European Commission

SPEECH/02/383

Romano Prodi

Voorzitter van de Europese Commissie

De Europese weg naar duurzame ontwikkeling

Forum van actoren op het gebied van duurzame ontwikkeling in de EU

Brussel, 12 september 2002

Geachte aanwezigen,

Ik ben nauwelijks een week geleden teruggekeerd uit Johannesburg.

Ik besef dat niet iedereen tevreden is over de conclusies van de top, maar ik beschouw het eindresultaat als positief. Het gaat de goede kant uit.

Met moeite is een slotverklaring tot stand gekomen waarin de weg geschetst wordt die alle regeringen ter wereld moeten volgen. Er ontbreken enkele bindende verplichtingen, maar het document vormt een goede basis.

De Europese Unie heeft goede resultaten bereikt:
* op het gebied van water en energie hebben we ten behoeve van de armsten belangrijke voorstellen gedaan en twee grote initiativen ontplooid;

* op het gebied van de hernieuwbare energiebronnen hebben we een samenwerkingsverband op vrijwillige basis opgericht;
* we hebben het initiatief genomen voor het Noord-Zuidpact, waarin de resultaten van Doha en Monterrey zijn verwerkt;
* bovendien waren we de enigen die in staat waren tussen andere blokken van landen te bemiddelen, wier standpunten anders onverenigbaar gebleven zouden zijn.

In Johannesburg is gebleken dat de internationale gemeenschap bereid en in staat is afspraken te maken over multilaterale oplossingen.

Multilateraal optreden is essentieel in deze moeilijke situatie. Gisteren nog herdachten we de vreselijke gebeurtenissen van 11 september, nu een jaar geleden.

De gruwelijke gebeurtenissen van vorig jaar herinneren ons eraan dat we ons moeten blijven inzetten voor vrede, veiligheid en democratie.

Terrorisme kan niet alleen met militaire macht bestreden worden. We moeten de dieperliggende oorzaken ervan aanpakken: armoede, discriminatie en uitsluiting.

Het actieplan waarover in Johannesburg overeenstemming bereikt werd, sluit hierbij aan. We hebben vooruitgang geboekt in de strijd tegen armoede en de verschillende oorzaken daarvan en de bescherming tegen milieuvervuiling wereldwijd versterkt.

Deze strijd kan alleen door middel van internationale samenwerking gewonnen worden. Binnen hun beperkingen is op de topconferenties de noodzaak van multilaterale actie bevestigd. Sinds Doha en Monterrey is de tendens duidelijk. In Johannesburg hebben we op basis van de resultaten van deze ontmoetingen een stap verder gezet.

De internationale gemeenschap moet nu de aangegane verplichtingen nakomen. En vooral wij moeten dat doen.

Europa vervult al een gidsfunctie op het gebied van duurzame ontwikkeling en die moeten we versterken. Duurzame ontwikkeling is een van de belangrijkste prioriteiten van deze Commissie, naast de uitbreiding en vraagstukken op het gebied van stabiliteit en veiligheid.

In Johannesburg hebben we veel krediet opgebouwd omdat we aangetoond hebben dat we onze verplichtingen in verband met ons beleid op het gebied van duurzame ontwikkeling in de praktijk nakomen.

Bovendien kan worden gesteld dat de externe dimensie, waarover in Johannesburg overeenstemming is bereikt, integraal deel uitmaakt van het algemene beleid van de Europese Unie met het oogop duurzame ontwikkeling.

Vorig jaar in Göteborg hebben we de economische en sociale agenda voor Lissabon uitgebreid met milieuvraagstukken en we hebben deze samengevoegd tot een coherent beleid. Nu moeten we daar verdere invulling aan geven. Onze strategie heeft echter niet alleen betrekking op de instellingen. Of zij slaagt, hangt af van de betrokkenheid en steun van de civiele maatschappij.

Deze bijeenkomst van vandaag toont aan dat we bereid zijn u allen bij dit proces te betrekken, met de verschillende belangen die u vertegenwoordigt.

In dit verband dank ik het Economisch en Sociaal Comité, dat een brug slaat tussen de Europese instellingen en de civiele maatschappij, van harte omdat het samen met ons dit forum heeft willen organiseren.

De tijdens de Raad van Göteborg goedgekeurde agenda omvat een reeds concrete, samenhangende acties. Een jaar later is de balans overwegend positief.

Een eerste indruk leert dat ongeveer de helft van de doelstellingen van de agenda inmiddels is omgezet in concrete voorstellen van de Commissie. Dit zou ons moeten aansporen om meer en betere resultaten te boeken, en te streven naar verwezenlijking van de overige doelstellingen.

Onze acties en wetsvoorstellen zijn in overeenstemming met onze belofte om ons beleid in alle opzichten duurzaam te maken, en daarbij een evenwicht te vinden tussen economische, sociale en milieu-overwegingen.

