Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam.
30/09/2002
---
Verrassende ontdekkingen tijdens onderzoek van Romeinse tempels
Centraal heiligdom van de Bataven in nieuw licht geplaatst
Onder het schip van de Nederlands Hervormde kerk in Elst (Gld) zijn de best bewaarde fundamenten van Romeins Nederland te bezichtigen. Archeologen van de Vrije Universiteit hebben de afgelopen maanden opgravingen verricht rondom de kerk. Het onderzoek heeft opmerkelijke resultaten opgeleverd die het beeld van een van de belangrijkste archeologische monumenten van Nederland ingrijpend veranderen.
In 1947 werden tijdens archeologisch onderzoek binnen de muren van het
kerkgebouw fundamenten ontdekt van twee elkaar in tijd opvolgende
tempels. De jongste tempel behoort tot de grootste ons bekende
Gallo-Romeinse tempels ten noorden van de Alpen. Het perfect bewaarde
muurwerk maakt het heiligdom tot een monument van internationale
betekenis. De omvang en monumentaliteit van deze tempel suggereren dat
het hier niet gaat om een willekeurige tempel, maar om een van de
hoofdtempels van de Bataven. Traditioneel wordt aangenomen dat hij na
de Bataafse opstand (69/70 na Chr.) is gebouwd en op symbolische wijze
uitdrukking geeft aan de herstelde vertrouwensband tussen Bataven en
Romeinen.
Afgelopen zomer hebben archeologen van de VU in opdracht van de
gemeente Overbetuwe en de provincie Gelderland en in samenwerking met
de ROB pal naast de kerk een verkennend onderzoek gedaan naar de
omvang en kwaliteit van buiten de kerk nog aanwezige archeologische
sporen. Aanleiding vormden vondsten die in 2001 tijdens
rioleringswerkzaamheden in de directe omgeving van de tempels zijn
gedaan. Zij vormden de eerste tekenen dat de resten van het heiligdom
zich tot ver buiten de omtrekken van de huidige kerk uitstrekken.
Het onderzoek, dat in twee campagnes tijdens de zomermaanden van 2002 en 2003 wordt uitgevoerd, beoogt de omvang van het heiligdom vast te stellen, de bestaande kennis ervan te vergroten en bouwstenen aan te dragen voor een erfgoedontwikkelingsplan. Op grond van de nu verzamelde gegevens is het mogelijk concrete uitspraken te doen over de inrichting en lay-out van het heiligdom, over zijn oorsprong, over de identiteit van de godheid en over de aard van de offerrituelen. Belangrijk is ook dat op grond van nieuwe dateringsgegevens de bouw van het monumentale tempelcomplex in een concreet andere historische context komt te staan. Ten slotte weten we nu meer over de ontwikkeling van het terrein tussen het einde van het heiligdom in de derde eeuw na Chr. en de bouw van de eerste christelijke kerk boven op de fundamenten van het Romeinse heiligdom in de achtste eeuw.