Leger des Heils
Persbericht: Gezondheidszorg te ingewikkeld voor mensen met meerdere ernstige
problemen
- Augustus 9, 2002 - 3:53 PM
PERSBERICHT - Almere, 8 augustus 2002
Mensen met meerdere ernstige problemen tegelijk op het gebied van hun
gezondheid en sociale situatie, ontvangen onvoldoende zorg. Dit
concludeert het bezorgde Leger des Heils naar aanleiding van een
onderzoek dat is uitgevoerd door gespecialiseerde artsen.
Onderzoek Geloof jij dat ik gek ben?:
Het onderzoeksverslag Geloof jij dat ik gek ben verwijst naar de actie
Wij geloven waarmee het Leger des Heils in 2001 is begonnen om de
Nederlandse samenleving te informeren over belangrijke niet gekende
problemen. De titel duidt op niet serieus genomen worden. Dat geldt
voor de ernst van de medische klachten waarmee veel dak- en thuislozen
te maken hebben, maar ook voor organisaties zoals het Leger des Heils
die de zorg voor deze mensen op zich nemen, maar onvoldoende door de
overheid worden gefaciliteerd om passende zorg te kunnen bieden.
Uit het onderzoek blijkt dat de zorg die nodig is voor hulpvragers die
bij het Leger des Heils aankloppen in veel gevallen onmogelijk kan
worden geleverd. Dat komt doordat:
1 vrijwel alle hulpvragers uit het onderzoek te kwalificeren zijn als
ernstig ziek, lichamelijk dan wel psychisch;
2 de ernstige gezondheidssituatie van de cliënten om zorg vraagt op
het niveau van een verzorgingstehuis, een verpleeghuis of een
psychiatrisch ziekenhuis. Opvangcentra voor dak- en thuislozen bieden
deze zorg niet;
3 een aanzienlijk deel van de ziektebeelden die in de Nederlandse
gezondheidszorg voorkomen bij de cliënten van het Leger des Heils
terug te vinden zijn, vaak in één persoon verenigd;
4 de financiering van de door het Leger des Heils geleverde
gezondheidszorg grotendeels buiten de reguliere financieringsstromen
valt.
Onderzoeksresultaten:
Het onderzoek is gehouden in drie opvangcentra voor dak- en thuislozen
van de Goodwillcentra Amsterdam van het Leger des Heils. Ruim 11.000
dak- en thuislozen die in 2001 regelmatig gebruik maakten van de
opvangvoorzieningen van het Leger des Heils, zijn vergelijkbaar met de
onderzochte cliënten. Van hen is 43% ernstig lichamelijk ziek en heeft
50% psychiatrische problemen. Zij hebben daarnaast vaak met andere
ernstige problemen te kampen zoals verslaving (59%) of schulden (51%).
Slechts 6% van de cliënten heeft maar één van de genoemde problemen.
Bij bijna allemaal gaat het om een combinatie van meerdere problemen.
Bij 64% gaat het zelfs om 4 of meer problemen (!).
De impact van de problematiek is groter dan de afzonderlijke problemen
samen. De stoornis of ziekte is niet het enige. Het zijn namelijk veel
meer de beperkingen en het gebrek aan zelfredzaamheid die deze
stoornissen meebrengen.
Waarom maken ze geen gebruik van de normale gezondheidszorg?
De gezondheidszorg in Nederland is zo verkokerd dat deze patiënten
niet (meer) in het reguliere zorgcircuit terecht kunnen. Hierdoor zijn
ze genoodzaakt gebruik te maken van de vangnetfunctie van de
maatschappelijke opvang. Het onderzoek maakt duidelijk dat een
belangrijk deel van de geboden zorg binnen de reguliere
financieringsstromen van de gezondheidszorg zou behoren te vallen.
Alleen wanneer ontschotting van de financiering in de zorg wordt
gerealiseerd, is het mogelijk om de hulpvragers zorg te geven die ze
nodig hebben en waar ze recht op hebben.
De verslavingszorg is niet toegerust om hulp aan mensen met een
ernstige psychische of somatische aandoening te bieden. De
gehandicaptenzorg, de psychiatrie en de reguliere gezondheidszorg zijn
niet in staat hulp te geven aan ernstig verslaafde patiënten die ook
dakloos zijn.
Daarbij komt dat van de hulpvrager een assertieve houding wordt
gevraagd. Een groot deel van de cliënten zijn door verschillende
oorzaken niet in staat om zorg te vragen. Meestal beschikken zij niet
over een sociaal netwerk dat deze lacunes opvult. Ze zijn bang dat zij
met al deze problemen niet in het opvangcentrum kunnen blijven waar
hun thuis is.
