Toespraak gehandicapten 3 december
Toespraak van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport, Clémence Ross-van Dorp ter gelegenheid van de opening van de
dag voor mensen met een handicap, op 3 december in de Jaarbeurs in
Utrecht.
Toespraak gehandicapten 3 december 1. Toespraak gehandicapten 3
december
Toespraak van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Clémence Ross-
van Dorp ter gelegenheid van de opening van de dag voor mensen met een handicap, op 3
december in de Jaarbeurs in Utrecht.
---
Toevallig hoorde ik laatst op de radio een discussie over de oproep aan gemeenten om bij de
ontvangst van Sinterklaas ook gehandicapte Zwarte Pieten een rol te laten spelen. Een idee
van het Comité dat zich bezig houdt met 2003, het Europees jaar van mensen met een han-
dicap.
U ziet het, , de oproep om Pieten met een handicap mee te laten doen, heeft nogal wat in
aarde gehad. Het resultaat van de discussie? Slechts tien gemeenten met rolstoelpieten.
Chapeau voor deze gemeenten.
Dames en heren, tien welwillende gemeenten is niet veel. Maar nog veel kwetsender vind ik
de reacties die de coördinator van het internationaal jaar heeft binnengekregen. Zo liet een
gemeente weten de oproep te negeren, omdat het ieder jaar wel wat is. "Straks krijgen we
nog een stotterpiet en een homo-sint." Stuitend vind ik dit soort reacties.
De oproep om Pieten met een beperking in te zetten, en de negatieve reacties erop maken overduidelijk hoe ver mensen met een handicap van de maatschappij af staan. Vandaar de noodzaak van deze dag en van het Europees jaar van de mensen met een handicap.
De komende 13 maanden moeten we optimaal gebruiken om het imago van mensen met han- dicaps op te krikken. Dat blijkt ook wel uit de Euro-barometer, die in alle Europese landen heeft geregistreerd hoe de bevolking aankijkt tegen mensen met een handicap. En dan blijkt
dat Nederland het niet goed doet.
Veel Nederlanders hebben geen idee hoe gehandicapten leven en welke obstakels ze in het
dagelijks leven tegenkomen.
Om weer even op Sint en de rolstoelpiet terug te komen: er was een gemeente die schreef
dat de inzet van een Piet met handicap niet mogelijk was, omdat de straten niet toegankelijk
waren voor rolstoelen! Dat is nu precies waar het om gaat. Als het aan dat soort gemeentes
ligt, krijgen mensen met een handicap letterlijk en figuurlijk een plekje aan de zijlijn. Ze mogen
toekijken en niet meer dan dat.
Veel mensen kennen de mogelijkheden van gehandicapten niet. Je hebt werknemers die men-
sen met handicap negeren, terwijl ze op veel plekken net zo goed kunnen functioneren als ie-
der ander. En dan te bedenken dat werknemers er ook nog eens een subsidie voor kunnen
krijgen vanuit de wet Reïntegratie arbeidsgehandicapten. Hieruit blijkt de onbekendheid.
Niet bij nul beginnen
Er is dus erg veel te doen het komend jaar. Het gaat erom dat we met zijn allen een beter
beeld krijgen van mensen met een beperking. Wie zijn ze en wat kunnen ze? Gelukkig hoeven
we niet helemaal bij nul te beginnen. De afgelopen jaren zijn er al wat acties geweest om de
positie van de mensen met een handicap verbeteren. Ik hoef alleen maar te wijzen op
Drempels weg, een initiatief van mijn voorganger Margo Vliegenthart. Dit project moest de
obstakels wegnemen die gehandicapten ondervinden op de elektronische snelweg. En dan
blijkt dat zoiets ook mogelijk is.
150 grote bedrijven in Nederland hebben allemaal hun websites toegankelijker gemaakt. Zij
vermijden al te heftige kleuren, bewegende banners, en het beperken van geluiden. Heel sim-
pele dingen eigenlijk, maar wel belangrijk als je niet goed kunt zien, last hebt van epilepsie of
doof bent. Op eenvoudige wijze kun je zo bijdragen aan een betere kwaliteit van leven voor
een grote groep mensen.
En gelukkig zijn er óók werkgevers die wel oog hebben voor mensen met een beperking. Zo
bestaat er bij de politie een project dat gericht is op het aantrekken van mensen met een visu-
ele handicap voor specifieke recherchefuncties, zoals afluistermedewerker. Blinden hebben
vaak een uitstekend gehoor en zijn bij uitstek geschikt voor deze taak.
Het kan dus wel! En dat is een prettig en belangrijk gegeven zo aan de vooravond van het
internationale jaar van mensen met een handicap.