We lopen voorop met ons beleid op het gebied van milieubescherming. In dit verband wijs ik op de gelijktijdige ratificatie van het Kyoto-protocol door de Unie en de lidstaten, eind mei.

Zoals u weet, was klimaatverandering een belangrijk onderwerp in Johannesburg. China, Zuid-Afrika en Polen hebben aangekondigd dat ze het Kyoto-protocol zullen ratificeren en ook van Canada kwamen positieve signalen.

Wat Rusland betreft, heb ik persoonlijk een dringend beroep gedaan op president Poetin. Met de ratificatie door Rusland kan het protocol eindelijk in werking treden.

Daarnaast ben ik ervan overtuigd dat de huidige kloof tussen de Verenigde Staten en de internationale gemeenschap mettertijd kleiner zal worden.

Om terug te komen op de resultaten van de Commissie, wil ik onze voorstellen noemen met betrekking tot de strijd tegen klimaatverandering, zoals het voorstel over de handel in emissierechten (emission trading proposal).

Een ander ambitieus voorstel heeft betrekking op de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid.

Het landbouwbeleid is een ingewikkeld en delicaat onderwerp. Met de hervorming willen we de landbouw stimuleren om op milieuvriendelijke wijze een goede concurrentiepositie op te bouwen.

Om deze doelstelling te verwezenlijken, willen we een impuls geven aan duurzame landbouwactiviteiten, consumenten gezonde en kwalitatief goede voedingsmiddelen bieden en boeren een eerlijk inkomen garanderen.

We willen dat de landbouw in de toekomst de rijkdom en vitaliteit van plattelandsgebieden in stand houdt.

En laten we ook niet het hervormingsvoorstel voor het gemeenschappelijk visserijbeleid vergeten, dat eveneens van groot belang is.

Er werden ook voorstellen gedaan op het gebied van vervoer en energie, consumentenbescherming en onderzoeksprogramma 's.

De lijst is lang, maar ik laat het hierbij. Deze thema's zullen allemaal aan bod komen tijdens de debatten op deze twee dagen.

Geachte aanwezigen,

Zoals u ziet, hebben we een solide basis geschapen; nu moeten we kijken naar de uitdagingen die voor ons liggen.

Duurzame ontwikkeling houdt in dat de economische activiteiten ten goede komen aan iedereen, met name aan de meest kwetsbare groepen in de samenleving. Ik benadruk in dit verband het Europese sociale model, dat uniek is in de wereld.

Ons model behelst een gestructureerde dialoog tussen maatschappelijke groeperingen en de stelsels voor sociale bijstand en pensioenen. Het model moet uiteraard aangepast worden aan veranderingen, maar we moeten het niet uithollen, omdat het de beste bescherming biedt tegen maatschappelijke uitsluiting.

Ons beleid met betrekking tot duurzame ontwikkeling omvat een serie concrete maatregelen. Maar gedeeltelijke resultaten, hoe belangrijk ook, zijn niet voldoende.

Duurzame ontwikkeling vereist een brede bewustwording van de problemen. De problemen zijn ingewikkeld en houden nauw verband met elkaar. Een sectorspecifieke aanpak waarbij geen rekening gehouden wordt met deze complexiteit is gedoemd te mislukken.

De onderwerpen van dit forum raken diverse belangen, die allemaal legitiem zijn, en we zijn hier om naar u te luisteren. Luisteren is inmiddels een goede gewoonte, maar dit jaar hebben we de lat hoger gelegd.

Op de eerste plaats hebben we het overleg met de verschillende partijen en de burgers ingrijpend gestructureerd en transparant gemaakt.

Daarnaast hebben we nieuwe methoden ingevoerd voor het analyseren van de effecten van onze maatregelen. We willen de economische en sociale gevolgen van ons beleid en de gevolgen voor het milieu niet veronachtzamen. Daarom hebben we onze methoden voor de evaluatie en kwantificering van de gevolgen van al onze voorstellen versterkt.

Een actief beleid op het gebied van duurzame ontwikkeling vereist ten slotte sterke communautaire instellingen. Om het beleid te doen slagen, moet de Commissie onafhankelijk zijn en boven individuele of nationale belangen kunnen uitstijgen. Alleen op deze manier kan duurzame ontwikkeling ten goede komen aan alle burgers van de Europese Unie van vandaag en morgen.

Geachte aanwezigen,

Forums als deze zijn zeer belangrijk en ik verzeker u dat we er rekening mee houden bij de uitwerking van ons beleid. Het forum dat hier vandaag begint is slechts een stap op deze lange weg.

In Johannesburg hebben we een uitstekende samenwerking tot stand gebracht met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en organisaties zonder winstoogmerk. Laten we dit koesteren bij de werkzaamheden die voor ons liggen. Hierdoor kunnen we het mondiale partnerschap voor duurzame ontwikkeling vormgeven.

Ik bedank u voor uw aandacht en wens u twee dagen van heldere en vruchtbare discussie toe.