EMBARGO tot 17 december 14:00 uur
PERSBERICHT
11 december 2002
Dordrechts Museum krijgt wintergezicht Calraet van National Gallery
Het Dordrechts Museum krijgt het schilderij IJsgezicht bij Dordrecht, van de Dordtse schilder en beeldhouwer Abraham van Calraet (1642-1722), in langdurig bruikleen van de National Gallery in London. Hiermee kan het museum een lacune in de collectie opvullen; de 17de-eeuwse stadsgezichten worden hiermee eindelijk aangevuld met het werk van een Dordtse meester. Het schilderij is vanaf 18 december te zien als onderdeel van de vernieuwde presentatie van de vaste collectie Van Cuyp tot COBRA.
Collectie-mobiliteit
De bruikleenafspraak past in het beleid gericht op collectie-mobiliteit als middel om verzamelingen van musea te verbeteren. In toenemende mate maken musea nationaal en internationaal afspraken over korte en langdurige bruiklenen om hiaten in de presentatie aan te vullen. Collectieonderdelen die niet elders onder te brengen zijn kunnen worden afgestoten om aankopen van belangrijke werken mogelijk te maken. Calraets schilderij werd in de National Gallery slechts zelden op zaal getoond en was decennia lang in het depot verborgen. In het Dordrechts Museum vult het wintergezicht echter prachtig een leemte in de collectie en zal het een ereplaats krijgen in Van Cuyp tot Cobra. Ook uit het depot van het Dordrechts Museum zijn de afgelopen jaren werken uitgeleend aan musea waar ze beter tot hun recht komen. Zo zijn er schilderijen uit het Dordrechts Museum te zien in het Rijksmuseum Twenthe in Enschede, het Catharina Gasthuis in Gouda en het Musée de la Vie Romantique in Parijs. Binnenkort zullen twee portretten die ooit aangekocht zijn als werken van de Dordtse schilder Aelbert Cuyp als bruikleen gaan naar Museum het Coopmanshûs in Franeker, omdat het schilderijen blijken te zijn van de hand van de Friese meester Petrus Schotanus.
Abraham van Calraet (1642-1722)
De in Dordrecht geboren en overleden beeldhouwer en schilder Abraham van Calraet (1642-1722) is de belangrijkste leerling van de beroemde Dordtse schilder Aelbert Cuyp. Door het ongelukkige toeval dat hij dezelfde initialen heeft als zijn leermeester, is Calraet lange tijd een onbekende schilder geweest. Niet alleen signeerde hij zijn werken steevast met het monogram AC, maar ook evenaarde hij de schilderstijl van Aelbert Cuyp. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Calraets schilderijen lange tijd voor werken van Cuyp zijn doorgegaan.
IJsgezicht bij Dordrecht
Het schilderij heeft ooit behoord tot de beroemde 18de-eeuwse collectie
van de Dordtse verzamelaar Johan van der Linden van Slingeland. Hij
bezat niet minder dan 38 schilderijen van Aelbert Cuyp, waarvan een
aantal nog altijd beschouwd wordt als de belangrijkste werken van de
meester. De bruikleen uit Londen stond echter onterecht op naam van Cuyp
en moet juist tot de beste werken van Abraham van Calraet gerekend
worden. In 1785 werd de gehele verzameling in Dordrecht geveild en
raakten de werken verspreid. Na enkele eeuwen van afwezigheid keert het
schilderij van Calraet nu weer terug naar Dordrecht.
IJsgezicht bij Dordrecht is op verschillende manieren verweven met de
stad Dordrecht. Niet alleen is de maker er zijn hele leven werkzaam
geweest en heeft het schilderij deel uitgemaakt van de beroemdste
Dordtse collectie, maar ook is de stad zelf afgebeeld op het schilderij.
Dordrecht is bezien vanaf de kant van Papendrecht. Links op het
schilderij is de Groothoofdspoort weergegeven met rechts daarvan de
Grote Kerk. Het is waarschijnlijk -hoewel de bronnen dit niet vermelden-
dat Calraet een deel van zijn schildersopleiding bij Cuyp genoot. Het
stadsprofiel op het schilderij van Calraet volgt nauwkeurig de
compositie van enkele beroemde gezichten op Dordrecht van Cuyp. Het
thema van het wintergezicht ontleende Calraet ook aan zijn leermeester:
van Cuyp is immers een prachtig schilderij bekend met een ijsgezicht bij
de ruïne
van het Huis te Merwede (particuliere collectie, Engeland). Uit
dit laatste werk nam Calraet tal van motieven over, zoals het
schaatsende mannetje met stok of de man die zijn schaatsen onderbindt.
Calraet heeft heel bewust zijn leermeester proberen te overtreffen door
verschillende van zijn succesvolle schilderijen als het ware samen te
voegen tot een nieuw meesterwerk.
Het schilderij toont veel bedrijvigheid op de bevroren Maas: een
jongetje op een prikslee, tal van wandelaars, schaatsers tot ver aan de
horizon, een arreslee en rustende paarden voor een groep pratende mensen
links op de voorgrond. Geheel links is nog net een tijdelijk op het ijs
geplaatste tent te zien met de Hollandse vlag in top. Deze vlag, de
molen aan de andere kant van de stad en de schaatsen op het ijs geven de
voorstelling een oer-Hollandse uitstraling. De markante aanwezigheid van
de Dordtse skyline met de herkenbare gebouwen heeft er ongetwijfeld voor
gezorgd dat Calraet gemakkelijk een Dordtse koper voor het werk kon
vinden.
Het schilderij dateert uit 1665, paneel 33,5 x 57,5 cm.
Van Cuyp tot COBRA
IJsgezicht op Dordrecht zal een onderdeel worden van de presentatie van
de vaste collectie van het Dordrechts Museum. Van Cuyp tot COBRA. Het
schilderij valt voor het publiek te bewonderen vanaf 18 december 2002.
Informatie voor de pers
Het schilderij wordt op 17 december in de middag uitgepakt en op zaal
gehangen. U bent van harte welkom hierbij aanwezig te zijn. Directeur
Peter Schoon en conservator Sander Paarlberg zullen aanwezig zijn voor
een korte toelichting. U wordt vriendelijk verzocht zich aan te melden
als u wilt komen.
Dordrechts Museum
www.dordrechtsmuseum.nl
078-6482147
078-6141766
Petra van Os
06-27065856
Lieke Vervoorn
06-10713224