Persbericht 02/169
Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid Directie
Communicatie
03 december 2002
Nr. 02/169
Opbrengst intensievere aanpak fraude kan oplopen tot ruim 120
miljoen in 2006
Een intensievere aanpak van fraude zal in 2003 naar verwachting 11
miljoen euro opleveren. Dit bedrag kan de komende jaren oplopen tot
120 miljoen euro in 2006. Om dat te bereiken komt er meer capaciteit
voor de opsporing. Vooral aan identiteitsfraude wordt veel aandacht
besteed. Daarnaast zullen diensten en organisaties meer gegevens
uitwisselen en aan elkaar koppelen, zodat overtreding van de regels
vaker en eerder wordt gesignaleerd. Een effectieve aanpak van fraude
is volgens de bewindslieden van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van
belang voor het draagvlak voor het sociale-zekerheidsstelsel.
Dit blijkt uit het Handhavingsprogramma 2003-2006, dat demissionair
minister De Geus en demissionair staatssecretaris Rutte naar de Tweede
Kamer hebben gestuurd. Ook is de Integrale rapportage handhaving 2001
meegezonden, waarin de resultaten van de fraudebestrijding over 2001
zijn weergegeven.
Om meer controles mogelijk te maken, wordt de capaciteit voor de
opsporing sterk uitgebreid. Het Uitvoeringsinstituut
Werknemersverzekeringen (UWV) gaat naast administratieve controles
meer onderzoek doen bij uitkeringsgerechtigden thuis en op de werkplek
(oplopend tot 46.000 in 2006). De capaciteit wordt uitgebreid met 225
arbeidsplaatsen. Al bestaande multidisciplinaire teams worden
omgevormd tot een centraal gestuurd landelijk netwerk van teams. In
deze teams werken verschillende organisaties als de Belastingdienst,
de Arbeidsinspectie en UWV en gemeenten samen aan de bestrijding van
fraude. De extra controles die de teams gaan uitvoeren lopen op tot
3.500 in 2006. Ook de capaciteit bij de gemeentelijke
opsporingsdiensten wordt verder uitgebreid. Daarnaast komt er een
subsidieregeling om gemeenten te helpen hun handhaving op een hoger
niveau te krijgen. Sinds januari 2002 houdt de Sociale Inlichtingen-
en Opsporingsdienst (SIOD) zich bezig met grote en complexe
fraudezaken. In de komende jaren wordt ook deze dienst verder
uitgebreid.
De Geus en Rutte kondigen maatregelen aan om identiteitsfraude tegen
te gaan, in het bijzonder fraude rond sofinummers. Een speciale
taskforce heeft voorstellen gedaan om deze fraude te verminderen. Zo
krijgen personeelsleden van uitvoeringsorganen cursussen en
voorlichtingsmateriaal om fraude met identiteitspapieren eerder te
herkennen. Daarnaast komt er een systeem dat signaleert of één
sofinummer tegelijkertijd voor verschillende dienstverbanden wordt
gebruikt. Daarnaast kan het Centrum voor Werk en Inkomen in toekomst
met hulp van een computersysteem nagaan of het paspoort waarmee een
werkzoekende zich identificeert als vermist of gestolen is opgegeven.
Onderzocht wordt of dit systeem ook voor sofinummers kan worden
gebruikt. In 2005 moet de dienstverlening en fraudebestrijding in de
sociale zekerheid worden gekoppeld aan een identiteitskaart.
Vanaf 2003 gaat Nederland samenwerken met verschillende landen om te
controleren of Nederlandse bijstandsgerechtigden vermogen hebben in
het buitenland. Om dit te bereiken wil Nederland in eerste instantie
verdragen met Duitsland, Groot-Brittanië, Suriname en Turkije sluiten.
De lopende projecten voor fraudeonderzoek in Marokko en Turkije worden
voortgezet. Ook wordt het Internationaal Bureau Fraude-informatie
(onderdeel van UWV) vanaf 2003 uitgebreid. Dit bureau gaat behalve
zijn werk voor het UWV ook gemeenten en de Sociale Verzekeringsbank
ondersteunen bij het uitwisselen van gegevens met andere landen en bij
opsporing en controle in het buitenland.
