Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie
Persbericht
Woerden, 1 augustus 2002
NIGZ adviseert: directe en brede maatregelen tegen alcoholmisbruik jongeren
Gemeente Terschelling moet alcoholmisbruik jonge vakantiegangers steviger
aanpakken
De gemeente Terschelling heeft deze zomer grote problemen met
alcoholmisbruik van vakantievierende jongeren. In de afgelopen twee weken
zijn maar liefst zeven jongeren in de leeftijdscategorieën van 14 tot 16
jaar met ernstige gezondheidsproblemen afgevoerd naar ziekenhuizen op het
vasteland. Ook vorig jaar deden zich vergelijkbare gevallen voor. Het NIGZ
stelt de gemeente Terschelling voor om op korte termijn samen met
campinghouders, winkeliers, horecaondernemers en politie de problemen met
alcoholoverlast van jongeren aan te pakken.
Als jongeren van 14 jaar zelf sterk alcoholische mixen maken van om en nabij
de 50 procent alcohol, dan gaat het mis. Dat bleek vorige week en deze week
op Terschelling waar zeer jonge vakantievierders zodanig veel alcohol
innamen, dat zij onwel werden en betrokken huisartsen niet anders konden
doen dan hen af laten voeren. Deze problemen zijn niet nieuw op
Terschelling. Ook vorig jaar werden zeer jonge campinggasten afgevoerd nadat
zij grote hoeveelheden alcohol hadden gedronken.
De gelegenheid maakt de drinker
Volgens het NIGZ ontstaan dergelijke misstanden vooral in locaties waar een
sfeer wordt gecreëerd waarin het consumeren van grote hoeveelheden alcohol
als normaal of zelfs als stoer of wenselijk wordt beschouwd. Overmatig
zeggen dat mannen meer dan 21 glazen per week gemiddeld drinken, en vrouwen
meer dan 14 glazen per week. Bij de jongeren op de Waddeneilanden ligt het
gebruik gemiddeld op 25 glazen, maar dat dan wel per dag! De beelden die de
NOS en RTL4 de afgelopen dagen uitzonden, maken duidelijk dat die sfeer ook
wordt bepaald door de campinghouders, die toestaan dat jongeren ware forten
van bierkratten rond hun tent bouwen. Een dergelijke tolerantie kweekt onder
jongeren een competitiegeest, waarbij het aanschaffen van slechts een kratje
per keer ''voor mietjes'' is. Huisarts Smit van Terschelling, die zelf
ervaring heeft met enkele jongeren die van het eiland zijn gevoerd, geeft
aan dat ook de horecasector meewerkt aan deze sfeer: Horecaondernemers
schuiven de verantwoordelijkheid op de jongeren zelf, en geven als argument
ook vaak dat de tent wordt afgebroken als ze niet meer schenken. Maar de
Keuringsdienst van Waren stelde vast dat 60 procent van de gevallen,
winkeliers en horeca-ondernemers op Terschelling alcohol verkopen aan
jongeren beneden de toegestane leeftijdsgrens. In het samenspel van vrije en
onbegrensde verkrijgbaarheid van drank, een bovenmatige tolerantie en geen
enkele vorm van toezicht kunnen huisartsen en hulpverleners niet veel anders
meer doen dan afwachten tot er zich weer een geval van drinken tot
bewusteloosheid meldt.
Gemeente moet meteen ingrijpen
Het NIGZ is deze zomer met een aantal jonge alcoholvoorlichters van de
campagne 'Ben jij sterker dan drank?' ook vertegenwoordigd op Terschelling.
De bedoelde jongeren blijken grotendeels ongevoelig voor
voorlichtingsboodschappen. De alcoholvoorlichters hebben sterk de indruk dat
een deel van de jongeren naar Terschelling komen om zich daar dagelijks te
bezatten, zonder de consequenties daarvan te willen kennen. Wanneer jongeren
de realiteit niet willen inzien, vindt het NIGZ dat de gemeente zo snel
mogelijk het heft in eigen handen moet nemen. Dat is noodzakelijk omdat de
gezondheid van jongeren bij gelijkblijvend beleid dermate risico loopt dat
niet uit te sluiten valt dat er ook gevallen met dodelijke afloop zullen
volgen. Ook huisartsen bevestigen deze mogelijkheid.
