ST. MAATSCHAPPIJ
Zonder discussie biotechnologisch horrorscenario?
Een wereld met uitsluitend intelligente, gelukkige superkinderen, die
beschikken over slimme bommen die alleen Arabieren doden. Een wereld
met een genetische boven- en onderklasse. Het lijken
science-fictionscenario's. Maar die zouden wel eens werkelijkheid
kunnen worden als er niet heel snel een maatschappelijk debat op gang
komt over de grenzen van de gentechnologie. En dat debat wordt in
Nederland niet of nauwelijks gevoerd. Dat stelt Karin van Steensel in
de SMO-publicatie 'Medische biotechnologie' die 24 september
verschijnt.
Het is een illusie te denken dat de ontwikkeling van de wetenschap te
stoppen zou zijn, schrijft Van Steensel. Maar die ontwikkeling is wel
te sturen. Om te bepalen in welke richting, is een breed
maatschappelijk debat nodig. Dat debat blijft tot op heden vrijwel
uit. Slechts een handvol opinieleiders, actievoerders en bovenmatig
geïnteresseerde politici gaan de discussie aan, maar daar blijft het
bij. Zelfs de wetenschap laat het afweten.
Voor de meeste media is de materie te ingewikkeld en dus richt de
journalistiek zich vooral op spectaculaire ontdekkingen en
toepassingen van de genetische biotechnologie, zoals een muis met een
menselijk oor op zijn rug. Dat leidt ertoe dat velen denken dat het
zo'n vaart niet zal lopen.
Niettemin grijpen de ontwikkelingen in de gentechnolgie in de toekomst
zeer waarschijnlijk diep in in het dagelijks leven van iedere
Nederlander. Planten we ons op dezelfde manier voort? Kunnen we ons
straks nog verweren tegen 'nieuwe' ziektes? Is de samenleving straks
nog wel zo tolerant tegenover mensen met het syndroom van Down, als
die aandoening is te voorkomen? Het zijn allemaal vragen die volgens
Van Steensel eerder om een antwoord zullen vragen dan menigeen zich nu
realiseert.
Als een discussie over de grenzen en wenselijke kanten van
biotechnologie uitblijft, zal de samenleving zich straks overvallen
voelen door allerlei voldongen feiten, die dan niet meer zijn terug te
draaien. Zoals het uitbreken van nieuwe epidemieën, het ontstaan van
een 'genetische aristocratie' of de vervanging van de menselijke soort
door iets dat erop lijkt, maar geen mens is. Dergelijke scenario's
betekenen allemaal het einde van de maatschappij die wij kennen.
Van Steensel geeft de discussie weer. Zij vertaalt voor het grote publiek waarover 'onder deskundigen' wordt gesproken. Daarnaast bevat het boek de resultaten van een onderzoek naar media-aandacht voor gentechnologie, uitgevoerd door S. van Amstel en A. van Gool. Verder sprak Van Steensel onder andere met wetenschappers, politici, milieuactivisten en vertegenwoordigers van de farmaceutische industrie, zorgverzekeraars en patientenorganisaties.
Over de auteur
Drs. Karin M. van Steensel (1972) studeerde theologie en geschiedenis.
Zij werkte onder andere als organisatie-adviseur en legt zich bij SMO
toe op onderzoek naar de maatschappelijke gevolgen van biotechnologie
en naar de ideeën en overtuigingen van jongeren.