Nieuw model voor de 'pre-Israelitische' samenleving ten tijde van de Exodus
De Exodus van het volk Israel wordt gedateerd tijdens de overgang van
de Late Bronstijd naar de Vroege IJzertijd (1300-1100 voor Chr.). Deze
periode, waarover relatief weinig bekend is uit historische bronnen,
heeft tot grote controverses geleid binnen archeologische,
theologische en historische kringen. Promovendus Eveline van der Steen
onderzocht de hypothese dat de tribale samenleving uit de achttiende
en negentiende eeuw na Chr. een model biedt voor de organisatie van de
samenleving in die periode. Zo'n samenleving bestond uit een
conglomeraat van stammen met een hoge mate van loyaliteit aan de eigen
groep, flexibiliteit in bestaanswijze, territoriale mobiliteit en
wisselende onderlinge verstandhoudingen. Van der Steen bestudeerde
reisverslagen over de zuidelijke Levant van de achttiende en
negentiende eeuw (na Chr.), die de basis vormen voor dit model. Verder
analyseerde zij het archeologisch en literair-historisch materiaal uit
de Late Bronstijd en Vroege IJzertijd. In Jordanië testte Van der
Steen in april 2000 het bestaan van een voormalige handelsroute door
de Zerqavallei uit in de praktijk. Uiteindelijk kwam zij tot een
nieuwe hypothese voor de 'donkere eeuwen'. Stammen ten oosten van de
Jordaan waren volgens haar actief betrokken in het internationale
handelsnetwerk dat vanuit Egypte met Mesopotamië was opgezet. De
instorting van het Egyptische Rijk aan het einde van de Late Bronstijd
had grote repercussies voor de economie van deze stammen. Dit leidde
tot veranderingen in de territoria van de stammen, waarbij een deel de
Jordaan overstak en zich ten westen ervan vestigde, als de voorlopers
van de latere Israëlieten.
Eveline J. van der Steen (Soest, 1957) studeerde archeologie aan de
Universiteit Leiden. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de
Faculteit der Archeologie van de Universiteit Leiden en bij de
Faculteit der Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG.
Tegenwoordig werkt zij als tweede stadsarcheoloog in Delft en als
parttime stadsarcheoloog in Hattem.
Datum en tijd
donderdag 19 december 2002, 13.15 uur
Promovendus
mw. E.J. van der Steen, tel. (015)212 01 18, e-mail:
evdsteen@compuserve.com (werk)
Proefschrift
Tribes and territories in transition. The central east Jordan valley
and surrounding regions in the late Bronze and early Iron ages: a
study of the sources
Promotor
prof. dr. E. Noort
Faculteit
godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Promotie