Uit de handhavingsrapportage over 2001 blijkt dat meer controles op
fraude met werknemersverzekeringen (zoals WW en WAO) hebben
plaatsgevonden. Het aantal controles bij werknemers nam toe van bijna
320.000 in 2000 tot ruim 330.000 in 2001. Verder werd geconstateerd
dat de onderzochte werkgevers in 2001 voor bijna 33 miljoen euro
hebben gefraudeerd. Dat is bijna 2,5 keer zoveel als in 2000, toen
ging het om een bedrag van 13 miljoen euro. Het aantal onderzoeken
naar fraude bij werkgevers is echter licht gedaald. Blijkbaar hebben
uitvoeringsinstellingen zich gericht op de grotere fraudezaken. Bij de
volksverzekeringen (zoals AOW en kinderbijslag) zijn 27 procent meer
overtredingen geconstateerd (van bijna 27.000 in 2000 naar ruim 34.000
in 2001).
Het aantal fraudeconstateringen in gemeenten is in 2001 gestegen tot
ruim 14.000 (ten opzichte van ruim 13.000 in 2000). Het totaal
opgespoorde bedrag is echter gedaald van 54 miljoen euro in 2000 naar
47 miljoen euro in 2001. Per geval is dus gemiddeld een lager
fraudebedrag geconstateerd.
Regionale interdisciplinaire fraudeteams hebben in 2001 een
fraudebedrag van 5,4 miljoen euro aan boetes, naheffingen en niet
opgegeven inkomsten opgeleverd. Daarnaast waren in 2001 twee
interdisciplinaire teams actief in specifieke sectoren. In de tuinbouw
heeft het Westland Interventieteam 451 controles uitgevoerd. In totaal
constateerde het team 734 gevallen van illegale arbeid. Het Confectie
Interventie Team heeft 993 werknemers in confectieateliers in
Amsterdam gecontroleerd. Van de aangetroffen personen bleek 54 procent
te frauderen met hun uitkeringen. In 2001 heeft het Sociaal Fonds
Bouwnijverheid een project in de bouw uitgevoerd om het zwartwerken in
de bouw aan te pakken. Van de onderzochte bouwvakkers bleek 50 procent
zwart bij te werken. Sinds 2002 houdt een derde interdisciplinair
team, het Bouw Interventieteam zich bezig met zwartwerken en andere
vormen van fraude in de bouw.
De Arbeidsinspectie heeft in 2001 meer boetes opgelegd dan in 2000
voor het overtreden van de Arbeidsomstandighedenwet. Het bedrag aan
geïnde boetes is gestegen van 2,1 miljoen euro in 2000 naar 3,9
miljoen euro in 2001. Dat is een stijging van 85 procent. In 2001
heeft de Arbeidsinspectie 739 keer proces-verbaal opgemaakt vanwege
illegale arbeid, dit is een stijging ten opzichte van 2000 (718
processen-verbaal). Om op dit punt een beter lik-op-stuk-beleid te
voeren gaat de Arbeidsinspectie in de toekomst ook voor deze
overtredingen (hoge) boetes geven. Hiervoor wordt een wetswijziging
voorbereid.
De Geus en Rutte hebben de Tweede Kamer twee rapporten over
fraudebestrijding gestuurd: Campagne Wet Boeten en Naleving van
sociale zekerheid. In het eerste rapport staan de resultaten van een
campagne onder uitkeringsgerechtigden over plichten die aan een
uitkering verbonden zijn en de consequenties van het overtreden van de
regels. Het blijkt dat het aantal uitkeringsgerechtigden dat de kans
groot tot zeer groot acht dat zij gecontroleerd worden, is gestegen
met negen procent. In het tweede rapport is experts gevraagd hoe groot
zij de kans inschatten dat uitkeringsgerechtigden frauderen. Experts
blijken die kans hoger in te schatten dan uitkeringsgerechtigden zelf
aangeven in (anoniem) onderzoek.
---
De volgende Officiële publicatie(s) zijn gerelateerd aan
bovenstaande persbericht:
PDF publicatie Aanbiedingsbrief van de bewindspersonen bij de
Integrale Rapportage Handhaving 2001 en Handhavingsprogramma 2003-2006
PDF publicatie Bijlage 1: Handhavingsprogramma 2003-2006
PDF publicatie Bijlage 2: Integrale Rapportage Handhaving 2001
PDF publicatie Bijlage 3: Trendrapportage Handhaving 2002
PDF publicatie Bijlage 4: Rapportage Handhaving bij de Sociale
Verzekeringsbank 2001
PDF publicatie Bijlage 5: Eindrapportage Campagne Wet Boeten
PDF publicatie Bijlage 6: Rapport Naleving van sociale zekerheid