Dames en heren,
Het is bijna pakjesavond. En bij pakjesavond horen cadeautjes. Ik kom dan ook niet met lege
handen. Ik kan u zeggen dat ik op de VWS begroting van dit jaar en volgend jaar een aanzien-
lijk bedrag gereserveerd heb om ons doel een reëler beeld van mensen met een handicap
te bereiken. Maar het gehandicaptenbeleid omvat meer dan zorg, welzijn en sport. Daarom
dragen ook mijn collega's van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen bij aan het jaar. Samen nog met een bedrag uit het Europese potje hebben
we 1,5 miljoen euro beschikbaar.
Wat gebeurt er met het geld?
Met dit geld wil het Nationaal Comité een beweging op gang helpen in heel Nederland. Zodat
iedereen gaat beseffen dat mensen met een handicap gewone mensen zijn; ze willen gewóón
onderwijs volgen, willen gewóón werken en willen gewóón meedoen aan het dagelijks leven.
Contact tussen mensen met en zonder handicap is daarvoor een voorwaarde. Om die
ontmoeting te stimuleren, gaan we van alles en nog wat organiseren rondom de thema's
arbeid, onderwijs en vrije tijd.
Verder roepen we alle mensen met een handicap in Nederland op om samen met lokale in-
stanties, bedrijven, uitgaansgelegenheden, scholen, winkels, gemeenten en sportclubs het
Europese jaar te doen leven.
Vanmiddag is er een aantal workshops speciaal voor lokale organisaties van mensen met een
handicap. Zij kunnen informatie krijgen en meepraten over deze thema's en over de wijze waarop ze een rol kunnen spelen bij het maken van nieuw beleid.
Het nationaal comité zal alle activiteiten volgen, bekendmaken, en in sommige gevallen finan-
cieel ondersteunen. Het comité zorgt voor publiciteit, helpt bij het bedenken van ideeën en
speelt regelmatig de luis in de pels: bij iedere mogelijkheid die zich aandient zullen ze erop ha-
meren dat ook mensen met een handicap meedoen. Net zoals het comité heeft gedaan met de
gehandicapte Pieten.
Ook overheid moet actie ondernemen
Met geld kunnen de boel in gang zetten. Maar ook niet meer dan dat. Het gaat erom dat men-
sen die in de positie verkeren om iets voor gehandicapten te doen, daadwerkelijk actie onder-
nemen. Dat geldt óók voor de politiek.
De wet gelijke behandeling, om maar wat te noemen, die al door de Tweede Kamer is gekom-
en, zal voorkómen dat mensen vanwege hun handicap achtergesteld worden.
De wet verbiedt expliciet het maken van onderscheid op grond van handicap of chronische
ziekte. Een sollicitant die een aangepast toetsenbord nodig heeft, zal dus niet om deze reden
afgewezen kunnen worden. En als het idee bestaat dat een werkgever dat toch doet, dan is
er nog altijd de Commissie gelijke behandeling.
Ik zal één dezer dagen een brief over de wet aan de Eerste Kamer sturen, dus de bal ligt nu
even daar. Het moet wel heel raar lopen wil de Senaat dit wetsvoorstel niet aanvaarden in het
Europees jaar van mensen met een handicap!
En verder moeten we doorgaan met initiatieven die gehandicapten méér zeggenschap geven.
In financiële zin, maar ook als het gaat om informatieverstrekking en om de rechtspositie.
Zoals u al weet, beschikken steeds meer mensen over een persoonsgebonden of persoons-
volgend budget. Met dit budget kunnen ze hun eigen zorg regelen. En zo hoort het natuurlijk
ook. Alle mensen in ons land moeten indien mogelijk de regie in handen houden. Dit komt ook
tot uiting bij het kwaliteitsbeleid dat we vanuit VWS voorstaan.
Kwaliteit kun je op twee manieren interpreteren: als kwaliteit van voorzieningen en als kwa- liteit van leven. Het gaat natuurlijk om beide. En dan specifiek om het oordeel hierover van de mensen zelf: hoe ervaren zij de kwaliteit van zorg en van het leven.
Bij de invulling van het kwaliteitsbeleid is daarom de inbreng van de gehandicapten zelf
essentieel.
En gemeenten?
Ook de gemeenten, in deze zaal goed vertegenwoordigd, kunnen op dit vlak een duit in het
zakje doen.
Het is belangrijk dat zij straks bij de lokale projecten in het kader van het internationale jaar
oog hebben voor de gehandicapten. En in de jaren erna moeten ze erop toezien dat deze
groep bij allerlei lokale activiteiten betrokken wordt. Want daar gaat het natuurlijk om: geen
eenmalige actie, nee een actie om structureel het beeld over de mensen met een handicap te
veranderen en hen een volwaardige plaats te geven in de samenleving. Met zijn allen dus de
schouders eronder!
-0-0-0-