ook bijvoorbeeld de grote gemeenten gingen in hun jaarrekeningen 2001 gewoon door met grote bedragen te verzwijgen. Amsterdam meldde een tekort van ¤ 5,5 miljoen. In werkelijkheid was er een overschot van ¤ 350 miljoen. Den Haag liet zijn winst- en verliesrekening sluiten met een overschot van ¤ 89,3 miljoen; in werkelijkheid was er een overschot van ¤ 137,2 miljoen. Rotterdam meldde een overschot van ¤ 27,9 miljoen. Er was echter in werkelijkheid een tekort van ¤ 28,9 miljoen. Utrecht meldde een overschot van ¤ 72,3 miljoen. Het werkelijke overschot was ¤ 36,8 miljoen.
Onlangs moesten al vijf accountants van verschillende grote accountantskantoren voor de Raad van Tucht voor Accountants verschijnen vanwege ten onrechte door hen gegeven goedkeurende verklaringen bij de jaarrekeningen van verschillende provincies en gemeenten. Binnenkort moeten ook acht andere accountants vanwege hetzelfde voor de Raad van Tucht verschijnen.
Registeraccountant drs. Leo (L.W.) Verhoef RA te Wijk bij Duurstede houdt zich al jaren met de kwestie bezig dat de jaarrekeningen en begrotingen van veel gemeenten en provincies en de accountantsverklaringen daarbij ronduit misleidend zijn. De recente boekhoudschandalen in Amerika maken duidelijk hoe dit soort boekhoudfraudes mogelijk zijn. De belangstelling voor dit soort fraudes, die altijd voor onmogelijk zijn gehouden, neemt toe. Meer en meer begint de laatste tijd duidelijk te worden dat Leo Verhoef gelijk heeft en terecht deze misstand aan de orde stelt. In De Telegraaf van 6 juli 2002 zegt emeritus-hoogleraar Accountantscontrole J.H. Blokdijk RA hierover: "Iedereen is verbijsterd over de recente boekhoudschandalen in Amerika, maar hier gebeurt in principe hetzelfde." Onlangs heeft Leo Verhoef bij Justitie aangifte gedaan van deze vorm van boekhoudfraude door het gemeentebestuur van zijn eigen woonplaats Wijk bij Duurstede. Justitie heeft de zaak momenteel in onderzoek.
Het is opvallend hoe weinig nog in de media over dit boekhoudschandaal van zeer grote omvang dat vrijwel alle gemeenten en provincies en alle grote accountantskantoren betreft, gemeld wordt. Mede daardoor kan deze praktijk ongestraft blijven voortbestaan.
Van 1989 - 1994 was Leo Verhoef als accountant werkzaam bij VB Accountants, later opgegaan in Deloitte & Touche. Daar heeft hij zich steeds hevig verzet tegen de praktijk dat bij dit soort misleidende en onwettige jaarrekeningen goedkeurende accountantsverklaringen worden gegeven. Als klokkenluider werd hij ronduit vijandig behandeld en in 1994 op grove wijze ontslagen. Sindsdien probeert hij de aandacht te vestigen op de hier besproken misstand. Het bestuur van het NIVRA weigert al die tijd met hem hierover te praten. De minister van Binnenlandse Zaken weigert eveneens op zijn brieven in te gaan. De ministers van Economische Zaken en van Financiën verschuilen zich achter de minister van Binnenlandse Zaken. De Tweede Kamer weet er eveneens van, maar houdt zich afzijdig.
Ingezonden persbericht