Inbreng Jet Bussemaker bij spoeddebat gesubsidieerde arbeid
Dit kabinet doet ons versteld staan. Plompverloren werd afgelopen woensdag
aangekondigd dat het aantal ID-banen terug wordt gebracht van 60.000 tot
45.000. Dat gebeurt door 6500 onbenutte ID-banen niet in te vullen en
vrijkomende banen niet opnieuw te bezetten. Bij nader inzien blijkt dit
slechts een voorgerecht. Als hoofdgerecht worden ook het aantal WIW-banen
beperkt; in 2003 moeten gemeenten 20-30 % uitstroom realiseren, die niet
wordt opgevuld. Als toetje heeft de regering bedacht dat ook de VLW en de
SPAK (afdrachtsvermindering voor lage lonen en langdurig werklozen) wordt
afgeschaft. Per saldo betekent dat het een uitkleding van het hele
arbeidsmarktbeleid aan de onderkant.
De gevolgen van de kabinetsvoorstellen zijn catastrofaal. Catastrofaal voor
langdurig werklozen die hun kans op werk in rook zien opgaan. Catastrofaal
voor de kwaliteit van de publieke dienstverlening. Het kabinet heeft de mond
vol van veiligheid, zorg en onderwijs, maar ontwikkelt beleid dat zal leiden
tot verlies van duizenden stadswachten, controleurs in het openbaar vervoer,
zorghulpen, klasse-assistenten, en assistenten in sport en cultuur. En
catastrofaal voor het vrijwilligerswerk, die noodzakelijke ondersteuning
zullen kwijtraken. We hebben daar de afgelopen dagen enkele goede
voorbeelden van gezien en gehoord via de media. De speeltuin in Utrecht die
enkele dagen in de week zal moeten sluiten omdat een vertrokken I/D-er niet
vervangen zal worden. Het parkeerterrein bij het AMC in Amsterdam, dat niet
meer bewaakt zal worden, omdat het ziekenhuis geen geld heeft voor
veiligheidsmedewerkers. De schoolvoorstellingen die in Filmhuizen zullen
moeten verdwijnen als coördinatoren in theaters verdwijnen. De
vervoersdiensten voor bewoners van een verpleeghuis die zonder I/D banen
niete uit het gewone budget betaald kunnen worden. En zo kan ik nog wel even
doorgaan.
Deze gevolgen lijken aan het kabinet voorbij te gaan. Onder het mom van
lokaal maatwerk wordt 860 miljoen bezuinigd om vervolgens te zeggen dat
gemeenten nu zelf mogen bepalen wat het beste beleid is. Dat is geen beleid
ontwikkelen, dat is verantwoordelijkheden afschuiven. De gemeenten zitten
straks met de gebakken peren van dit afschuif-kabinet.
De afgelopen dagen hebben we van verschillende kanten bezorgde wethouders gesproken die het water zo langzamerhand aan de lippen is gestegen. Wat vindt de staatssecretaris van de uitspraken van zijn partijgenoot en VVD-wethouder in Amsterdam Geert Dales die over het kabinetsbeleid zegt: `Dat kun je niet maken. Dat doet hier pijn, want Amsterdam heeft veel gesubsidieerde banen. Er werken ongeveer twaalfduizend mensen op deze manier. De bezuiniging betekent dat zo'n 10 procent moet verdwijnen'.
En wat vindt de staatssecretaris van de kritiek van de VNG die de
uitstroommogelijhkeden van het kabinet ter discussie stelt? Kan de
staatsecretaris de Kamer schriftelijk de berekening laten zien van het
ministerie en van de VNG, en aangeven waar de verschillen liggen? Het CPB
had al uitgerekend dat door de maatregelen van het kabinet 30 % van de
mensen met een gesubsidieerde baan in de bijstand zullen komen. Hoe
verhouden de conclusies van het kabinet zich tot de berekeningen van het
CPB, waaruit blijkt dat 30 % van de mensen met een gesubsidieerde baan door
de kabinetsmaatregelen in de bijstand terecht zullen komen? Ontkent de
staatssecretaris dat? Wat zullen de kosten hiervan zijn voor gemeenten?
Waaruit leidt de staatssecretaris af dat de bezuiniging niet tot gedwongen
ontslagen hoeft te leiden? Wat vindt het kabinet van de kritiek, niet alleen
van de vakbeweging, maar ook van het MKB over het arbeidsmarktbeleid van dit
kabinet?
Dit kabinet lijkt doof voor kritiek en steekt op z'n kop in het zand: de
gemeenten moeten het maar oplossen. Ik hoop van harte dat de
staatssecretaris na de storm van kritiek zijn ideeën wil heroverwegen en
samen met sociale partners en gemeenten naar alternatieve oplossingen wil
zoeken. De RWI heeft daartoe goede voorstellen gedaan. O.a. door tijdelijke
fiscale loonkostensubsidie na 6 maanden werkloosheid, en reservering van
genormaliseerde CAO-functies in de collectieve sector, gereserveerd voor
langdurig werklozen.
Bent U daartoe bereid?
Kan de staatssecretaris in dit verband ook uitleggen waarom hij niet heeft
gewacht tot Prinsjesdag, zodat de Kamer zich een oordeel kan vormen over het
hele arbeidsmarktbeleid van dit kabinet?
En wat kunnen we nog meer verwachten? Wat gebeurt er met de 45.000
overgebleven banen? Moeten die ook verdwijnen op termijn? Of komt er ook een
visie over hoe om te gaan met het arbeidsmarktbeleid, in een situatie van
verslechterende conjunctuur en oplopende werkloosheid?
Hoe denkt het kabinet de gevolgen op te gaan vangen van het verdwijnen van 15.000 banen in de zorg, het onderwijs, de veiligheid en de cultuur? Krijgen gemeenten extra geldt om in plaats van I/D banen reguliere banen in het leven te roepen? Bijvoorbeeld via de reguliere zorg, onderwijs en politiebegroting. En om hoeveel geld gaat dat doen? En hoe zorgt men ervoor dat dat terecht komt bij de onderkant van de arbeidsmarkt? Het minste wat we als Kamer toch mogen verwachten lijkt me, is dat het kabinet inzicht geeft in haar beleidsvoornemens en de consequenties daarvan?
CDA en VVD hebben vaak laatdunkend gedaan over gesubsidieerde arbeid. Het zouden kunstbanen zijn. Ik kan niet anders concluderen dan dat het kabinet deze maatschappelijk waardevolle `kunstbanen' wil omzetten in afvalbanen. De kabinetsmaatregelen leiden tot een afvalrace, aan de finish is slechts de bijstand. En tot meer vuil; de gemeente Den Haag heeft al uitgerekend dat als de huidige I/D banen verdwijnen per dag 90 vrachtwagens met vuil niet in deze stad meer opgehaald zullen worden. Deze mensen zijn onmisbaar voor de leefbaarheid van de stad. Daarom roep ik het kabinet nog eens op zorgvuldig met hen en de samenleving om te gaan en dit besluit te herzien.