Ministerie van Justitie
http://www.justitie.nl
MIN JUST: Onderzoek naar illegale vreemdelingen
Maud Bredero
070 370 6698
4208
10.09.02
ONDERZOEKERS REKENEN AF MET MYTHES RONDOM ILLEGALE VREEMDELINGEN, MAAR
WAARSCHUWEN VOOR .OVERLEVINGSCRIMINALITEIT.
Nederland wordt niet overstroomd door illegale vreemdelingen. Op
nationale schaal bezien herbergt ons land een begrensd aantal van 112
tot 163 duizend illegalen. Een meerderheid van hen houdt zich niet
bezig met criminele activiteiten. Wel blijkt dat illegale
vreemdelingen zich in toenemende mate schuldig maken aan
.overlevingscriminaliteit.. De categorie lichtere delicten (bv.
diefstal) is toegenomen van 18,5% naar 28%. Ruim de helft van de
staandegehouden criminele vreemdelingen wordt effectief het land
uitgezet. Dit zijn de belangrijkste conclusies van een team
onderzoekers - in opdracht van het Wetenschappelijk Documentatie en
Onderzoek Centrum (WODC) van het ministerie van Justitie . in het
vandaag verschenen rapport Illegale vreemdelingen in Nederland.
Omvang, overkomst, verblijf en uitzetting.
Het onderzoeksteam, onder leiding van prof. Godfried Engbersen van de
Erasmus Universiteit in Rotterdam en prof. Peter van der Heijden van
de universiteit Utrecht, baseerde zich op politiegegevens afkomstig
van alle 25 politieregio.s in Nederland en gesprekken met 156 illegale
vreemdelingen die afkomstig zijn uit China, Iran, Marokko, Somalië,
Sri Lanka, Turkije, voormalig Joegoslavië en de voormalige
Sovjet-Unie.
Criminaliteit
In de periode 1997 . 2000 zijn in de 25 politieregio.s van Nederland
ruim 53.000 staandehoudingen verricht, die betrekking hadden op ruim
47.000 illegale vreemdelingen. Ruim de helft van de illegale
vreemdelingen die in genoemde periode in aanraking is gekomen met de
politie, is staandegehouden voor zaken die niet als crimineel worden
aangeduid, maar voor overtredingen van de vreemdelingenwetgeving of
politieverordeningen. Ruim een derde van de illegale vreemdelingen is
staandegehouden, omdat zij verdacht worden van het plegen van
delicten. Het betreft relatief vaak diefstalgerelateerde delicten. De
toename van lichtere delicten onder illegale vreemdelingen blijkt
voort te vloeien uit het aangescherpte vreemdelingenbeleid, waardoor
het voor illegale vreemdelingen steeds moeilijker is geworden om via
(formele) arbeid aan inkomsten te komen. Het gevolg daarvan is dat
vormen van .overlevingscriminaliteit. onder illegale vreemdelingen
toenemen. Dit geldt vooral voor nieuwe migrantengroepen die niet
kunnen terugvallen op gevestigde etnische gemeenschappen.
Illegaal verblijf
Volgens het onderzoeksrapport telt Nederland op jaarbasis tussen de
112.000 en 163.000 illegale vreemdelingen. Illegale vreemdelingen die
een schaduwbestaan binnenshuis leiden en geen risico lopen te worden
staandegehouden door politie en vreemdelingendienst, zijn in deze
schatting, die gedaan is o.l.v. Peter van der Heijden, niet opgenomen.
In enkele steden zijn het vooral bepaalde wijken en plekken waarbinnen
illegaliteit een omvangrijk verschijnsel is. De niet-grootstedelijke
politieregio.s die relatief hoog scoren zijn Kennemerland,
Brabant-Zuidoost, Limburg Noord en Limburg Zuid, hetgeen naar alle
waarschijnlijkheid te maken heeft met mogelijkheden voor illegaal
werk. In de politieregio.s Drenthe, Gelderland Zuid,
Zaanstreek-Waterland, Gooi en Vechtstreek, Midden en West-Brabant en
Flevoland worden heel weinig illegale vreemdelingen staandegehouden.
Achtergronden illegale vreemdeling
De populatie van illegale vreemdelingen bestaat vooral uit mannen
tussen de 20 en 40 jaar. Het aandeel vrouwen onder de staandegehouden
personen is licht toegenomen, maar er is geen sprake van een sterke
stijging. De staandegehouden illegale vreemdelingen komen maar liefst
uit 200 landen of gebieden van herkomst, verspreid over alle delen van
de wereld. In het algemeen komen de grootste groepen uit Oost-Europa,
Afrika, West-Europa en Azië. Het opleidingsniveau is laag, tweederde
van hen heeft hooguit een lagere opleiding genoten. De illegale
verblijfsduur van de respondenten is relatief kort. Eenderde van hen
woont zelfs korter dan één jaar zonder geldige verblijfsdocumenten in
Nederland. Achttien procent van de geïnterviewde migranten verblijft
langer dan vijf jaar in Nederland. Uitgeprocedeerde asielzoekers
verblijven over het algemeen korter illegaal in Nederland dan de
migranten die zich om niet-politieke redenen in Nederland hebben
gevestigd.
Slechts één op de tien geïnterviewde illegalen maakte voor hun komst
naar Nederland gebruik van een mensensmokkelaar, tegenover acht (op de
tien) uitgeprocedeerde asielzoekers.
Uitzettingen
Op basis van de beschikbare gegevens is geconstateerd dat iets meer
illegale vreemdelingen effectief wordt uitgezet (daadwerkelijk naar
het land van herkomst wordt vervoerd) dan
.heengezonden.. In de periode 1997 . 2000 is bijna 37% van de
staandehoudingen gevolgd door een effectieve uitzetting tegen bijna
29% heenzendingen. De uitzettingspraktijk is vooral problematisch in
geval van moeilijke identificatie en slechte medewerking van de
vreemdeling zelf en van het land van herkomst. Daarnaast zijn de
uitzettingsproblemen het gevolg van de gebrekkige samenwerking tussen
de verschillende uitvoerende partners (politie, vreemdelingendienst,
Openbaar Ministerie, IND en Dienst Justitiële Inrichtingen).
NOOT VOOR DE PERS:
Voor meer informatie of kopieën van het rapport .Illegale
vreemdelingen in Nederland. Omvang, overeenkomst, verblijf en
uitzetting.: Prof. G. Engbersen (via het secretariaat RISBO van de
Erasmus Universiteit te Rotterdam) tel: 010 . 4082124 of
www.eur.nl.risbo
10 sep 02 11:01