Ministerie van Algemene Zaken

Speech van de minister-president, Jan Peter Balkenende, Jubileumfeest t.g.v. het 100-jarig bestaan van MKB-Nederland, Concertgebouw, Amsterdam, 20 september 2002

Dames en heren,


* Een kabinet met een rigide begrotingsbeleid.
* Een kabinet dat financiële gevangenismuurtjes optrekt.
* Dat zichzelf en de economie de crisis in bezuinigt.
* Met lastenverlichting komt die absoluut geen zoden aan de dijk zet.
* En bovendien nog eens geen fluit aan toezeggingen doet.
Ik zou me wel drie keer bedenken voordat ik de premier van zo'n kabinet zou uitnodigen voor mijn jubileumfeest. Als ik Hans de Boer was tenminste, van wie al die kwalificaties afkomstig zijn.

Maar gelukkig ben ik wel uitgenodigd. Ik mag zelfs nog wat zeggen ook. En dat doe ik graag. Ik wil Hans de Boer en alle medewerkers van MKB-Nederland van harte feliciteren met het honderdjarig bestaan.

Maar het meest van al wil ik toch de leden feliciteren met deze organisatie die sinds jaar en dag op de bres staat voor de belangen van het midden- en kleinbedrijf.

Een eeuw geleden ­ in september 1902 - werd op deze plek de basis gelegd voor wat nu MKB-Nederland heet. Waarschijnlijk speelde de toenmalige premier, de door mij zeer bewonderde dr. Abraham Kuyper, daarbij achter de schermen een belangrijke rol. Hij zag graag één overkoepelende organisatie voor de middenstand, zowel handeldrijvend als ambachtelijk en industrieel.

In België bestond al zo'n overkoepelende organisatie. Er zijn zelfs aanwijzingen dat Kuyper een verkenner naar België stuurde om te kijken hoe het daar toeging.

Feit is dat Kuyper in 1903 sprak op het eerste Jaarcongres van de Nederlandse bond. Hij moedigde de middenstanders toen aan hun meerwaarde in het economisch proces te bewijzen, óók ten opzichte van het grootkapitaal.

Dat sluit aan bij Kuypers levenslange strijd voor de emancipatie van de `kleyne luyden'. Wat bedoelde hij daarmee? Hij heeft dat zelf eens helder uit de doeken gedaan.

"De kleyne luyden zijn zij die buiten de rij der Machtigen staan. Doortastende, ijverige burgers, die steeds doende zijn om van den dag op den morgen te leven. Die rondkomen met wat hun jaarlijks ten deel valt, maar alleen door zuinig sparen iets kunnen overleggen. Ze zijn aan zedelijke ernst gehecht, en stellen in de samenleving op stille deugd prijs."

Er is er geen twijfel aan, daar moet Kuyper toch met name het MKB mee bedoeld hebben.

`IJver en deugd', die begrippen gaan natuurlijk nog steeds op. Maar `stil' is het MKB al lang niet meer. Helemaal niet sinds Hans de Boer er de scepter zwaait. Er zijn dagen dat hij met twee opinies tegelijk in de krant staat. Hij lijkt soms net een minister...

Maar Hans de Boer heeft natuurlijk groot gelijk. Want het MKB is van enorme betekenis voor onze samenleving en onze economie. Kijk alleen maar naar de cijfers.

Er zijn zo'n 780.000 MKB-bedrijven in Nederland. Het MKB is de grootste werkgever in ons land. Meer dan 2,8 miljoen mensen verdienen er hun brood in. En de werkgelegenheid groeit er sneller dan in het grootbedrijf.

Hoewel die groei het laatste jaar wel in snel tempo afneemt. De MKB-banenmotor hapert. De economische groei staat overal ter wereld onder druk. Dat merkt u aan uw omzet. Aan uw export. Aan uw opdrachtenportefeuille.

Wij merken het ook als kabinet.

U moet het me vergeven, maar in de beste traditie van Abraham Kuyper moet ik hier toch heel even een vermanend woord spreken. Ook al besef ik dat dat eigenlijk geen pas geeft bij een gelegenheid als deze. Neemt u gerust een pepermuntje!

We zitten economisch in zwaar weer. Ik ben bang dat we de beroemde uitspraak van Bette Davis voor ogen moeten houden: `Fasten your seatbelts, it's going to be a bumpy night'.

De conjunctuur is niet het enige probleem. Daarnaast lopen we op tegen de structurele zwakte van onze economie. We zijn gewoon te duur geworden. De afgelopen vijf jaar is onze concurrentiekracht met ruim 10% verslechterd ten opzichte van onze Europese concurrenten.

We moeten dat tij samen keren. We kunnen als overheid niet de binnenlandse koopkracht blijven aanjagen om zo de bestedingen op peil te houden.

En we kunnen ook niet potverteren op de zak van de volgende generatie. Een generatie die toch al wordt geconfronteerd met de gevolgen van de vergrijzing.

We zullen nu samen iets moeten doen aan het structurele probleem van de loonontwikkeling. Wij nemen als kabinet onze verantwoordelijkheid. En ik doe een oproep tot u om hetzelfde te doen. Het kabinet zal dat ­ bij gebleken prestaties - ondersteunen met lastenverlichting.

Dames en heren, tot zover de donderpreek. Ik wil u ook nog iets anders zeggen.

Als ik zie hoe MKB Nederland in de afgelopen tijd haar verantwoordelijkheid heeft opgepakt, dan ben ik daar behoorlijk van onder de indruk.

Ik denk bijvoorbeeld aan het minderhedenproject dat het MKB van de grond heeft helpen tillen. Al meer dan 50.000 etnische Nederlanders hebben dankzij dat project een baan gevonden.

Daarmee laat het MKB zien wat het waard is. Niet eindeloos praten. Gewoon dóen. Ik zou haast zeggen: met duidelijkheid en daadkracht.

Die daadkrachtige aanpak mag u ook van ons verwachten. Deze week hebben we onze plannen gepresenteerd. Niet voor alle plannen ging bij u de vlag uit. Maar dat verwachtten we al een beetje.

Overigens zijn er ook zaken waar u wel tevreden over bent. Zoals het afschaffen van de WAO-boete voor bedrijven tot en met 25 medewerkers (85% van alle bedrijven). En de grote schoonmaak in regels en rompslomp die we gaan uitvoeren.

Abraham Kuyper zei al: "Van waar ook bezien, nergens kan de werkelijkheid de vuurproef der kritiek doorstaan".

Kritiek is gezond. Maar laten we ervoor zorgen dat kritiek een gezamenlijke aanpak van de problemen niet in de weg staat.

We zullen de structurele zwakte in onze economie ­ de hoge loonkosten ­ toch echt samen moeten oplossen. Alleen dan krijgt het MKB de komende jaren ook echt weer de wind in de zeilen en kan de banenmachine weer gaan draaien.

Dames en heren, we mogen ons straks verheugen op de Symfonie Fantastique van Berlioz. Dat werk is vast niet voor niets uitgekozen, want het lijkt wel een beetje op MKB-Nederland. Veel dynamiek, soms een beetje luid aan de trommelvliezen, maar het staat als een huis.

Er zit muziek in het MKB. Abraham Kuyper zou trots op u zijn. En dat geldt ook voor mij.

Ik mag dan in uw ogen leiding geven aan een rigide, veel te sober kabinet. Maar mijn enthousiasme voor het MKB is uitbundig.

Ik wens u een fantastisch jubileumjaar toe.

Dank u wel.