Programmabureau Advies Overheid.nl

Digitale dienstverlening van gemeenten groeit gestaag (6 sept.2002)

Het afgelopen jaar zijn de gemeenten in Nederland massaal van producten- en dienstencatalogi gebruik gaan maken. Zij werden hiertoe flink gestimuleerd door subsidiemaatregelen van het Ministerie van BZK. Programmabureau Advies Overheid.nl houdt de ontwikkelingen op de voet bij met de 'Overheid.nl Monitor' op www.advies.overheid.nl. Door deze dynamische monitoring wordt de ontwikkeling in samenwerking met de gemeenten zelf bijgehouden. Een vergelijking van momentopnames leert dat er flinke groei zit in de digitale dienstverlening.

Gemeenten bieden honderden diensten aan hun burgers aan. Veel van deze diensten worden niet veelvuldig verstrekt; veel andere diensten bestaan uit louter informatieverstrekking. Er zijn echter ook goed herkenbare diensten, waar iedereen wel eens mee te maken krijgt, een relatief afgebakend karakter hebben en die vanuit het perspectief van de burger van oudsher als 'bewerkelijk' worden ervaren. Voorbeelden daarvan zijn de aanvraag van een uittreksel uit het bevolkingsregister, de aanvraag van een (ver)bouwvergunning en de doorgave van een adreswijziging. Deze diensten lenen zich dan ook het gemakkelijkst voor 'digitalisering': het aanbieden van de mogelijkheid om een gedeelte van de dienstverlening via internet te laten plaatsvinden, opdat tenminste één gang van de burger naar het gemeentehuis wordt voorkomen.

Aanvraag uittreksel uit bevolkingsregister Ultimo 2001 bood 31% van de gemeenten, die op dat moment een website hadden (363, inclusief deelgemeenten) geen informatie over uittreksels aan; begin september 2002 geldt dat voor 18% van de 477 gemeenten, die on line zijn. Duidelijk is, dat het grote aantal gemeenten, dat in de afgelopen periode haar entree heeft gemaakt op internet, met een relatief veel bredere website start, dan dat voordien het geval was. Vaak blijkt ook juist de subsidie voor de instandstelling van de productencatalogus de directe aanleiding te zijn geweest voor de eerste entree on line.
Vooral de mogelijkheid om via het internet een deel van de dienstverlening zélf te betrekken, is groeiend: ultimo 2001 bood ruim 2% van de gemeenten ook een thuis uit te printen (downloadbaar) formulier aan voor de aanvraag van een uittreksel, met behulp waarvan alvast een gang naar het gemeente kan worden voorkomen. Ruim 5% van de gemeenten bood een formulier aan, dat direct via de website weer kan worden teruggestuurd. In september 2002 zijn deze percentages gestegen tot respectievelijk 7,5% en 9,5%.

Adreswijziging
Ten tijde van de momentopname van eind 2001 kon bij ruim 8% van de toentertijd op internet aanwezige gemeenten een verzoek tot doorvoer van een binnengemeentelijke adreswijziging rechtstreeks via het internet worden doorgegeven. Nog eens 5,5% van de gemeenten bood de mogelijkheid om het mutatieformulier thuis uit te printen in alvast in te vullen. In september 2002 bedragen deze percentages respectievelijk 17,5 en 8. De stijging is in absolute zin nog groter, want ook in aanmerking kan worden genomen, dat het aantal websites in de tussenliggende periode flink gestegen is: ruim 100 nieuwe gemeentelijke websites zagen in de afgelopen 8 maanden het licht.

Bouwvergunning
De aanvraag van een bouwvergunning is een relatief veel complexere dienst. De formulieren die hierbij van toepassing zijn, zijn uitgebreider. Dit komt tot uitdrukking in het grotere verschil tussen de twee vormen van formuliergebruik: het digitaliseren van het bestaande aanvraagformulier is relatief gemakkelijk. Je maakt een Word-document of een zogenaamd PDF-document, leesbaar met Acrobat Reader, van dit formulier en je biedt deze aan via de website. Ook eind 2001 deed reeds ruim 10% van de toen on line zijnde gemeenten dit. Slechts 0,5 procent had ook de formulierstroom zelf gedigitaliseerd: het formulier kan dan ook op de website zelf ingevuld worden en direct teruggestuurd. In september 2002 biedt bijna 19% van de gemeenten een downloadbaar aanvraagformulier voor een (ver)bouwvergunning op de website aan en heeft bijna 4% van de gemeenten een interactief formulier op de website.

Resumerend
Gemeengoed is het nog niet, maar de cijfers tonen aan, dat er een flinke stijging zit in het formuliergebruik door gemeenten op de website. De voorwaarden rondom de implementatie van de productencatalogi, indien subsidie hiertoe is verworven, spreken ook duidelijke taal: formulieren moeten aan de veelvoorkomende gemeentelijke diensten worden gekoppeld. Gemeenten zijn daar druk mee aan de slag. Verwacht mag dan ook worden, dat het percentage 'digitale diensten' ook in de komende tijd nog flink zal stijgen.
Bijgevoegde tabel toont de ontwikkeling voor alle negen digitale diensten, die opgenomen zijn in de 'Overheid.nl Monitor'. Kijk voor de juiste interpretatie van de monitoring op het onderdeel 'Overheid.nl Monitor'

Zie het origineel http://www.advies.overheid.nl....jsp?pageid=20344 .