Consequente ontmoediging en controle
De maatregelen die het NIGZ voorstelt, vormen een mix van onderlinge
afspraken met campinghouders, horeca-ondernemers en winkeliers over
alcoholverkoop, training van bar- en verkooppersoneel, voorlichting aan
jongeren en strenger toezicht.
* De gemeente moet afspraken maken over de verkoop van alcohol aan
jongeren gedurende de vakantiemaanden. Vooral campinghouders en supermarkten
zouden zichzelf limieten moeten stellen aan de verkoop van alcohol. Het moet
voor jongeren niet mogelijk zijn om stapels bierkratten en kratten vol
gedestilleerde drank tegelijk te kunnen halen in kampwinkel en supermarkt.
* Campinghouders moeten dergelijke hoeveelheden drank niet meer
toestaan op hun terreinen en moeten beter toezien op overmatige consumptie.
Zij kunnen jongeren daartoe verplichten door strengere terreinreglementen te
hanteren en jongeren bij overtreding te verwijderen van het terrein.
* Daarbij moeten alle drankverkopende ondernemers strenger toezien op
de leeftijdsgrenzen voor de verkoop van alcohol. Juist omdat de ouders van
de jongeren waar het om gaat vaak niet op dezelfde camping aanwezig zijn, is
toezicht hier des te sterker nodig. Het gaat immers in vrijwel alle gevallen
om minderjarigen die niet strafbaar te stellen zijn, waarbij op het moment
van overtreding ouders ook niet aanspreekbaar zijn.
* De voorlichting aan jongeren over alcohol moet vroeger plaatsvinden
dan pas op de vakantielocatie zelf. Het NIGZ wil hierover met de gemeente
plannen maken.
* Ook moeten horeca-ondernemers worden getraind in het aanspreken van
jongeren op drinkgedrag, en het omgaan met de problematiek van
leeftijdsgrenzen.
De gemeente kan hierbij volgens het NIGZ voorwaardenscheppend en corrigerend
werken, kortom specifiek beleid maken dat juist in de zomermaanden van
kracht wordt. Daarbij kan de gemeente gebruik maken van bijzondere
verordeningen en specifieke inzet van politiecontrole. Voorbeelden daarvan
zijn te vinden bijvoorbeeld in de gemeente Scheveningen waar sinds vorig
jaar het verbod geldt op het met zich meedragen van alcohol over de
boulevard, en sinds dit jaar ook op het veroorzaken van geluidsoverlast door
stereo-installaties in auto's. Door strenger te zijn op dergelijke zaken,
kan voorkomen worden dat een sfeer ontstaat waarin alles kan en alles mag,
en daarmee dus ook alles gebeurt, zoals de afgelopen weken duidelijk is
geworden. Een dergelijke set van afspraken en maatregelen kan echter alleen
werken als alle betrokkenen in het gebied zich daaraan verplichten. Daarom
is het initiatief van de gemeente onontbeerlijk.
Modelconvenant Terschelling als pilotproject
Het NIGZ heeft inmiddels contact opgenomen met de gemeente Terschelling, en
de gemeente aangeboden om op korte termijn een samenwerkingsproject te
starten, met als doel om een modelconvenant te ontwerpen waar ook andere
kustgemeenten in Nederland gebruik van kunnen maken. Naar verwachting zal,
wanneer de contacten voorspoedig verlopen, in oktober van dit jaar de eerste
versie van zo'n convenant er kunnen liggen.
Contactpersonen NIGZ
Hans Krosse, directeur NIGZ: 0117 - 39 21 65
Ronald Jas, campagneleider alcoholvoorlichting: 06 - 25 33 77 56