De specifieke problematiek waarmee dak- en thuislozen kampen, maakt
het onmogelijk gebruik te maken van gewone
gezondheidszorgvoorzieningen. Daarom zijn middelen nodig om adequate
en passende zorg te bieden op plaatsen waar de problemen van dak- en
thuislozen bekend zijn en begrepen worden.
Zorgen:
Luitenant-kolonel drs. C.A. Voorham, directeur van de Stichting Leger
des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg, maakt zich ernstig zorgen over
de gezondheidssituatie van de dak- en thuislozen: In de samenleving
keren we nogal makkelijk onze rug naar sociaal kwetsbaren die geen
stem hebben en die aan de meest basale dingen gebrek hebben. Als
samenleving zijn we verantwoordelijk om goed voor deze mensen te
zorgen.
De maatschappij verwacht van het Leger des Heils het laatste vangnet
te zijn voor mensen met meervoudige problematiek. Volgens de
onderzoekers ontbreken de randvoorwaarden om dit naar behoren te
kunnen doen.
Voorham heeft haar hoop gevestigd op het nieuwe regeerakkoord waarin
wordt gepleit voor een sterkere positie van cliënten en patiënten: Er
staat letterlijk dat respect voor de behoefte van burgers leidend moet
zijn bij de organisatie van de zorg. Niet de regelgeving maar de vraag
van patiënten moet het volume en de variëteit van het zorgaanbod
sturen. Ik ben het hier mee eens en zal het kabinet hier aan houden.
Financiële en juridische ordeningsprincipes, bedoeld om de juiste zorg
tegen de juiste prijs op het juiste moment bij de juiste hulpvrager te
krijgen, werken voor deze groep contraproductief.
20.000 nieuwe daklozen in Nederland in 2001: de werkelijkheid:
Een jaarverslag is een getrouwe weergave van de werkelijkheid. Dat
geldt ook voor het jaarverslag van de Stichting Leger des Heils
Welzijns- en Gezondheidszorg dat gelijk met het onderzoeksrapport
verschijnt. Uit het jaarverslag blijkt dat de hulpvraag in 2001
opnieuw is toegenomen, in omvang en in zwaarte. Voorham: De overheid
is door gebrek aan onderzoeksgegevens onvoldoende op de hoogte van de
specifieke kenmerken en behoeften van deze groep mensen. Hierdoor komt
beleid tot stand waarin deze mensen niet gezien en niet gekend zijn.
De omvang van het probleem wordt naar de mening van het Leger des
Heils door de overheid onderschat. Telkenmale wordt aangegeven dat er
geen betrouwbare cijfers zijn. De meest gehanteerde schatting ligt
tussen 20.000 en 30.000 dak- en thuislozen in Nederland. Wij weten
zeker dat deze omvang veel groter is. Alleen al het Leger de Heils
heeft ruim 22.000 dak- en thuislozen opgevangen in 2001.
Het Leger des Heils, dat circa 25% van alle dak- en thuislozenzorg in
Nederland voor zijn rekening neemt, registreerde in 2001 dat 6.732
mensen voor het eerst(!) met dak- en/of thuisloosheid te maken kregen.
Het betrof bijna 4.700 mannen (70%) en ruim 2.000 (30%) vrouwen. Het
Leger des Heils schat dat één op de vier cliënten ook hulp ontvangt of
ontvangen heeft van een collega-opvangvoorziening. Op basis van het
vorenstaande geldt de volgende indicatieve berekening: voor geheel
Nederland betekent dit dat er jaarlijks zon 4 x 6.732 x 75% > 20.000
mensen dak- of thuisloos worden.
Balanceren tussen hoop en wanhoop:
Het Leger des Heils doet in het 76 paginas tellend jaarverslag verslag
van de schokkende werkelijkheid. De 2.800 betaalde medewerkers van het
Leger des Heils zijn in het afgelopen jaar bijna 35.000 mannen,
vrouwen, jongens en meisjes tegengekomen die balanceren tussen hoop en
wanhoop. Opvallend is dat het hebben van schulden in toenemende mate
een belangrijke rol speelt.
De harde realiteit dat het zo veel mensen niet goed gaat, is het Leger
des Heils een zorg. Dat doet het Leger des Heils door 365 dagen per
jaar directe nood zo goed mogelijk te lenigen én de samenleving te
informeren over de problemen waar hulpvragers mee te maken hebben. Het
Leger des Heils gelooft dat het anders moet en anders kan!